مشوق‌های قیمتی به رانت خوراک تبدیل نشود

به گزارش قائم آنلاین، عبدالحسین بیات مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفت‌وگو ، درباره شیوه قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها گفت: شیوه قیمت‌گذاری خوراک گاز و مایع پتروشیمی‌ها متفاوت است. واقعیت امر آن است که خوراک‌های مایع در افق بین­‌الملل قیمت دارند و بر سر آن رقابت شکل می­‌گیرد زیرا امکان نقل و انتقال و صادرات خوراک­‌های مایع با وسایل حمل ونقل روز مخصوصا ناوگان دریایی فراهم و دست بازارهای جهانی هم برای خرید و فروش آنها بازتر است.

وی ادامه داد: در ایران هم خوراک­‌های مایع از جمله نفتای سبک و سنگین و میعانات گازی امکان صادرات دارند و اگر در داخل مصرف نشوند، بیرون از مرزها خریدارانی هستند که مایل به تهیه آن باشند. بنابراین این بحث وجود دارد که باید این خوراک‌­ها با شرایط رقابتی قیمت‌گذاری و مصرف شوند.

بیات به شیوه قیمت‌گذاری خوراک گاز اشاره کرد و گفت: اما خوراک­‌های گازی این وضعیت را ندارند و عمدتا خوراک­‌های محلی (Local) محسوب می­شوند. این خوراک‌­ها در هر منطقه بسته به شرایط اقتصادی و مزیت­‌های توسعه‌­ای که از جمله در حوزه پتروشیمی دارد، قیمت­‌گذاری می­شود.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: اگرچه تجهیزاتی برای تبدیل خوراک اتان به مایع و صادرات آن به بازارهای بین‌­المللی ایجاد شده ولی به این سادگی مقدور نیست ضمن اینکه هزینه سرمایه­‌گذاری برای مایع سازی و انتقال آن نیز زیاد است در نتیجه قیمت آن در بازارهای جهانی افزایش می‌­یابد. از این رو هر کشوری خوراک گاز را به صورت منطقه‌­ای قیمت­‌گذاری کرده است.

وی افزود: مثال مشابه آن در بحث بنزین و سی‌ان‌جی است. ما نمی‌توانیم بگوییم قیمت سی‌ان‌جی معادل بنزین باشد. زیرا بنزین فرآورده مایعی است که امکان صادرات دارد ولی سی‌ان‌جی به راحتی و در حجم انبوه قابل صادرات نیست. در نتیجه شیوه قیمت‌گذاری آنها نیز متفاوت است.

*مشوق‌های قیمتی به پتروشیمی‌ها نباید به رانت خوراک تبدیل شود

بیات اظهارداشت: توسعه صنعت پتروشیمی مزیت ایران محسوب می شود و حجم اندکی از مواد هیدروکربوری مایع به عنوان خوراک و سوخت در این صنعت مصرف می شود، با این اوصاف معتقد هستم که با هدف توسعه این صنعت، مشوق‌هایی در بحث معادل­سازی قیمت خوراک داشته باشیم. این کار هوشمندانه است ولی باید مرزش خیلی دقیق باشد تا تبدیل به مسائل رانتی نشود.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار داشت: نمی­توان اینگونه استدلال کرد که به پتروشیمی­‌های خوراک گاز تخفیف داده می­شود ولی به پتروشیمی‌­های خوراک مایع داده نمی­شود. من قبول دارم قیمت خوراک­‌های گازی منطقی نیست و به همین دلیل زمانی که من مسئولیت داشتم قیمت را تا مرز ۱۳ سنت رساندیم ولی بعد از این که دولت عوض شد مجدد به قیمت ۸٫۵ سنت رسید. آن زمان ما محاسبه کردیم که ۱۳ سنت جواب می­دهد.

وی ادامه داد: الان این گونه نیست که پتروشیمی‌­های خوراک مایع از حاشیه سود منطقی نسبت به سایر فعالیت­‌های اقتصادی خارج باشند ولی این حاشیه سود به میزان پتروشیمی­‌های خوراک گاز نیست. بنابراین می­توانیم قیمت خوراک گازی را منطقی‌­تر کنیم و به خوراک مایع هم تخفیف بیشتری بدهیم. در دوره مسئولیتم ما این معادل­سازی را انجام دادم و پیشنهادش را هم به وزارت نفت ارائه کردیم ولی وزارت نفت آن را نپذیرفت.

*باید پتروشیمی‌ها را وادار کنیم تا منابع‌شان را به سمت تکمیل زنجیره ببرند

بیات در پایان با اشاره به شیوه درست قیمت‌گذاری خوراک گازی گفت: قرارداد گاز ترکیه شرایط خاصی دارد و بعید است بتوانیم شبیه آن قرارداد با سایر کشورها منعقد کنیم کما اینکه گاز روسیه، قطر و عربستان هم وجود دارد. فذا نمیشود قیمت متان را فقط با قیمت گاز صادراتی به ترکیه مقایسه کرد و نمی­‌توانیم فارغ از سایر نقاط دنیا عمل کنیم. چون خوراک محلی محسوب می­شود باید قیمت را با کشورهای اطرافمان از جمله روسیه، عربستان، قطر و امارات در نظر بگیریم و ببینیم آنها با چه نرخی به پتروشیمی‌­ها می­فروشند.

مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار داشت: در سال ۱۳۹۱ ما قیمت منطقی را ۱۳ سنت در هر مترمکعب تعیین کردیم در دولت هم تصویب شد ولی بعدا تجدیدنظر شد. البته قبول هم ندارم قیمت به صورت جهشی و بدون توجه به محیط پیرامون افزایش یابد. باید دید کشورهای اطراف براساس چه منطقی قیمت خوراک‌­های گازیشان را تعیین می­کنند.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی‌ها گفت: برای ایجاد تنوع محصول و تکمیل زنجیره ارزش می‌توانیم این پتروشیمی‌­ها را متعهد به انجام یکسری کارها از جمله مشارکت در ادامه توسعه صنعت پتروشیمی کنیم. کما اینکه برخی از این شرکت­‌ها در توسعه پروژه‌­ها مشارکت دارند. یا می­توانیم آنها را وادار کنیم تا منابع‌شان را به سمت توسعه و تکمیل زنجیره بیاورند.