بررسی سطح سدیم بدن در فضا

به گزارش قائم آنلاین، به نقل از ناسا، این علائم در نتیجه افزایش تجمع مایعات در قسمت بالای بدن ایجاد می‌شود که این موضوع نیز به دلیل عدم جاذبه برای کشیدن مایعات به سمت پایین بدن رخ می‌دهد.

آژانس فضایی اروپا از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ مطالعه‌ای به نام “سولو”(SOLO) را انجام داد و در آن رابطه بین میزان مصرف نمک در فضانوردان و حجم خون موجود در قفسه سینه‌ آنها مورد بررسی قرار گرفت.

اخیرا محققان در مقاله‌ای گزارش دادند که میزان هورمونی که به کنترل سدیم در بدن کمک می‌کند در افرادی که نمک بیشتری در فضا و زمین مصرف کرده بودند، افزایش یافته بود اما میزان این افزایش در فضا چندان چشمگیر و زیاد نبوده است.

این یافته‌ها اطلاعات زیاد و مفیدی درباره تغییرات بدن در سفرهای طولانی مدت که در آن قرار است انسان به فضا و مریخ سفر کند، در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. به عنوان مثال حجم خون رگ‌های قفسه سینه بر پاسخ سیستم قلبی عروقی بدن به استرس گرانشی هنگام ایستادن فرد بر روی زمین یا جسم آسمانی دیگر، تأثیر می‌گذارد. کاهش مقدار گردش خون در قفسه سینه می‌تواند منجر به فشار خون پایین هنگام ایستادن شود که این امر می‌تواند باعث غش کردن افراد شود. دانشمندان در تحقیقات قبلی این اثر را به عنوان مسئله احتمالی هنگام فرود فضانوردان پس از یک سفر طولانی فضایی به مریخ شناسایی کرده بودند.

“جنس جوردن”(Jens Jordan) یکی از نویسندگان این مطالعه و رئیس موسسه پزشکی هوافضا در مرکز هوافضای آلمان(GCA) گفت: هنگامی که انسان مقدار کم یا زیادی نمک مصرف می‌کند، چندین هورمون در بدن وجود دارند که به کنترل میزان سدیم در بدن ما کمک می‌کنند. اطلاع درباره چنین مواردی مهم است زیرا حضور سدیم بیش از حد می‌تواند منجر به اختلالاتی در خون و سایر مایعات بدن شود که این امر می‌تواند باعث مشکلات تنفسی، فشار خون بالا و حتی نارسایی قلبی شود.

حضور مایعات کم  نیز می‌تواند باعث فشار خون پایین و کم آبی بدن شوند. سطح سدیم بر سایر فرایندهای بدن مانند از دست دادن استخوان نیز تأثیر می‌گذارد. در کل مشخص شده است که میزان متعادل سدیم برای سلامتی انسان از جمله فضانوردان در فضا تا چه حد مهم است.

جوردن افزود: با بررسی مطالعه “سولو”، ما به بحث تنظیم پپتیدهای ناتریورتیک(natriuretic peptides) که در پاسخ به حمل سدیم از قلب آزاد می‌شوند، علاقه‌مند شدیم. در این فرایند که ناتریورز( Natriuresis) نام دارد، ترشح این هورمون باعث افزایش میزان سدیم دفع شده از طریق کلیه‌ها می‌شود. ناتریورز مرحله دفع سدیم در ادرار از طریق عمل کلیه‌ها می‌باشد.

مطالعه “سولو” براساس داده‌های به دست آمده از تحقیقات قبلی در مورد مکانیسم‌های ماندن مایعات و نمک در بدن هنگام پرواز فضایی و هنگام استراحت در یک آزمایش شبیه‌سازی پرواز فضایی، انجام شده است. در این مطالعه(سولو) اعضای خدمه میزان مایعات بدن خود را افزایش داده و در مرحله بعد نمک را در مقدار کم یا کمتر از حد معمول مصرف کردند. نتایج نشان داد که سطح هورمون‌های قلب(cardiac hormones) فضانوردان صرف نظر از آن مقدار نمکی که خورده‌اند، در فضا در مقایسه با زمان حضورشان در زمین، کمتر است. با این حال، تغییرات در مصرف سدیم در فضا باعث کاهش سطح پپتید ناتریورتیک می‌شود.

در یک آزمایش مرتبط دیگر نیز محققان این آزمایش را بر روی فضانوردان روسی انجام دادند و دریافتند که میزان مایع موجود در قفسه سینه به طور قابل توجهی در فضا کاهش می‌یابد. محققان با همکاری ناسا و آژانس فضایی اروپا این مطالعه را که بررسی بدن فضانوردان هنگام استراحت در رختخواب بود در مرکز هوافضای آلمان در کلن انجام دادند.

جردن گفت: ما بررسی یافته‌ها دریافتیم روشی که از آن برای ارزیابی حجم مایعات بدن فضانوردان در زمین استفاده می‌شود در محیط ریزگرانش فضا ممکن است آن روش عملی نشود. علاوه بر این ممکن است تغییرات در حجم مایعات در سر و قفسه سینه  با سدیم مربوط نباشد.

در حالی که در آزمایشات رگ‌های گردن فضانوردان گشاد شده بود که این نشانه‌ای از اضافه شدن بار حجم مایعات است اما به طور متناقضی سطح پپتیدهای ناتریورتیک و سایر اندازه گیری‌ها، حاکی از حجم کم مایعات در قفسه سینه بود.

جوردن افزود: می‌خواهیم در آینده این یافته متناقض را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم. انجام تحقیقات انسانی بیشتر در فضا بینشی بهتر درباره بدن انسان فراهم می‌کند که گاها با انجام آزمایشات روی زمین نمی‌توان این اطلاعات را به دست آورد. محققان همچنین پیشنهاد کردند برای تعیین موقت یا دائمی بودن این اثرات باید بررسی دقیق‌تری از نقش سدیم در تنظیم حجم خون انجام شود.