پولشویی، رانت و بالاکشیدن پول‌ها در خیریه‌ها!

به گزارش قائم آنلاین،حرف کار خیر که به میان می‌آید، خیلی‌ها پای کار می‌آیند تا در این مسیر قدمی بردارند، اما کمی موشکافانه‌تر که وارد ماجرا بشوید، متوجه خواهید شد هدف برخی از مؤسساتی که در قالب خیریه فعالیت می‌کنند، واقعاً کار خیر نیست. اینجا نیز آمار درست و درمانی وجود ندارد، اما گفته می‌شود حدود ۱۵ هزار مؤسسه خیریه در کشورمان فعالند و آن‌طور که الهام امین‌زاده، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور شهروندی گفته، گردش مالی خیریه‌ها در کشورمان ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان است.

با وجود این گردش مالی قابل توجه، اما رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از حدود ١٥‌هزار مؤسسه خیریه درکشور خبر داده که حدود نیمی از آنها غیرشفاف هستند. در اقتصاد ایران ٧‌ هزار خیریه وجود دارد که هیچ‌کدام از آنها صورت‌های مالی خود را منتشر نمی‌کنند. سوی دیگر این ماجرا آمار ۱۱ میلیون نفری است که به گفته رئیس کمیته امداد زیر خط فقر زندگی می‌کنند؛‌ آماری که نشان می‌دهد یک جای کار می‌لنگد که با وجود ۱۵ هزار خیریه و گردش مالی ۴۰ هزار میلیارد تومانی اوضاع فقر در کشور اینگونه نابسامان است.

فقر ریشه در یک ساختار اقتصادی بیمار دارد و می‌تواند تمامی ساختارهای یک جامعه را تحت‌تأثیر قرار دهد و نخستین بذر رویش آسیب‌های اجتماعی است. پس نخستین گام هم برای مقابله با این آسیب‌ها فقرزدایی از جامعه است؛‌ امری که اگرچه نیازمند مشارکت عمومی است اما باید تحت نظارت نهادهای حاکمیتی انجام پذیرد تا از بروز فساد در این فرآیند پیشگیری شود. واقعیت اما نشان از آن دارد که ساختار خیریه‌هایی که ظاهراً برای کمک به افراد فقیر و ناتوان تشکیل شده‌اند سر و سامان مناسبی ندارند و نظارتی بر فعالیت‌هایشان نیست.

خیریه‌ها در مجاورت پولشویی

خیریه‌ها یکی از محیط‌های حساس مالی است. طبق قانون مبارزه با پولشویی، بعضی از کسب و کارها و فعالیت‌ها در مجاورت پولشویی قرار دارند. اتهام پولشویی ندارند، اما در مجاورت آن هستند، یعنی کسانی که می‌خواهند پولشویی کنند از این حوزه‌ها استفاده می‌کنند. مثلاً کسانی که می‌خواهند پولشویی کنند ناچار باید به سراغ سیستم بانکی بیایند. مؤسسات خیریه نیز یکی از جاهایی است که در مجاورت پول‌شویی قرار دارد. زیرا وقتی نام خیریه به میان می‌آید یعنی این مؤسسات با اهداف خیر تشکیل شده‌اند و بنا است که کمک‌های عام‌المنفعه بکنند. ورودی منابع مؤسسات خیریه کمک‌هایی است که مردم می‌کنند.

شاید در ثبت این کمک‌ها حساب و کتاب دقیقی وجود نداشته باشد. در قانون مالیات‌ها هم اشاره شده که تحت شرایطی کمک به برخی مؤسسات خیریه جزو هزینه‌های قابل قبول محسوب می‌شود و به کاهش مالیات شرکت‌ها منجر می‌شود. از سوی دیگر شاهد بی‌سر و سامانی در صدور مجوز برای خیریه‌ها هستیم به‌گونه‌ای که شش سازمان اعم از وزارت علوم، وزارت کشور، سازمان بهزیستی، وزارت ارشاد، سازمان ملی جوانان و نیروی انتظامی متولی صدور مجوز برای تأسیس خیریه‌ها در کشور هستند که هر کدام بر اساس اهداف خود وظایف مشخصی را برای مؤسسات زیرمجموعه خود تعریف می‌کنند که بیشتر آنها را مؤسسات خیریه تشکیل می‌دهند.

فعالیت‌های اقتصادی در پوشش خیریه

چند روز پیش بود که الهام امین‌زاده دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور شهروندی با اشاره به گردش مالی ۳۰- ۴۰ هزار میلیاردی خیریه‌ها از بیرون ماندن عده‌ای از محرومان و خانواده‌های آنها از چرخه حمایتی ابراز تأسف کرد. پیش از این پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد هم از کلاهبرداری تعدادی از خیریه‌ها و مؤسسه‌های عام‌المنفعه خبر داده بود و از فقدان نظارت برمؤسسه‌های خیریه ابراز نگرانی کرده بود. غلامحسین دوانی، عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران هم معتقد است مؤسسات خیریه غیرشفاف حتی در کارهایی مانند واردات و ساختمان‌سازی ورود کرده‌اند. همان‌طور که در دوران جنگ تحمیلی یکی از مؤسسه‌های خیریه ٣٠‌ میلیون دلار واردات انجام داده بود. پولشویی یا انجام فعالیت‌های اقتصادی در قالب خیریه تنها بخشی از سوء‌استفاده‌هایی است که در قالب خیریه‌ها رخ می‌دهد این ماجرا یک روی دیگر هم دارد.

مجریان پروژه نفوذ

تأثیر‌گذاری بر مطالبات اجتماعی با مدیریت منابع انسانی یک جامعه اعم از کودکان، زنان، پدران، مادران، جوانان، مسلمانان، مسیحیان، اقلیت‌های قومی و ناراضیان و فقرا و ثروتمندان و… هنری است که هنوز در دانشگاه‌های ما کرسی علمی ندارد، اما در دانشگاه سوآس لندن، کلمبیا امریکا و اندیشکده‌هایی همچون بنیاد برادران راکفلر، جست‌وجوی زمینه‌های مشترک، فورد، نایاک، وودرو ویلسون، پاگواش و رهپویان صلح و انواع دفاتر زیرمجموعه سازمان ملل تدریس می‌شود.

بسیاری از ما دقیقاً نمی‌دانیم که باقر نمازی چگونه خیریه‌های سنتی شکل گرفته در کنار صندوق قرض‌الحسنه مساجد را به شکل امروزی تبدیل کرد یا چطور در دولت خاتمی «جهاد سازندگی» به رغم مخالفت رهبر انقلاب منحل شد و دفاتر سازمان ملل به نام تلاش برای عمران و آبادانی در روستاها و شهرستان‌های ما لنگر انداختند.

حقیقت این است که امروز «بنیاد کودک»، تشکیلات خیریه وابسته به کالیفرنیای امریکا، با تبلیغات وسیع میان هنرمندان و طبقات مؤثر جامعه، رقابتی آشکار با «کمیته امداد امام خمینی»، به عنوان بستر سنتی ارائه خدمات عام‌المنفعه به جامعه به راه انداخته است! تنها تفاوت ماجرا در این است که اغلب هنرمندان و حامیان این نهاد از سابقه محکومیت مالی بنیاد کودک در دادگاه‌های امریکا به جرم «پولشویی» و «سوءاستفاده از معافیت‌های بنیادهای خیریه به نفع خود» مطلع نیستند و نمی‌دانند کل کمپین نمایشی این مرکز و «شرکت دنون سحر» که با تبلیغات گسترده شهری برای رفع گرسنگی کودکان ایرانی صورت گرفت، ۷۵ میلیون تومان آورده برای کودکان مستمند و صدها میلیون تومان سود برای شرکت فرانسوی به همراه آورد!

این تنها نمونه‌ای از رقابت تبلیغاتی گسترده یک تشکل وابسته به بیگانه و نهاد وابسته به بستر سنتی داخلی است.  کل تشکیلات حمایت از کودکان کار ایران که از ارتباطات گسترده‌ای با نهادهای امریکایی و اروپایی برخوردار است، با هدایت و حمایت خاص همیاران غذا در سال ۱۳۸۲ ایجاد شده است.

تشکیلاتی که به‌رغم هدف‌گذاری اجتماعی مثبت و مطالبه‌گری در حوزه‌ای مغفول مانده، به واسطه شیطنت بخش‌هایی از زیرمجموعه در همکاری با گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در ایران به پرونده‌سازی بر ضد کشورمان در نهادهای بین‌المللی، ارتباطات گسترده با بهائیان و اجرای پروژه نفوذ شهرت دارد. با وجود تمامی ابهام‌های موجود اما همچنان خیریه‌ها بدون هیچ ضابطه و نظارتی فعالند تا برخی مجری پروژه نفوذ باشند و به نام کار خیر پروژه‌های اقتصادی‌شان را پیش ببرند و پولشویی کنند.