اربعین، تمدن‌سازی بر محور عاشورا

به گزارش قائم آنلاین، زیارت اربعین، نوعی «تجدید میثاق» با امام حسین(ع) و اهل‌بیت و امامان معصوم(ع) است. ابراز وفاداری نسبت به آنان و راه و مرامشان، ابراز عداوت و برائت نسبت به قاتلان و دشمنان آنان، تولّی و تبرّی، اعلام آمادگی برای جان‌فشانی در راه مقدّس آنان، بیان مواضع و همبستگی با خطّ نورانی اهل‌بیت پیامبر، تبعیّت و تسلیم و نصرت، شناخت چهره‌های حق و باطل و رهبران «نور» و «نار» و مسئله جهاد و شهادت و خطّ ایثارگری در راه مکتب و عقیده، که دستاورد شناخت فلسفه عاشورا و قیام حسینی است.

زیارت اربعین، نمادی از عشق بشریت به سید و سالار شهیدان
هر ساله با فرارسیدن ایام اربعین سیدالشهداء(ع) جوش و خروش توصیف‌ناپذیری در میان دوست‌داران حسینی موج می‌زند. امام صادق(ع) در روایتی اشاره فرموده‌اند که حضرت اباعبدالله(ع) آخرین نفر از اصحاب کساء بودند که رخت بربستن ایشان از این دنیا مانند رفتن تمام آن ذوات مقدسه از دنیاست. همچنان که وجود شریف امام حسین(ع) و بقای حضرتش مانند بقای همه‌ اصحاب کساست.
در کشور عراق از اقصی نقاط مختلف زائران حسینی پای پیاده راهی حریم عشق می‌شوند و عاشقانی دیگر کمر ارادت به خدمت‌گزاری آنان می‌بندند. هرچه در طول سال اندوخته‌اند در طبق عشق خالصانه خود می‌گذارند و در کمال تواضع و خاکساری تقدیم ارادتمندان حسینی می‌کنند. پس از سرنگونی صدام و صدامیان این سنّت حسنه که دچار محاق تهدید و ارعاب بعثیان شده بود، دوباره جوشیدن گرفت و به همگان نشان داد حرارت این عشق مکنونه‌ی الهی در سینه‌ی مؤمنان بالله نه سردشدنی است و نه خاموشی‌پذیر.

در چند سال اخیر غریو لبیک‌گویان حسینی به کشورهای مجاور به ویژه ایران عزیزمان رسید و جمعیت‌های انبوهی از دیار سلمان فارسی خود را در صفوف زائران سید و سالار شهیدان جای دادند و میهمان میزبانان آستان حسینی شدند.

حضور پرچم‌ها، چهره‌ها، رنگ‌ها و آداب و رسوم گوناگون از کشورهای مختلف پنج قارّه‌ی جهان، در مسیر راه‌پیمایی اربعین جلوه‌های زیبا، شگفت و وصف‌ناپذیری از عشق الهی حسین (سلام‌الله‌علیه) به رخ می‌کشاند که گویا تمام امواج شوم رسانه‌های سردمداران جاهلیت نوین را درمی‌نوردد و همراه آوای «حبّ الحسین یجمعنا» آبی بر آتش نمرودی‌شان می‌ریزد تا گلستان کربلا، لاله‌های خونین خود را در برابر چشم حق‌جویان عالم قرار دهد و معنای وحدت کلمه و ائتلاف شکاف‌ها و تفرقه‌ها مصداقی حقیقی یابد.

اربعین سید و سالار شهیدان بمانند حماسه بی‌نظیر کربلا، به ‌”بزرگ‌ترین همایش مردمی تاریخ بشریت” نام گرفت و هر سال با شکوه‌تر و برجسته‌تر از سال قبل در حال تبدیل شدن به یک پدیده تاثیرگزار در وحدت و انسجام توده‌های مردم از هر کشور و قوم و ملیت بر محور “عشق به حسین‌ابن علی علیهماالسلام” است. ظرفیت ایجادشده استثنایی‌ترین فرصت جبهه حق برای رساندن پیام عاشورا به گوش جان انسان‌های معاصر است که در صورت تمرکز و سرمایه‌گزاری پیرامون آن، می‌توان افق درخشانی را برای تحقق اهداف و آرمان‌های سیدالشهداء در ستیز با جائران و ظالمان و تمهید شرائط رشد و اعتلای اخلاق و معنویت انسان‌ها مترصد بود.

اربعین، عطیه الهی به بشریت معاصر
در هیچ کشور و مکتبی اعم از الهی و غیرالهی نمی‌توان کنگره‌ای بمثابه اربعین و پیاده‌روی میلیونها انسان دلداده و داوطلب را سراغ آورد که با تقبل انواع هزینه‌های مالی و جانی، پا به عرصه خطر بگذارند و با پیمودن دهها و صدها کیلومتر خود را به معشوق خویش برسانند و در میان انواع تلاطمات روحی و روانی، به امنیت حقیقی دست یابند. در شرائط کنونی جهان و برهم خوردن معادلات طبیعی و انسانی از سوی شیطان بزرگ امریکا و شرکای ذلیل او، که مهم‌ترین راهبرد آنان ایجاد تفرقه میان ملت‌هاست، اربعین به‌عنوان ریسمان وحدت و دلباختگی ملت‌ها به ارزش‌های متعالی انسانی و اسلامی، عطیه الهی به ابناء بشر در این وانفسای معنویت و غربت فضائل الهی است، که باید آن را قدر دانست و برای حفظ و تعمیق و فراگیری هرچه بیشتر آن برنامه‌ریزی‌های عالمانه و هوشمندانه کرد.

اربعین نقطه هدف دشمنان
بنابر شواهد فراوان تاریخی و نوع رفتار کنونی دشمنان انقلاب اسلامی و معالم دینی، برنامه‌ریزی همه جانبه‌ای از سوی امریکایی‌ها و متحدانش علیه کنگره جهانی اربعین در دست اجراء است که با همه امکانات بویژه در عرصه رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی به تخریب این خیزش عاشقانه قیام کرده و بالطبع در این زمینه ورود بیشتر و نافذتری خواهد داشت، که جریان کرونا توانست موقتاً نگرانی مستکبران از تعمیق و گسترش پیاده‌روی اربعین را کاهش داده است. بدین جهت، جبهه حسینی نیز با محوریت جمهوری اسلامی باید برای تزاید اقبال عمومی و غنی‌سازی این حرکت جهانی برنامه‌ریزی دقیق در همه عرصه‌ها بعمل آورده و به اجراء گذارد؛ چراکه اربعین بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین حرکت فرهنگی در جهان بویژه در ایران اسلامی است که تاثیرات آن طی سال در رویکرد جامعه مشهود می‌باشد.

به گفته صاحب‌نظران مسائل اجتماعی، حضور افراد به‌خصوص جوانان در پیاده‌روی اربعین نقش اساسی در نوع نگاه فردی و اجتماعی آنان بر محور سبک و سیره سیدالشهداء و حضرت ابوالفضل‌العباس علیهم‌السلام دارد. اربعین دارای شاخصه‌های کامل برای ایجاد جاذبه‌های جذاب در پیوند همه ملل بویژه محبان اهلبیت دارد که سرمایه‌گذاری دولت‌های اسلامی پیرامون آن یک اقدام انقلابی می‌باشد.

 اهمیت روز اربعین امام حسین(ع)
درباره منشأ اهميت روز اربعين امام حسین در تاريخ شيعه، بايد گفت كه اين روز (۲۰ صفر) از دو جهت كانون توجه قرار گرفته است: يكي از جهت بازگشت اسرا از شام به کربلا در اربعین اول یا دوم و زیارت قبر مطهر امام حسین توسط امام سجاد و حضرت زینب، و ديگري به سبب زيارت قبر سيدالشهدا توسط جابر‌بن‌عبدالله انصاري يكي از اصحاب برجستة رسول‌ خدا(ص) و اميرالمؤمنين علی علیه‌السلام.

بنابراین، نخستین زائر اربعین از میان مردم، جابر بن عبد الله انصاری بوده است و نخستین زائر اربعین از میان خانواده امام حسین(ع) و بنی هاشم، کاروان اسراء اهل بیت پیامبر در هنگام بازگشت از شام، می‌باشد. چنانکه مرحوم سید بن طاووس در کتاب شریف لهوف، چنین می‌فرماید:

لَمّا رَجَعَ نِساءُ الحُسَينِ عليه السلام وعِيالُهُ مِنَ الشّامِ وبَلَغوا إلَى العِراقِ، قالوا لِلدَّليلِ: مُرَّ بِنا عَلى طريقِ كَربَلاءَ، فَوَصَلوا إلى مَوضِعِ المَصرَعِ، فَوَجَدوا جابِرَ بنَ عَبدِ اللّهِ الأَنصارِيَّ رَحِمَهُ اللّهُ وجَماعَةً مِن بَني هاشِمٍ ورِجالًا مِن آلِ الرَّسولِ صلى الله عليه و آله قَد وَرَدوا لِزِيارَةِ قَبرِ الحُسَينِ عليه السلام، فَوافَوا في وَقتٍ واحِدٍ، وتَلاقَوا بِالبُكاءِ وَالحُزنِ وَاللَّطمِ، و أقامُوا المَآتِمَ المُقرِحَةَ لِلأَكبادِ، وَاجتَمَعَت إلَيهِم نِساءُ ذلِكَ السَّوادِ، و أقاموا عَلى ذلِكَ أيّاما. (ابن طاووس، الملهوف، ص ۲۲۵)
“هنگامى كه زنان و خاندان امام حسين عليه‌السلام از شام باز گشتند و به عراق رسيدند. به راهنمايشان گفتند: “ما را از راه كربلا ببر”. آنان به قتلگاه [شهدا] رسيدند و جابر بن عبد اللّه انصارى ،كه خدا رحمتش كند، و گروهى از بنى هاشم و مردانى از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله را ديدند كه براى زيارت قبر حسين عليه السلام آمده بودند. پس در يك زمان، در آن جا گرد آمدند و با گريه و اندوه و بر سر و صورت‏زنان، به هم رسيدند و مجلس‏هاى عزايى بر پا داشتند كه جگر را آتش مى‏زد. زنان حاضر در آن جا هم گِرد آمدند و چندين روز، همين گونه ماندند.

زیارت اولیاء الهی، نشانه عشق به خداوند است
یکی از مظاهر دینداری و دین‌مداری رفتار و اعمال عاشقانه‌ای است که متدینین از سَر عشق و محبت الهی انجام می‌دهند و زیارت قبور و مضاجع شریفه بی‌شک یکی از نشانه‌های ابراز محبّت و عشق‌ورزی به اولیای خدا و خداست.

در زمان حیات شریف خود امامان معصوم، دوست‌داران آنها با تحمّل مشقّات بسیار مسافت‌های طولانی را طی می‌کردند تا به زیارت آن پاکان برسند و عشق خود را ابراز دارند. مثلاً وقتی امام باقر(علیه‌السّلام) پاهای چاک خورده‌ی شخصی خراسانی به نام «زیاد» را دیدند و از باب دلجویی از علت آن پرسیدند، آن شخص گفت: قربانت شوم! همه‌ی راه را با شتری پیر و لنگ آمدم و هیچ‌چیز مرا بر این کار وانداشت جز عشق و شوقی که به شما داشتم. و یا وقتی امیرالمؤمنین از مالک اشتر می‌پرسند چه باعث شد این موقع نزد من بیایی؟ پاسخ می‌دهد: عشق و شوقی که به شما داشتم.

بر همین مبناست که زیارت قبور امامان معصوم نشانه‌ی پایبندی به عهد و میثاق الهی است و ثمره‌ی آن در دیار جاودانگی نیل به شفاعت آن بزرگان است. رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) افرادی را که به زیارت قبور ائمه‌ی معصومین مشرّف می‌شوند و این سرزمین‌های برجسته و ممتاز را که باغ و استراحت‌گاهی بهشتی است، آباد و محافظت می‌کنند، مخصوصین به شفاعت جناب خویش معرفی کرده‌اند و خطاب به امیرمؤمنان فرموده‌اند:
«خدا قلوب برگزیدگان خلق و بندگان خالص و زبده‌اش را سوی شما مهربان می‌کند و آنان در راه شما متحمّل خواری و اذیت می‌شوند ولی قبرهای شما را آباد می‌کنند و برای نزدیکی به خدا و ابراز عشق و علاقه به رسولش بسیار شما را زیارت می‌کنند. یا علی! اینان … وارد حوض من خواهند شد و فردا در بهشت زائران من خواهند بود.» رسول خدا کسانی که قبرهای امامان پاک را آباد کنند و از آنها مراقبت و محافظت می‌کنند به کسانی تشبیه کرده که سلیمان پیامبر را برای ساخت بیت المقدس کمک و یاری دادند.

از میان همه‌ این امامان پاک زیارت حسین‌بن‌علی (علیهما‌السّلام) از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است. همان‌طور که ابراز عشق سیدالشهدا به ساحت ربوبی کردگار هستی بی‌نظیر و خاصّ بود، زیارت این ولیّ خدا نیز ویژگی‌های بی‌نظیر و خصائص برجسته‌ای دارد.

زیارت کربلا توسط امامان معصوم
علامه‌ امینی در کتاب شریف «سیرتُنا و سُنَّتُنا سیرةُ نَبیِّنا و سُنَّتُه» روایات بسیاری دالّ بر اقامه‌ی عزای سیدالشهدا توسط رسول اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) آورده و از این طریق گریه بر امام حسین (علیه‌السّلام) و زیارت تربت ایشان را یکی از سنت‌های رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) برمی‌شمرد. آمدن ۱۲ فرشته سرخ گونه و خبر دادن از شهادت حسین (علیه‌السّلام) در اولین سال میلاد حضرتش، خطبه‌ی جانسوز رسول مکرم اسلام در دومین سال میلاد اباعبدالله و ضجه و ناله‌ی صحابه در سوگ ایشان، آوردن مقداری از تربت کربلا برای پیامبر توسط جبرئیل و گریه‌ی ایشان در خانه‌ی امّ‌سلمه، سپردن تربت کربلا به امّ‌سلمه و خبر دادن به او از شهادت حسین وقتی که خاک مبدّل به خون شود، و نمونه‌های دیگر نشان‌دهنده‌ی اهمیت گریه بر اباعبدالله و زیارت تربت شریف آن امام است.

امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) وقتی همراه یارانش از کربلا گذر کردند، گریستند و یاران گرامش نیز در سوگ اباعبدالله اشک ریختند. در احوالات زین‌العابدین (علیه‌السّلام) نیز آمده که پس از شهادت اباعبدالله تا چندین سال بیابان‌نشین بودند و ناشناس به زیارت اباعبدالله و امیرالمؤمنین (علیهما‌السّلام) می‌رفتند. چه بسا در همین سفرهای ناشناس و بیابان گردی‌ها امام باقر (علیه‌السّلام) نیز پدر را همراهی می‌کردند و به زیارت اباعبدالله نائل می‌آمدند.

امام صادق (علیه‌السّلام) نیز در سفرهای متعدّدی که از مدینه به عراق داشتند قبر امیرالمؤمنین و اباعبدالله الحسین (علیهما‌السّلام) را زیارت می‌کردند. از امام صادق (علیه‌السّلام) به بعد خبری دال بر زیارت امامان از کربلای معلی به دست نیامد، چه بسا ائمه‌ی هدی بطور ناشناس، خود را به زیارت اباعبدالله می‌رساندند ولی از آنجا که تحت شدیدترین تدابیر حکومتی بودند، زیارت کربلا بطور علنی برایشان میسور و مقدور نبود.

جاماندگان زیارت اربعین، به این دستور امام صادق عمل کنند
امسال در شرائط کرونایی، که همه امور جهانیان و حتی سبک زندگی مردم کره زمین به تاثیر از این ویروس فعال، تغییر کرده و نوع برنامه‌ریزی‌ها را متناسب با همزیستی محتاطانه خود، متحول نموده،  برای آنکه از صواب زیارت اربعین محروم نشویم، به توصیه بزرگان‌مان عمل نمائیم.

رهبر معظّم انقلاب حضرت آیت‌الله امام خامنه‌ای، در سخنان خود در مراسم امسال گرامیداشت هفته دفاع مقدس با اشاره به در پیش بودن اربعین حسینی علیه‌السلام، فرمودند: رفتن به راهپیمایی اربعین فقط متوقف به صلاحدید مسئولان ستاد ملی مبارزه با کرونا است. اگر گفتند نه، که تا الان گفته‌اند نه؛ همه باید تابع و تسلیم باشند.

ایشان افزودند: اینکه بلند شویم برویم لب مرز که اظهار ارادت کنیم، نه، از داخل خانه ابراز ارادت کنیم. روز اربعین همه بینشینند در منازل و دو سه زیارت مهم که وارد است را با توجه بخوانند و نزد امام حسین(ع) شکوه کنند و بگویند که ما دلمان می‌خواست بیاییم ولی نشد، تا ایشان نظری بکنند.

و اما وظیفه کسانی که در روز اربعین، نمی توانند امام حسین را در کربلا و در کنار مرقد شریف ایشان، زیارت کنند، چیست؟ امام صادق، دراین باره، چنین، می فرمایند: «اى سَدير! قبر حسين عليه السلام را در هر روز، زيارت مى‏كنى؟». گفتم: فدايت شوم، نه! فرمود: «چه قدر جفاكاريد!». فرمود: «او را هفته‌‏اى يك بار، زيارت مى‏‌كنيد؟». گفتم: نه. فرمود: «در هر ماه، چه طور؟». گفتم: نه.
فرمود: «در هر سال، چه؟». گفتم: گاه، چنين مى‏‌شود. فرمود: «اى سَدير! چه قدر به حسين عليه السلام جفا مى‏‌كنيد! آيا نمى‌‏دانى كه خداى عزوجل، دو هزار هزار فرشته پريشان غبارآلود دارد كه مى‏‌گِريند و زيارت مى‏‌كنند و خسته نمى‏‌شوند. چه مى‏‌شود اى سَدير كه قبر حسين عليه السلام را در هر هفته، پنج بار و در هر روز، يك بار، زيارت كنى؟». گفتم: فدايت شوم! ميان ما و او فرسنگ‏ها راه است. امام عليه السلام به من فرمود: «به بالاى بام خانه‌‏ات برو. سپس به راست و چپ، توجّه كن و آن گاه، سرت را به سوى آسمان، بالا ببر و به سوى قبر حسين عليه السلام رو كن و بگو:” السَّلامُ عَلَيكَ يا أبا عَبدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَيكَ و رَحمَةُ اللّهِ و بَرَكاتُهُ : سلام بر تو، اى اباعبداللّه! سلام و رحمت و بركات خدا بر تو باد!”. برايت، يك زيارت نوشته مى‏شود و زيارت، [معادل‏] يك حج و عمره است». [پس از آن،] گاه در يك ماه، بيش از بيست بار، آن را به انجام مى‏‌رساندم. (کلینی، الکافی، ج ۴، ص ۵۸۹)

کیفیّت زیارت امام حسین(علیه السلام) از راه دور:
زیارت امام حسین(ع) از راه دور نیز فضیلت بسیار دارد و روایات بسیارى در این رابطه وارد شده، از مجموع روایات، زیارت آن حضرت از راه دور به یکى از عبارات زیر استفاده مى‌شود:
۱ـ سه بار بگوید:  “صَلَّى اللهُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ”.
۲ـ بگوید:  “السَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکاتُه.”
۳ـ در روایت حنّان بن سُدیر چنین آمده است:
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا مَوْلاىَ وَ ابْنَ مَوْلاىَ، وَ سَیِّدى وَابْنَ سَیِّدى، اَلسَّلامُ
سلام بر تو اى مولاى من و اى فرزند مولاى من و اى آقاى من و اى فرزند آقاى من، سلام
عَلَیْکَ یا مَوْلاىَ اَلشَّهیدُ بْنُ الشَّهیدِ، والقَتیلُ بْنُ الْقَتیلِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ
بر تو اى مولاى من شهید فرزند شهید و اى کشته فرزند کشته، سلام بر تو
وَرَحْمَهُ الله وَبَرَکاتُهُ، أَنَا زائِرُکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ بِقَلْبى وَ لِسانى
و رحمت خدا و برکاتش بر تو باد، من زائر تو هستم اى فرزند رسول خدا با قلب و زبان
وَجَوارِحى، وَ إِنْ لَمْ اَزُرْکَ بِنَفْسى مُشاهَدَهً لِقُبَّتِکَ، فَعَلَیْکَ السَّلامُ یا
وتمام اعضا، هر چند تو را از نزدیک زیارت نکردم و بارگاه تو را ندیدم اما سلام بر تو اى
وارِثَ آدَمَ صَفْوَهِ اللهِ، وَ وارِثَ نُوح نَبِیِّ اللهِ، وَ وارِثَ إِبْراهیمَ خَلیلِ اللهِ،
وارث آدم برگزیده خدا و وارث نوح پیامبر خدا و وارث ابراهیم خلیل الله
وَ وارِثَ موسى کَلیمِ اللهِ، وَوارِثَ عیسى رُوحِ اللهِ، وَ وارِثَ مُحَمَّد
و وارث موسى کلیم الله و وارث عیسى روح الله و وارث محمد
حَبیبِ اللهِ وَنَبِیِّهِ وَرَسُولِهِ، وَ وارِثَ عَلِیٍّ أَمیرِ الْمُؤْمِنینَ وَصِىِّ رَسُولِ اللهِ
حبیب خدا و نبى او و رسول او و وارث على امیرمؤمنان وصىّ رسول خدا
وَ خَلیفَتِهِ، وَ وارِثَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَصِىِّ أَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، لَعَنَ اللهُ
و جانشین او و وارث حسن بن على وصىّ امیرمؤمنان خدا لعنت کند
قاتِلیکَ، وَجَدَّدَ عَلَیْهِمُ الْعَذابُ فی هذِهِ السّاعَهِ وَفی کُلِّ ساعَه، أَنَا یا
کسانى که تو را شهید کردند و در این ساعت و در هر ساعت عذاب تازه اى بر آنها بفرست اى
سَیِّدى مُتَقَرِّبٌ إلَى اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ، وَ إِلى جَدِّکِ رَسُولِ اللهِ، وَ إلى أَبیکَ
آقاى من! به سوى خداوند متعال و جدّت رسول خدا وپدرت
أَمیرِالْمُؤْمِنینَ، وَإلى أَخیکَ الْحَسَنِ، وَإلَیْکَ یا مَوْلاىَ، فَعَلَیْکَ السَّلامُ
امیرمؤمنان و برادرت حسن و به سوى تو اى آقاى من تقرّب مى جویم پس سلام
وَرَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ بِزِیارَتى لَکَ بِقَلْبى وَ لِسانی وَ جَمیعِ جَوارِحی،
و رحمت خدا و برکاتش بر تو باد با زیارتى که تو را با قلبم و زبانم و جمیع اعضایم نمودم
فَکُنْ یا سَیِّدی شَفیعى لِقَبُولِ ذلِکَ مِنِّی، وَ أَنَا بِالْبَراءَهِ مِنْ أَعْدائِکَ
پس اى آقاى من! شفیع من براى قبول این زیارتم باش. من با بیزارى جستن از دشمنان تو
وَاللَّعْنَهِ لَهُمْ وَعَلَیْهِمْ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللهِ وَإِلَیْکُمْ أَجْمَعینَ، فَعَلَیْکَ صَلَواتُ اللهِ
ولعنت بر آنها به خدا و به همه شما تقرّب مى جویم پس درود و
وَ رِضْوانُهُ وَ رَحْمَتُهُ.
رضوان و رحمت خدا بر تو باد.
سپس به قبر على بن الحسین(علیهما السلام) (على اکبر) توجّه مى کنى و بر او سلام مى گویى، و در پایان آنچه دوست دارى از امور دنیا و آخرتت را، از خدا طلب مى کنى، آنگاه چهار رکعت نماز مى خوانى. سپس رو به قبله، به سوى قبر امام حسین(علیه السلام) و سایر شهدا متوجّه مى شوى و به قصد وداع مى گویى:
أَنَا مُوَدِّعُکَ یا مَوْلاىَ وَابْنَ مَوْلاىَ، وَ یا سَیِّدى وَابْنَ سَیِّدى، و مُوَدِّعُکَ
من با تو وداع مى گویم اى مولاى من و اى فرزند مولاى من و اى آقاى من و اى فرزند آقاى من و نیز با تو وداع مى کنم
یا سَیِّدى وَابْنَ سَیِّدى یا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ، وَ مُوَدِّعُکُمْ یا ساداتی یا
اى آقاى من و اى فرزند آقاى من اى على بن حسین و با شما اى آقایان من و اى شهیدان کربلا
مَعاشِرَ الشُّهَداءِ، فَعَلَیْکُمْ سَلامُ اللهِ وَ رَحْمَتُهُ وَ رِضْوانُهُ وَ بَرَکاتُهُ.
نیز وداع مى کنم پس بر شما باد سلام و رحمت خدا و رضوان و برکاتش.