سازگاری برخی موادمخدر با هورمون‌های زنانه

به گزارش قائم آنلاین، فرزانه سهرابی در گفت‌وگو ، بیان کرد: شاید بتوان مهم‌ترین تغییر اجتماعی رخ داده در قرن اخیر را تغییر الگوی تبلیغات و فروش کالا و خدمات دانست. ظهور شبکه اجتماعی مجازی، تغییر شکل رسانه به صورت ارتباطات غایب اما گسترش یافته، تبلیغات را از شکل سنتی خود به شکلی فرامدرن رهنمود ساخته که نتیجه آن از یک سو، دسترسی آسان و گسترش کسب و کار و تجارت بوده و از سوی دیگر مخاطرات جدی را رقم زده که منجر به گسترش برخی از آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد شده است.

وی با بیان اینکه الگوی جدید تبلیغات درباره انواع مواد طی سال‌های اخیر، الگوی جنسیتی مصرف مواد به ویژه مواد محرک و روان‌گردان را تحت تاثیر خود قرار داده است، گفت: تغییرات الگوی جنسیتی مصرف مواد به این معناست که اگر تا چند سال پیش عموماً در ذهن ما فرد معتاد دارای جنسیت مردانه بود، امروزه رشد آمار اعتیاد در زنان تصورات گذشته ما را به چالش کشیده است.

به گفته این مدرس دانشگاه و بر اساس گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد، نسبت زنان در جمعیت مصرف‌کننده مواد از ۱۰ درصد در کشورهای آسیایی تا ۴۰ درصد در کشورهای اروپایی تخمین زده شده است. بیشترین اطلاعات درباره آمار زنان معتاد در ایران مربوط به گزارش‌های آماری سازمان بهزیستی در سال‌های اخیر است که اطلاعات تمامی مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی سراسر کشور را شامل می‌شود که در این گزارش‌ها زنان ۶ درصد مراجعه‌کنندگان را تشکیل می‌دهند. با توجه به اینکه مراکز درمانی مهم‌ترین مکان دسترسی به معتادان هستند و بیشترین میزان اطلاعات مربوط به معتادان در این مراکز است اما شیوع اعتیاد در زنان کمتر از میزان واقعی تخمین زده می‌شود و نادیده گرفتن و توجه اندک به بحث اعتیاد زنان در آینده‌ای نه چندان دور عواقب ناگواری را بر جامعه تحمیل می‌کند.

سهرابی تاکید کرد: در دو دهه گذشته شاهد تغییر ناگهانی در تعداد زنان معتاد هستیم، به گونه‌ای که در سال ۱۳۸۰، حدود ۳۵ هزار زن معتاد وجود داشت که در سال ۱۳۸۵ این رقم دو برابر شد. در سال ۱۳۹۲ و پس از بررسی‌های کارشناسی تعداد معتادان زن نسبت به سال ۸۰ چهار برابر و نسبت به سال ۸۵ دو برابر شده است. این روند افزایش دو برابری به هر پنج سال ختم نشد و در آماری که در سال ۱۳۹۳ اعلام شد، تعداد معتادان زن در جامعه به ۱۳۸ هزار نفر رسید که این خود بسیار زیاد است.

معاون اجتماعی موسسه کادراس با اشاره به اینکه زنان یکی از گروه‌های اجتماعی مهم که ارتباط موثری با دیگر گروه‌های اجتماعی دارند، علاوه بر وظایف شخصی و خانوادگی، نقش فعالی را در پیشرفت‌های اجتماعی و توسعه پایدار ایفا می‌کنند، ادامه داد: از آنجا که زنان نقش بسیار مهمی در تسریع روند تغییر و توسعه پایدار جامعه دارند، بسیاری از کشورها با علم بر این موضوع ضرورت ایجاد جامعه سالم را در گرو وجود زنان فعال می‌دانند. در این میان آموزش زنان و مشارکت آنان نقش مهمی در توسعه کشورها بر عهده دارد.

بنابر اظهارات وی، امروزه حدود نیمی از جمعیت شاغلان را زنان تشکیل می‌دهند. این حضور گسترده پیامدهای مهمی همچون افزایش سطح درآمد خانواده، کاهش بار سرپرستی مردان در خانواده، بالا رفتن عرضه نیروی کار و رشد اقتصادی را موجب شده است اما از سوی دیگر تغییر جایگاه سنتی زنان و آگاهی یافتن آنها از شیوه‌ها تفاوت نقش‌آفرینی فردی و اجتماعی، سبک زندگی جدیدی برای آنها تعریف شده که می‌توان به حضور اجتماعی بیشتر زنان، افزایش زنان تحصیل‌کرده و شاغل، افزایش درآمد، پذیرش‌های نقش های جدیدی که تا پیش آز آن مردانه محسوب می‌شد و حتی برخی تغییرات هویتی اشاره کرد؛ در این میان هویت به عنوان حوزه‌ای که به رابطه فرد با خود و دیگران معنا می‌دهد، اهمیت ویژه‌ای یافته و سبک‌های نوینی از زندگی را رقم زده است.

سهرابی معتقد است که امروزه حضور گسترده زنان در نقش‌های اجتماعی و اقتصادی جدید، آنها را در مقابل مخاطرات جدی مانند اعتیاد قرار داده است. رشد آمار اعتیاد زنان در سال‌های اخیر همراه با بروز پدیده‌ای به نام زنانه شدن اعتیاد، در این بسترهای جدید اجتماعی و اقتصادی رقم خورده است. گزارش‌های اخیر بیانگر افزایش تعداد زنان معتاد و رشد مرگ و میر آنان در اثر سوء مصرف مواد است. چند الگوی مشخص در خصوص اعتیاد زنان مانند کاهش سن اعتیاد، شروع خطرناک مصرف مواد، کاهش شکاف جنسیتی و تغییر الگوی مصرف از مواد سنتی به مواد محرک و روان‌گردان برجسته شده است.

معاون اجتماعی موسسه کادراس تصریح کرد: بررسی سیر تاریخی اعتیاد زنان در سه دهه اخیر نشان می‌دهد، نسل اول زنان مصرف کننده مواد مخدر به واسطه باور غلط تسکین بخشی و خاصیت درمانی برخی مواد مخدر، نسل دوم، بیشتر به واسطه همراهان خود مانند همسران و پدران و … و نسل سوم زنان مصرف کننده مواد همزمان با گسترش حضور زنان در فضای عمومی مانند آرایشگاه‌ها، سالن‌های ورزشی و مهمانی‌های دوستانه پدیدار شده‌اند. این روند با معرفی برخی مواد تحت عنوان مواد زنانه که خاصیت اعتیادآوری ندارد موجب گسترش گرایش بسیاری از زنان به مصرف انواع مواد شده است.

وی ادامه داد: از این رو می‌توان گفت الگوهای رایج اعتیاد زنان در حال دگرگونی است. افزایش گرایش زنان به مصرف برخی از مواد وابسته به حضور آنها در برخی از محیط‌ها مانند آرایشگاه‌ها، باشگاه‌ها، استخر و جمع‌های زنانه است. حضور بیشتر زنان در این مکان‌های اجتماعی و عمومی موجب شده تا مافیای مواد با معرفی مواد در این محیط‌ها و تبلیغ مبنی بر اعتیادآور نبودن و کاهش دهنده وزن باعث ترغیب بیشتر زنان به مصرف مواد شوند. برخی از زنان با مشکلات روحی و روانی مهمی روبرو هستند و مصرف خودسرانه برخی از مواد تسکین‌دهنده و آرام بخش از دلایل اصلی گرایش آنان به اعتیاد به شمار می‌رود.

این مدرس دانشگاه با تاکید بر تفاوت‌های جنسیتی در بین زنان و مردان گفت: وضعیت زنان در بحث گرایش به انواع مواد و حتی پروسه ترک آن به مراتب دشوارتر و خطرناک‌تر نسبت به مردان است. سازگاری بیشتر برخی مواد با هورمون‌های زنانه احتمال افزایش اعتیاد در شرایط یکسان برای زنان را ۱۹ برابر بیشتر از مردان کرده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد، زنانی که مواد محرک استفاده می‌کنند خیلی زود مهارت‌ها و کارایی‌شان را از دست می‌دهند. چرا که اگر مواد سنتی ۸ تا ۱۰ سال زمان می‌برد تا فرد معتاد به آخر خط برسد، در مورد مواد محرک و روان‌گردان این زمان به ۲ تا ۴ سال کاهش یافته است. از طرفی ناهنجاری‌های مصرف مواد در زنان مانند تغییر زودهنگام چهره، از دست دادن شغل و موقعیت اجتماعی و خانوادگی، طرد شدگی و غیره از مشکلاتی است که موانعی را برای درمان آنها ایجاد کرده است.