آخرین یلدای قرن با طعم کرونا

به گزارش قائم آنلاین، هزاران سال پیش نیاکان ما به گاه‌شماری دست پیدا کردند و دریافتند که نخستین شب زمستان بلندترین شب سال است که به این مناسبت این شب را جشن تولد خورشید نامگذاری کرده‌اند و نشان دهنده آن بوده که ایرانیان در میان دو نیروی خیر و شر نور و تاریکی همیشه جانب نیکی را در پی گرفته‌اند.

در راه مبارزه با ظلم تاریکی همیشه شهامت مرگ را می‌پذیرفتند و در اوج کمال به دعوت سروش حق لبیک می‌گفتند بنابراین ما این شب را جشن می‌گیریم به جهت ارج نهادن به هویت ایرانی مهر و آدمیان نسبت به طبیعت.

شب یلدا در مازندران با نام “چله شو” معروف است و در گذشته با آداب و رسوم مخصوص خود برگزار می‌شد به‌صورتی که در این شب اعضای فامیل منزل بزرگان جمع می‌شدند و با شاهنامه خوانی و تعریف کردن داستان توسط پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها و خوردن تنقلات آماده شده توسط بانوان مازنی و میوه‌های حاصل از دسترنج خودشان این شب را به شادی سپری می‌کردند.
یلدا را امسال مجازی برگزار کنیم
علی رمضانی پاچی عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار بلاغ؛ با بیان اینکه در زبان مازندرانی واژه یلدا نداریم، اظهار کرد: در منابع کهن ایرانی این شب را با نام یلدا صوران می‌شناسند؛ صور یعنی جشن و شادی و شب یلدا در مازندران با نام چِله شو از آن یاد می‌شود.

وی گفت: در مناطق شرق، مرکز و هزار جریب مازندران شب یلدا با نام گَد چِله شو عنوان می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران در ادامه با اشاره به اینکه یلدای امسال متفاوت با سال‌های گذشته برگزار می‌شود، افزود: واژه یلدا یک واژه صوریانی‌ست و در این شب به شادی می‌پردازند اما بر خلاف سال‌های گذشته امسال همانند نوروز بدون حضور بزرگ‌ترها برای حفظ جان خود و احترام به مدافعان سلامت در راستای مبارزه با ویروس کرونا می‌گذرد.

این دکترای تاریخ ادامه داد: این شب دو تا سه هزار سال در مازندران قدمت داشته و در گذشته شب چِله شو مازنی‌ها با سایر استان‌ها متفاوت بود.

انار میوه همیشگی شب یلدا در گذشته بود
رمضانی تصریح کرد:‌ ما در مازندران چیزی به عنوان هندوانه در شب یلدا به عنوان میوه ثابت خود نداشتیم؛ معمولا مازنی‌ها ماه آخر پاییز رو جزو زمستان حساب می‌کردند از لحاظ شغل دامداری چراکه بیشتر دامدار بودند؛ زمانی‌که انارها در مازندران می‌رسید آن‌ها را در پشت بام‌ها با نام گاندِه یعنی انار خشک شده تا بلندترین شب سال نگه می‌داشتند.

وی خاطرنشان کرد: شونیشت در مازندران زیاد داریم اما شب یلدا یک شونیست بزرگ محسوب می‌شود به این صورت‌که بانوان مازندرانی هنرهای خود را به نمایش می‌گذاشتند از جمله حلوا، شیرینی و بِشتِزیک.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران یادآور شد: بزرگان همانند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها سعی می‌کردند بچه‌ها و نوه‌های خود را دور هم جمع کنند؛ کوچک‌ترها هم مانند عید نوروز برای ادای احترام به خانه بزرگ‌ترها می‌رفتند.

این دکترای تاریخ با بیان اینکه تنقلات آن زمان تخم کدو و تخمه سیاه یا همان سِبِشکه بود، گفت: در شب یلدا فال گرفته می‌شد اما در گذشته فال حافظ نداشتیم؛ در مازندران بیشتر شاهنامه خوانی مرسوم بود؛ خیلی از بزرگان شاهنامه‌ را حفظ بودند.

رمضانی بیان کرد: یکی از رسومات قدیمی در این شب بر عکس تیرماه سیزده شو که با شیش ( چوبِ نازکِ بلند) می‌زنند که درخت مرکبات بارور شود؛ در شب چِله شو با تبر درختان را تهدید به قطع می‌کردند تا سال بعد حاصل بیشتری دهد.

وی افزود: در سال‌های گذشته که یلدا با در کنار هم جمع شدن می‌گذشت و خانم‌های خانه موبایل‌ها را می‌گرفتند تا دورهمی در کنار بزرگان صمیمی‌تر برگزار شود اما امسال با وجود ویروس کرونا یلدایی مجازی خواهیم داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران گفت: رزق و برق خریدهای یلداهای سال‌های اخیر شاید افراط و تفریط و تفاوتی بزرگ است که در برگزاری شب یلدا می‌بینیم.
شب یلدای سال ۹۹ آخرین یلدای قرن ۱۳۰۰ بوده که با وجود شیوع ویروس کووید ۱۹ که چند وقتی از تولد یک سالگی‌اش گذشته متفاوت و خاص برگزار خواهد شد؛ ما ایرانیان به دورهمی با بزرگان در مراسمات عادت داریم و در حال حاضر امکان این ارتباط حقیقی نیست بنابراین می‌توان با استفاده از موبایل و دنیای مجازی با بزرگان این شب که بلندترین شب سال است را دورهم بود تا اینگونه به مدافعان سلامت کشور نیز ادای دین کنیم.