عواملی که باعث سرگیجه می شوند و چگونگی درمان

سرگیجه و عدم تعادل ممکن است موجب احساس گیجی و سرگیجه شوند، اما این دو اصطلاح علائم مختلفی را توصیف می کنند. سرگیجه با احساس چرخش، مانند چرخش اتاق به دور سر، مشخص می شود. همچنین ممکن است مانند بیماری حرکت (ماشین گرفتگی) احساس شود یا انگار به یک طرف متمایل شده اید. عدم تعادل، از دست دادن تعادل یا توازن است. سرگیجه واقعی احساس سبکی سر یا تقریباً غش کردن است.

سرگیجه شایع است و علت اصلی آن معمولاً جدی نیست. گه گاهی دچار سرگیجه شدن جای نگرانی ندارد؛ اما اگر به طور مکرر دچار سرگیجه بدون دلیل مشخص یا برای مدتی طولانی هستید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

دلایل سرگیجه

دلایل رایج سرگیجه، میگرن، داروها و الکل است. علاوه بر این ها سرگیجه می تواند ناشی از مشکلی در گوش داخلی باشد، جایی که تعادل تنظیم می شود.

از دیگر دلایل سرگیجه عفونت گوش است که در این مورد معمولاً سرگیجه به صورت ناگهانی ایجاد می شود، گوش هایتان زنگ می زنند تا جایی که حتی ممکن است شنیدن دشوار شود. محتمل است حالت تهوع، تب و گوش درد داشته باشید. معمولاً این علائم چند هفته طول می کشند.

احساس گیجی اغلب نتیجه ی سرگیجه ی دورانی است. شایع ترین علت سرگیجه و احساس گیجی و سبکی سر مرتبط با سرگیجه ی چرخشی، یعنی سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPV) است. این عامل باعث سرگیجه کوتاه مدت می شود و وقتی به وجود می آید که فرد به سرعت موقعیت خود را تغییر دهد، مانند بلند شدن سریع بعد از حالت درازکش از رختخواب.

سرگیجه و احساس گیجی می تواند توسط بیماری منییر (Meniere’s disease) ایجاد شود. این بیماری باعث تجمع مایعات در گوش می شود که با احساس پُری گوش، کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه است. فرد ممکن است بعد از رد شدن حملات این بیماری خستگی زیادی را تجربه کند.

دلیل احتمالی دیگر سرگیجه و احساس گیجی، نوروم صوتی یا همان نوروم شنوایی است. نوروم صوتی یک تومور غیرسرطانی است که روی عصبی که گوش داخلی را به مغز متصل می کند تشکیل می شود.

برخی دیگر از دلایل احتمالی سرگیجه عبارتند از:

افت ناگهانی فشارخون

بیماری عضله قلب

کاهش حجم خون

اختلالات اضطرابی

کم خونی فقر آهن

افت یا پایین بودن قند خون

عفونت گوش

کمبود آب بدن

گرمازدگی

ورزش بیش از حد

بیماری حرکت مثل ماشین گرفتگی یا دریازدگی

در موارد نادر، سرگیجه می تواند ناشی از مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سکته مغزی، تومور بدخیم یا اختلال مغزی دیگری باشد.

علائم سرگیجه

افرادی که دچار سرگیجه می شوند ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنند، از جمله:

سبکی سر یا احساس ضعف و غش

حس کاذب چرخش

عدم ثبات

از دست دادن تعادل

احساس شناوری یا گیجی

گاهی سرگیجه با حالت تهوع، استفراغ یا غش همراه است. اگر مدتی طولانی است که این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

چه موقع باید در مورد سرگیجه به پزشک مراجعه کرد؟

اگر به صورت دوره های مکرر دچار سرگیجه می شوید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر همراه با موارد زیر دچار سرگیجه ناگهانی شدید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

غش

آسیب به سر

سردرد متفاوت و شدید

گردن درد یا سفتی گردن

ضعف یا بی حسی صورت

ضعف در دست و پا

تب شدید

تاری دید

از دست دادن شنوایی

مشکل در صحبت کردن

بی حسی یا سوزن سوزن شدن

افتادگی چشم یا دهان

از دست دادن هوشیاری

درد قفسه سینه

استفراغ مداوم

افتادن یا عدم توانایی در راه رفتن

ضربان قلب شدید

این علائم می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی در سلامتی باشد، بنابراین مهم است که در اسرع وقت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

شایع ترین علت سرگیجه و احساس گیجی و سبکی سر مرتبط با سرگیجه ی چرخشی، یعنی سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPV) است. این عامل باعث سرگیجه کوتاه مدت می شود و وقتی به وجود می آید که فرد به سرعت موقعیت خود را تغییر دهد، مانند بلند شدن سریع بعد از حالت درازکش از رختخواب

درمان های سرگیجه

درمان سرگیجه روی علت اصلی ایجاد آن متمرکز است. در بیشتر موارد، درمان های خانگی و درمان های پزشکی می توانند علت سرگیجه را کنترل کنند. مثلاً:

* مشکلات گوش داخلی می تواند با داروها و تمرینات در منزل کنترل شود که می تواند به کنترل تعادل کمک کند.

* سرگیجه ی وضعیتی خوش خیم (BPV) نیز با مانورهایی که می تواند به کاهش علائم کمک کند قابل حل است. جراحی گزینه ی دیگری برای بیمارانی است که BPV آن ها با دیگر روش ها کنترل نمی شود.

* بیماری منییر نیز با رژیم غذایی کم نمک، تزریقات موقعیتی یا جراحی گوش درمان می شود.

* میگرن با داروها و تغییر سبک زندگی، مانند یادگیری شناسایی و جلوگیری از عوامل تحریک کننده میگرن، درمان می شود.

* داروها و تکنیک های کاهش اضطراب نیز می توانند به اختلالات اضطرابی کمک کنند.

* نوشیدن مایعات زیاد می تواند به سرگیجه ناشی از ورزش بیش از حد، گرما یا کم آبی بدن کمک کند.

در مورد سرگیجه چه کاری می توانید انجام دهید؟

اگر به صورت مکرر دچار سرگیجه می شوید از این نکات پیروی کنید:

* در صورت احساس سرگیجه بلافاصله بنشینید یا دراز بکشید و تا زمان رفع آن استراحت کنید. این کار می تواند از احتمال از دست دادن تعادل شما که ممکن است منجر به سقوط و آسیب جدی شود، جلوگیری کند.

* در صورت لزوم برای حفظ ثبات و پایداری از عصا یا واکر استفاده کنید.

* همیشه هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها دستتان را به نرده ها بگیرید.

* فعالیت هایی را انجام دهید که تعادل را بهبود می بخشد، مانند یوگا و تای چی.

* از جابجایی یا تعویض موقعیت به طور ناگهانی خودداری کنید.

* اگر مرتباً بدون اخطار دچار سرگیجه می شوید، از رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.

* از مصرف کافئین، الکل و دخانیات خودداری کنید. استفاده از این مواد ممکن است باعث سرگیجه یا بدتر شدن آن شود.

* حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید، هفت ساعت یا بیشتر بخوابید و از موقعیت های استرس زا خودداری کنید.

* برای جلوگیری از سرگیجه، یک رژیم غذایی سالم و متشکل از سبزیجات، میوه ها و پروتئین های بدون چربی داشته باشید.

* اگر گمان می کنید سرگیجه شما به دلیل دارویی ایجاد شده است، در مورد کاهش دوز یا جایگزین کردن آن با داروی دیگر با پزشکتان صحبت کنید.

* در صورت بروز حالت تهوع همراه با سرگیجه، یک داروی بدون نسخه مانند مکلیزین (Antivert) یا آنتی هیستامین مصرف کنید. این داروها ممکن است باعث خواب آلودگی شوند، بنابراین در صورت نیاز به فعالیت یا هوشیاری، از آن ها استفاده نکنید.

* اگر سرگیجه شما به دلیل گرم شدن بیش از حد یا کم آبی بدن ایجاد شده است، در جای خنک استراحت کنید و آب بنوشید.