ائتلاف عربی-اسرائیلی در خاورمیانه؟

به گزارش قائم آنلاین، مجله انگلیسی اسپکتیتور (Spectator) در گزارشی تحلیلی به بیان دیدگاه‌های خود درباره رابطه کشورهای عرب سنی و رژیم صهیونیستی پرداخته و به ذکر دلایل و توجیهاتی برای بهبود این رابطه اشاره کرده است: هنگامی که بنیامین نتانیاهو در سال ۲۰۱۸ با ژست حسن‌نیت به همسایگان اسرائیل از عمان دیدار کرد، استقبال از آن امری جهانی نبود. اینکه نخست‌وزیر اسرائیل به گرمی در یک کشور افتخارآفرین عرب مورد استقبال قرار می‌گرفت، از نظر برخی بسیار زیاد بود. از یوسف بن علوی بن عبدالله، وزیر امور خارجه عمان در الجزایر سؤال شد که چرا اجازه انجام این دیدار داده شد. پاسخ او دست به دست چرخید: چرا که نه؟ آیا برای ما منع است؟ اسرائیل ملتی در میان ملل خاورمیانه است. ما باید برای آینده، سفر جدیدی را آغاز کنیم.

روایت جدیدی در خاورمیانه در حال ظهور است. نقشه‌های جدید در ذهن مسلمان در حال شکل گیری است و نفرت‌های قدیمی در حال رفتن است. شوق یهودستیزی برای از بین بردن اسرائیل در دهه ۱۹۶۰ قدرتمند بود و جمال عبدالناصر، رئیس جمهوری وقت مصر با آن اعراب را متحد کرد اما اکنون، همسایگان عرب سنی در حال تغییر روند هستند و رهبران آنها تمایل خودشان را به این مساله از دست می‌دهند.

امسال “سال تحمل” در امارات متحده عربی بوده است. در ماه فوریه، ۱۷۰ هزار کاتولیک مراسم عشای ربانی را در فضای باز و به رهبری پاپ فرانسیس برگزار کردند که در جریان اولین سفر رهبر کاتولیک‌های جهان به شبه جزیره عرب صورت گرفت. محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی برای گرامیداشت بازدید پاپ، از ساخت و ساز مجتمعی در پایتخت امارات شامل یک کنیسه، یک کلیسا و یک مسجد خبر داد که قطبی برای برجسته‌سازی تاریخ و سمبل امید به آینده جدیدی از همزیستی باشد.

در دبی، یهودیان اکنون چندین سال است که در یک کنیسه عبادت می‌کنند. خاخام‌هایی از اسرائیل، آمریکا، استرالیا و اروپا به مدت دو سال است که در کنفرانس‌های بین‌المللی سالانه “صلح مسلمانان” که در ابوظبی برگزار می‌شود، شرکت دارند؛ آن هم با لباس کامل خاخامی.

پادشاه حمد بحرین نیز راهی به سوی روابط بازتر بین اسلام و یهودیت در پیش گرفته است. در سال ۲۰۱۶ او حنوکا را با یهودیان ارتدوکس از نیویورک جشن گرفت، درباریان او آواز سر دادند و رقصیدند. این صحنه‌ها چشمگیر بود؛ یهودیان با کلاه و ریش، مسلمانان با چفیه و ردا، با آهنگ‌های صلح به هم پیوستند. این تحول، محکومیت حماس را برانگیخت، اما اظهار خرسندی در رسانه‌های اجتماعی فوران کرد. هم‌چنین هیئت‌های صلح بحرین از اسرائیل دیدن کردند.

حتی در عربستان سعودی نشانه‌هایی از یک گشایش مذهبی دیده شده است. لیگ جهانی مسلمین در مکه که به مدت پنج دهه وهابیت تندرو را ترویج می‌کرد، جلساتی را با سازمان‌های مختلف یهودی آغاز کرده است. چندین وبلاگ‌نویس سعودی، فعال یوتیوب و شخصیت‌های توییتری به زبان عربی اسرائیل را ستایش می‌کنند. محمد سعود، فعال رسانه‌های اجتماعی، در ماه ژوئیه به اسرائیل سفر کرد و به زبان عبری روان صحبت کرد که در ریاض آموخته بود.

“اد حسین” در این مطلب برای اسپکتیتور نوشته است: من در سفرهای خود متوجه تغییر و تحولات شده‌ام. من به طور مرتب با مصری‌ها و سایر افراد ملاقات می‌کنم که می‌خواهند روابط خود را عادی کنند و سه دلیل برای آن ارائه می‌دهند. اول اینکه وقایع بهار عربی، تعصبات اخوان‌المسلمین و سایر وابستگان را فاش کرد، به طوری که تندروها اکنون به عنوان تهدیدی برای یک دین به عنوان یک ایمان و برای مسلمانان به عنوان مردم دیده می‌شوند. داعش و مشابهانش نیز البته نتیجه منطقی همین نوع تلقی هستند. اکنون که این عقیده آزموده شده و رو به نابودی است، ماهیت آنچه هست نیز دیده شده و رد ‌می‌شود.

دوم، ایستادگی در برابر ایران دلیلی می‌شود که اسرائیل را با اعراب سنی متحد می‌کند. در برابر این تهدید سیاسی شیعه، اسرائیل به عنوان یک همسایه بی‌خطر قلمداد می‌شود.

در نهایت و جالب‌تر اینکه، اسرائیل توسط دولت‌های میانه‌رو عربی به عنوان یک شریک تجاری و امنیتی دیده می‌شود، زیرا غرب سیگنال‌های ضد و نقیضی می‌فرستد. باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا متحدان عرب خود را در هنگام مواجهه با تهدیدهای اخوان‌المسلمین و … رها کرد. او حسنی مبارک، رئیس جمهوری مصر را –از ترس سعودی‌ها و اماراتی‌ها- رها کرد و از قیام مردمی در سوریه خوشحال شد. هنگامی که آمریکا توافق هسته‌ای با ایران را در پایان دوره ریاست جمهوری اوباما امضا کرد، اسرائیل و برخی همسایگان عرب علیه آن متحد شدند.

نتانیاهو به نوبه خود خوش‌بین است. او گفته: “آنچه که در عمل با کشورهای عربی اتفاق می‌افتد، هرگز در تاریخ ما اتفاق نیفتاده است، حتی وقتی که ما توافقنامه‌های صلح را امضا کردیم”. البته تاریخ زیادی برای غلبه کردن بر آن وجود دارد. جهان عرب به مدت ۷۰ سال از سوی یک اشتیاق ایدئولوژیکی یهودستیزانه هدایت شد تا اسرائیل را از بین ببرد. اما پیش از آن، تاریخ بسیار طولانی‌تری از همزیستی و احترام وجود دارد.

اعراب و یهودیان با داشتن دشمنان مشترک و یک غرب بی‌علاقه، منفعت مشترکی برای ایجاد یک اتحاد و ائتلاف پایدار با یکدیگر دارند. این ممکن است دهه صلح باشد.