وضعیت رعایت “تکنیک آسپتیک” در اتاق‌های عمل

به گزارش قائم آنلاین، اتاق عمل، محیطی منحصربه‌فرد برای انجام درمان‌های جراحی و درعین‌حال همراه با مخاطرات زیادی برای بیماران است. بسیاری از مخاطرات موجود، مربوط به عمل‌های جراحی است و نیمی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند.

یکی از این مخاطرات، عفونت محل عمل یا اصطلاحاً SSI است. SSI به‌عنوان یکی از شایع‌ترین دلایل عفونت‌های بیمارستانی شناخته شده است که ۲۰ تا ۲۵ درصد این عفونت‌ها را در جهان شامل می‌شود. در ایران نیز ۵۰ درصد از بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، مجدداً به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که از این میزان، ۲۳ درصد به علت عفونت‌های اکتسابی ناشی از عمل جراحی است.

SSI آن‌گونه که متخصصان امر می‌گویند، ممکن است سبب مشکلاتی نظیر افزایش مرگ‌ومیر بعد از عمل، تأخیر در بهبودی، افزایش مدت‌زمان بستری و افزایش هزینه‌های درمانی شود. در ایجاد SSI، عوامل خطری وجود دارند که برخی نظیر وجود بیماری‌های زمینه‌ای، نوع عمل جراحی و نوع زخم جراحی، خارج از کنترل درمانگران و غیر قابل تغییر به‌حساب می‌آیند. اما عوامل خطر قابل تغییر، عواملی هستند که با در نظر گرفتن تمهیداتی قابل کنترل هستند. ازجمله عوامل قابل کنترل می‌توان به تکنیک جراحی و اقداماتی که جهت پیشگیری از عفونت طی جراحی انجام می‌شوند، اشاره کرد.

بنابراین، رعایت تکنیک آسپتیک در اتاق عمل به‌منظور پیشگیری از عفونت و کاهش شیوع SSI اهمیت زیادی دارد. تکنیک آسپتیک، شامل مجموعه اقداماتی است که تحت شرایط بسیار کنترل‌شده و با هدف کاهش آلودگی توسط پاتوژن ها یا همان عوامل بیماری‌زا انجام می‌شود.

در این رابطه، یک مطالعه پژوهشی توسط محققانی از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد انجام شده است که در آن، دانش و عملکرد کاردان‌ها و کارشناسان اتاق عمل در خصوص رعایت تکنیک فوق برای داشتن اتاق عملی عاری از عوامل بیماری‌زا مورد بررسی و مقایسه واقع شده است.

در این مطالعه که بر روی ۲۳۵ نفر از کاردان‌ها و کارشناسان اتاق عمل هشت بیمارستان آموزشی- درمانی شهر اصفهان انجام شده است، محققان با استفاده از پرسشنامه و چک‌لیست استاندارد، به جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز خود پرداخته و در انتها نیز، این داده‌ها را مورد تجزیه‌وتحلیل آماری به کمک رایانه قرار داده‌اند.

یافته‌های این مطالعه پژوهشی که در «نشریه پرستاری ایران» متعلق به مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که لازم است دانش کاردان‌ها و کارشناسان اتاق عمل در خصوص تکنیک آسپتیک بهبود یابد تا از این طریق عملکرد آن‌ها نیز بهتر شود.

به گفته محمدرضا زارعی، محقق کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری و مامائی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و همکارانش در این پژوهش، «نتایج مطالعه ما حاکی از آن است که دانش کاردان‌ها و کارشناسان اتاق عمل در خصوص رعایت تکنیک آسپتیک در سطح خوبی است، هرچند عملکرد آن‌ها در این خصوص، متوسط ارزیابی می‌شود. همچنین بر اساس این یافته‌ها، دانش و عملکرد کارشناسان، بالاتر از کاردان‌ها است».

آن‌ها می‌افزایند: «عفونت محل جراحی یکی از عوارض شایع پس از عمل است که رعایت تکنیک آسپتیک می‌تواند به‌عنوان یکی از راه‌های پیشگیری از بروز آن باشد. بنابراین اقداماتی چون آموزش‌های مداوم، برگزاری کارگاه‌ها و پایش مستمر دانش و عملکرد کارکنان، بر بهبود عملکرد آن‌ها نقش مؤثری دارد. بنابراین امید می‌رود یافته‌های این پژوهش، زمینه‌ساز اعمال نظارت دقیق‌تر بر عملکرد مراقبین درمانی، ایجاد فرصت برای تبدیل دانش‌آموخته شده به عمل در بالین و همگام کردن دانش با عملکرد شوند و کارکنان نیز نسبت به ارتقای سطح تحصیلات و ادامه تحصیل تشویق شوند».