چرا برخی در منطقه طرح “صلح هرمز “را علیه منافع خود می‌دانند؟

به گزارش قائم آنلاین، نصرت الله تاجیک، در گفت‌وگو ، با بیان اینکه علت عدم استقبال برخی از کشورهای منطقه به ابتکار طرح صلح هرمز را می‌توان در قالب یک ماتریس دو در دو در چهار عامل ساختاری و عارضی که برخی از عوامل این موضوع به خود ایران و برخی نیز به کشورهای منطقه بر می‌گردد، مورد بررسی قرار داد.

وی گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روند تحولات در منطقه با توجه به خارج شدن ایران از زیر چتر حمایت آمریکا به نوعی دیگر رقم خورد و ایران به عنوان یک کشور مستقل منطقه‌ای در عرصه جهانی شناخته شد و این موضوع به مذاق برخی از کشورهای این حوزه خوش نیامد. بعد از حمله آمریکا به عراق و تحولاتی که در این کشور رخ داد و حذف عراق از صحنه معادلات منطقه‌ای، قدرت ایران در منطقه افزایش پیدا کرد و بیش از گذشته به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در حوزه سیاسی و نظامی در معادلات منطقه ای و بین المللی مطرح شد.

سفیر پیشین ایران در اردن، در ادامه افزود: این تحولات در سوی ایران در حالی اتفاق افتاد که در برخی از کشورهای منطقه شاهد گسل‌های سیاسی و اجتماعی هستیم و آنها برای پر کردن این گسل‌ها با توجه به اینکه به کشورهای منطقه اعتماد ندارند مجبور شده اند به کشورهای فرامنطقه‌ای بیشتر تکیه کنند و با تکیه بر این کشورها که قصد دارند پول خرید نفت را در ازای فروش تسلیحاتشان از منطقه خارج کنند تلاش دارند تداوم حاکمیت خود را حفظ کنند به نوعی که بتوانند با سیاست خارجی ایران مقابله کنند.

تاجیک ادامه داد: متاسفانه در این منطقه کم تر توسعه یافته که اطراف داخلی و خارجی دارای منافع متناقضی هستند و اختلاف منافع سریع “تبدیل به تضادهای امنیتی می شود، شاهد بی اعتمادی کشورهای منطقه به یکدیگر هستیم و این بی اعتمادی در کنار مشکلات ساختاری باعث ایجاد تنش‌های امنیتی و نظامی بین کشورها شده است. لذا تحت این شرایط و بر اثر این بی اعتمادی هر یک از این کشورها وقتی اقدامی می کنند و یا طرحی را ارائه می‌دهند دیگر کشورها نه تنها به راحتی آن را با حسن نیت نمی پذیرند بلکه علیه خود می دانند. مخصوصا اگر این طرح ها از سوی ایران ارائه شود سایرین تصور دارند که این طرح‌ فقط منافع ایران را تامین کرده و ما با ارائه این طرح به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه هستیم.

وی همچنین با بیان اینکه برخی از طرح‌هایی که ایران در مورد حل مسائل منطقه ارائه کرده از جمله طرح صلح هرمز، پیش از مطرح شدن بصورت علنی در سازمان ملل توسط رئیس جهور، بصورت رسمی به کشورهای منطقه ارائه نشده و یا در محافل آکادمیک و علمی مورد بررسی قرار نگرفته است، گفت: به نظر می‌رسد در مورد ارائه این طرح نیز ایران مقداری عجولانه برخورد کرد و در واقع می‌خواست بعد از اتفاقات نفتکش ها در خلیج فارس عکس‌العملی در برابر ائتلافی که آمریکا برای امنیت کشتیرانی دنبال می کند، داشته باشد.

سفیر پیشین ایران در اردن با بیان اینکه نمی‌گویم ایران می‌خواست از این طرح استفاده ابزاری و تبلیغاتی بکند ادامه داد: در ابتدا مناسب بود که این طرح در مراکز مطالعاتی و دانشگاه‌های داخل و سپس در موسسات و دانشگاه‌های منطقه مورد بررسی قرار می‌گرفت و یک گفت‌وگوی علمی و آکادمیک در مورد آن ایجاد می‌شد و سپس وارد عرصه دیپلماتیک و سیاسی می‌شد.

این دیپلمات کشورمان ،با بیان اینکه مشکلات ساختاری و عارضی در منطقه نیز بر این موضوع تاثیر گذاشته است ،خاطرنشان کرد : این مشکلات باعث می‌شود که برخی از کشورها تلقی بدبینانه نسبت به این گونه طرح‌ها داشته باشند. بنابراین تا زمانی که دغدغه کشورها در مورد این مسائل را برطرف نکنیم این گونه طرح‌ها از طرف هر کشوری که مطرح شود مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.

تاجیک خاطرنشان کرد:‌ در مورد این طرح در کنار اینکه کار علمی و دانشگاهی نشد، کار دیپلماتیک مناسب و به هنگامی نیز انجام نشد. به نظر می‌رسد که مناسب بود قبل از اینکه این طرح از زبان رئیس جمهور مطرح شود، کار مطالعاتی انجام می شد و در سطح دیپلماتیک با ترجمه کردن آن به زبان‌ دیپلماتیک بیان می‌شد و سپس از زبان رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح می‌شد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در پایان این مصاحبه گفت: ما در منطقه با طیفی از کشورها روبرو هستیم که هر یک منافع، دغدغه ها و آداب و رسوم خود را دارند. بنابراین وقتی ایده‌ای مطرح می‌شود باید به زبان‌های مختلف دیپلماتیک طبق همان فرهنگ محلی و از کانال دیپلماتیک مطرح شود تا به نوعی طرف‌های مقابل در این زمینه آمادگی داشته باشند و سپس تلاش کنیم در سطح بالاتر آن را پیگیری کنیم. اصولا یک سری اقدامات بجای علنی شدن و برانگیختن حساسیت‌های مخرب، بهتر است مکتوم مانده تا بهتر بتوان به روش‌های درون منطقه‌ای به یارگیری و اجماع سازی برای منافع منطقه ای دست زد.