پدرسن طرحی برای تدوین قانون اساسی سوریه پیشنهاد کرد

به گزارش عصرقائم، به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط، در حال حاضر سه مسیر سیاسی وجود دارند، اولی پایبندی دمشق به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مطابق با قانون اساسی سال ۲۰۱۲ است، به این شکل که پارلمان سوریه جلسه‌ای را برای آغاز ثبت نام کاندیداها در کنار بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور آغاز می‌کند و انتخابات اواخر مه آتی برگزار می‌شود.

دومی فشار روسیه برای برگزاری نشست جدید کمیته قانون اساسی برای اعلام این نکته که روند سیاسی با وجود کندی آن در جریان است و اینکه به انتخابات ریاست جمهوری مشروعیت داده شود و همچنین تاکید بر این مساله که ارتباطی میان اصلاح قانون اساسی برای رسیدن به یک سند جدید و انتخابات ریاست جمهوری که بر اساس قانون اساسی سال ۲۰۱۲ برگزار می‌شود، وجود ندارد. اینها موضوعاتی بودند که الکساندر لاورنتیف، فرستاده رئیس جمهوری روسیه به سوریه در دیدار هفته گذشته خود با اسد در دمشق مطرح کرد به ویژه که اسد تاکید کرد هرگونه پیشرفتی در مسیر سیاسی نیازمند پایبندی به اصول و قواعدی است که مردم سوریه در مورد مبارزه با تروریسم، حفاظت از وحدت و تمامیت ارضی سوریه و اینکه هیچ طرفی حق عقب‌نشینی از آن را ندارد، به آنها معتقد هستند.

سومی مذاکراتی است که پدرسن با احمد الکزبری، رئیس هیئت دولت سوریه و هادی البحره، رئیس هیئت مذاکره‌کننده مخالفان برای برگزاری دور ششم نشست‌های کمیته قانون اساسی آغاز کرده، فرستاده سازمان ملل اظهار کرد: تا زمانی که توافقی مکتوب میان دو طرف درباره عملکرد کمیته وجود نداشته باشد، هرگز برای دور جدیدی از مذاکرات دعوت نخواهم کرد. الکزبری در دوره‌های قبلی نشست‌های کمیته قانون اساسی با ورود به روند تدوین قانون اساسی پیش از توافق بر سر عوامل تعیین کننده ملی، مخالفت کرده بود و این مخالفت شامل رد اشغالگری آمریکا و ترکیه و نیز مخالفت با تروریسم و پایبندی به وحدت و حاکمیت ملی سوریه بود. پس از فشارهای روسیه، الکزبری با بحث و بررسی مبادی قانون اساسی پیش از تدوین آن موافقت کرده اما شرکت در نشست‌ها را در طول ماه رمضان و یا در روزهایی که پارلمان درگیر موضوع انتخابات ریاست جمهوری می‌شود، دشوار دانست.

در حالی که پدرسن بر توافقی مکتوب تاکید داشت و در کنار توصیه‌های روسیه، الکزبری در فوریه با ارسال سندی فوری شامل پیشنهادهایی برای سازوکار کمیته قانون اساسی موافقت کرد که در مقابل نیز البحره سندی مفصل ارائه کرد در ادامه الکزبری دوباره پیشنهادهای مکتوبی داد. به گفته یک مسؤول غربی، نکته غافلگیرکننده در سند پیشنهادی الکزبری این بود که او هیئت مذاکره کننده مخالفان را “هیئت دیگر” خطاب کرده بود که این مورد با توافق اخیر پدرسن و فیصل مقداد، وزیر خارجه روسیه تفاوت داشت، در آن توافق پدرسن بر لزوم پایبندی خود به توافق استانداردها و سازوکار کمیته قانون اساسی به دست آمده در اکتبر ۲۰۱۹ تاکید کرده بود. در مقابل سوریه بر موضعگیری خود در مخالفت با تعیین جدول‌های زمانی برای عملکرد کمیته که یک تشکل حاکمیتی مستقل است و یادآوری این نکته به پدرسن که او تسهیل کننده روندی است که مختص سوریه است، تاکید داشت.

پدرسن در مقابل پافشاری الکزبری بر خودداری از خطاب قرار دادن هیئت مذاکره کننده مخالفان و تاکید او بر سازوکارهایی که پیشنهاد کرده، تلاش کرد از توجه روسیه (در نبود چنین رویکردی از طرف آمریکا) برای پیشبرد تلاش‌ها جهت رسیدن به توافقی مکتوب استفاده کند به شکلی که پیش‌نویس توافقی را در دو نسخه عربی و انگلیسی برای الکزبری و البحره فرستاد.

نسخه انگلیسی آن در یک صفحه و با عنوان پیشنهادی برای شیوه عملکرد گروه کوچک در دور ششم نشست‌های کمیته قانون اساسی تنظیم شده بود و در آن پدرسن به هر دو طرف یادآور شد که کمیته با توافق دولت سوریه و هیئت مذاکره‌کننده مخالفان سوری و تسهیل سازمان ملل درباره اصول و قواعد اقدام تاسیس شد.

پدرسن پس از مقدمه، برنامه کاری را برای دور بعدی نشست‌ها پیشنهاد کرد که شامل پنج نکته بود، به این شکل که هیئت دولت و هیئت مخالفان پیش از رفتن به ژنو، پیشنهادهای خود را به صورت مکتوب برای دفتر او ارسال می‌کنند تا در تمامی نشست‌های چهار روز دور آتی مذاکرات دستکم یک اصل از اصول قانون اساسی بررسی شده و بحث و گفت‌وگو درباره آن تمام شود.

بند سوم پیش‌نویس این توافق، آزمودن این نکته است که هیئت کوچک (شامل ۴۵ عضو دولت، مخالفان و جامعه مدنی) می‌تواند توافقی درباره اصل قانون اساسی به دست آورده و تغییرات آن را بررسی کند. همچنین طبق این بند، نرسیدن به توافقی درباره هر اصلی نباید مانع از انتقال به اصل قانونی بعدی در نشست آتی و امکان بازگشت هیئت کوچک به این اصول در زمان مناسب شده و این امر نباید مانع از انتقال به سایر موضوعات در جلسات شود.

نکته پنجم که جنجالی‌ترین است در ارتباط با توافق درباره نشست‌های سه‌گانه دوره‌ای میان پدرسن، الکزبری والبحره است به این شکل که در آستانه برگزاری دور ششم و در روزهای آن برای تقویت اتفاق نظرها و تضمین روند کاری درست و خوب کمیته با یکدیگر دیدار می‌کنند و مهمتر اینکه پیشنهاد پدرسن شامل متن توافق و عملکرد اصلی دو هیئت در مرحله پس از دور ششم و نیز تعیین پیشنهادها برای اصول قانون اساسی پیشنهاد شده برای بررسی باشد که ممکن است دو هیئت اصلی این کار را با انتخاب پیشنهاد یک متن از متن‌های مکتوب ارائه شده هر هیئت انجام دهد. همچنین الکزبری و البحره راهکارها برای پیشنهاد اصول و بررسی آنها به شکلی سازنده را با ثبت نکاتی که درباره آنها تصمیم گرفته شده و یا توافق شد و نیز نکاتی که هنوز درباره آنها توافق نشده، تعیین کنند. همچنین پیش‌نویس شامل توافق درباره تاریخ برگزاری دورهای بعدی و برنامه کار تا پایان سال ۲۰۲۱ و هماهنگی با فرستاده سازمان ملل جهت اعلام نتایج هر دوره و عملکرد آتی کمیته است.

روسیه به سازمان ملل تعهد داده بود توافق درباره انجام نشست‌های دوره‌ای میان روسای دو هیئت را برای اطمینان از استمرار عملکرد کمیته قانون اساسی تضمین کند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور اعلام کرد در صورتی که درباره پیش‌نویس قانون اساسی جدید توافق شود، می‌توان بر اساس سند جدید برای برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری (پس از انتخاباتی که انتظار می‌رود اسد ریاست دوره جدید به مدت هفت سال را به دست بگیرد) فراخوان داد، در حال حاضر نگاه‌ها به پاسخ الکزبری و البحره به سند پیشنهادی پدرسن و موضعگیری مسکو است که به برگزاری نشست قانون اساسی در فاصله ماه رمضان و انتخابات ریاست جمهوری متمایل است.