کیفیت زندگی افراد دچار اختلال هویت جنسیتی، بعد از تغییر جنسیت

بررسی‌های یک مطالعه نشان داد که کیفیت زندگی زنان و مردانی که عمل تغییر جنسیت انجام می‌دهند، بعد از عمل جراحی افزایش می‌یابد؛ اما به طور کلی، میزان کیفیت زندگی زنانی که عمل تغییر جنسیت انجام می‌دهند و مرد می‌شوند، به مراتب بیشتر از مردانی است که عمل تغییر جنسیت به زن را انجام می‌دهند.

به گزارش عصرقائم، اختلال هویت جنسی به معنای احساس عدم رضایت مستمر فرد از جنسیت خود و احساس تعلق به جنسیت مخالف است. افرادی که دچار این اختلال هستند، در سال‌های اولیه زندگی با محیط خود در تعارض قرار می‌گیرند و احساس تنفر از اندام‌های جنسی خود، منجر به تقاضای مصرانه برای عمل جراحی به منظور تغییر جنسیت می‌شود.

با توجه به اهمیت کیفیت زندگی افراد دچار اختلال هویت جنسی، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای کیفیت زندگی این افراد را پس از عمل جراحی و تغییر جنسیت مورد بررسی قرار دادند.

با توجه به آمار پزشکی قانونی، شهر مشهد یکی از شهرهایی است که بسیاری از عمل‌های تغییر جنسیت در آن انجام می‌شود. بر اساس این آمار از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۶ مجموعا ۴۶۱ نفر برای تغییر جنسیت به سازمان پزشکی قانونی مشهد مراجعه کرده‌اند که از این تعداد ۳۴۶ نفر تقاضای تغییر جنسیت از زن به مرد را داشته‌اند و ۱۰۵ نفر خواهان تغییر جنسیت مرد به زن بودند.

در این مطالعه با مراجعه به پرونده‌های افراد مراجعه کننده به بهزیستی و بیمارستان امام رضا در مشهد، نمونه‌هایی برای شرکت در این مطالعه هماهنگ شد. از مجموع ۱۸۶ نفری که شماره تلفن آن‌ها از طریق رابط یا از طریق بیمارستان به دست آمده بود، ۵۱ نفر به شرکت در فرآیند این مطالعه رضایت دادند.

سبک زندگی شرکت‌کنندگان در این مطالعه از طریق پرسش‌نامه مورد بررسی قرار گرفت و در این مطالعه مولفه‌های هیجانات، برخورداری اقتصادی-اجتماعی، وابستگی،‌ مطلوبیت اجتماعی، هویت، کمال جسمانی، رفاه و بهزیستی و تمرکز بر زندگی؛ بررسی شد.

یافته‌های این مطالعه نشان داد که افرادی که عمل تغییر جنسیت انجام داده و در قالب جنسیت جدید در جامعه حاضر می‌شوند، اغلب از سوی خانواده طرد می‌شوند و از سوی جامعه نیز اگر انجام عمل آن‌ها آشکار شود، پذیرفته نخواهند شد.

همچنین در این مطالعه مشخص شد که زنان به لحاظ جنسی، بعد از عمل از رضایت بیشتری برخوردار هستند. کسانی که عمل زن به مرد انجام داده‌اند، از اندام جنسی کاملی برخوردار نیستند و در رابطه جنسی نیز موفقیتی ندارند. به همین دلیل میزان رضایت جنسی کسانی که عمل زن به مرد کرده‌اند از کسانی که عمل مرد به زن کرده‌اند، کمتر است. بررسی‌ها نشان داد که این نتیجه با برخی از مطالعات پیشین متفاوت است.

همچنین در این مطالعه عنوان شد که افرادی که عمل زن به مرد انجام داده‌اند، در جامعه از پایگاه اجتماعی بهتری برخوردارند به همین دلیل کیفیت زندگی آن‌ها به طور کلی از کسانی که عمل مرد به زن انجام داده‌اند، بیشتر است.

پژوهشگران این مطالعه بر اساس نتایج به دست آمده می‌گویند: در مجموع کیفیت زندگی زنان و مردانی که عمل تغییر جنسیت انجام می‌دهند، بعد از عمل جراحی افزایش می‌یابد؛ اما به طور کلی، میزان کیفیت زندگی زنانی که عمل تغییر جنسیت انجام می‌دهند و مرد می‌شوند، مخصوصا در ابعاد مطلوبیت اجتماعی، هیجانات، وابستگی و کمال جسمانی به مراتب بیشتر از مردانی است که عمل تغییر جنسیت به زن را انجام می‌دهند.

در انجام این مطالعه مجید فولادیان و زهرا برادران کاشانی؛ پژوهشگران گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی کیفیت زندگی بیماران اختلال هویت جنسیتی بعد از تغییر جنسیت» در فصل‌نامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، منتشر شده است.

این مقاله از یک طرح پژوهشی به کارفرمایی سازمان بهزیستی استان خراسان رضوی شهر مشهد که در سال ۱۳۹۵-۱۳۹۶ انجام شده، استخراج شده است.