منطقه آزاد؛ تهدید یا فرصت؟

به گزارش عصرقائم، طی یکی- دو سال اخیر با اوج گرفتن مطالبات مردمی و حتی رسانه‌ها برای تحقق منطقه آزاد در مازندران، علیرغم عدم شفاف سازی عمومی در راستای لطمات تحقق این آرزوی دیرینه و تصمیم گیری آگاهانه برای پیگیری آن، نمایندگان برای جلب نظر افکار عمومی با این خواسته همراه شدند تا از گردونه رقابت جا نمانند!

شاید گفتن این مسئله، گزاف نباشد که نمایندگان مازندران، آن چنان در بند مطالبات عمومی گرفتار شده‌اند که توان «نه» گفتن به این مطالبه را ندارند و مقاومت در برابر آن را به دلیل در مقابل قرار گرفتن با مردم، از گزینه‌های پیش روی خود حذف کرده‌اند!

در حالی هجمه‌ها، طی سالیان اخیر هم از سوی مردم و هم از سوی رسانه‌ها به شدت به سمت تحقق مناطق آزاد سه گانه پیش رفته است که مخالفت با این مطالبه عمومی از سوی نمایندگان به منزله ترد شدن از سمت مردم است و لذا کسی حتی به ذهنش هم «شنا کردن در خلاف رود» را، راه نمی‌دهد!

در این میان، پا پس کشیدن کارشناسان و اساتید دانشگاهی در تشریح زوایای شفاف و تاریک این ماجرا موجب شد تا مردم، رسانه‌ها و نمایندگان، سه ضلع مثلثی را تشکیل دهند که تنها هدف و مقصود در این ماجرا را بردن در این مصاف بدانند، بردی که شاید تلخ‌ترین شکست را بدنبال داشته باشد.

افزایش واردات، گرانی املاک به ویژه زمین، افزایش قابل توجه قیمت کالاهای اساسی، کاهش قدرت خرید مردمان بومی، هدم راه دسترسی جاده‌ای مناسب، عدم زیرساخت‌های لازم، نبود طرح توجیهی کارشناسی، عدم تناسب اشتغال‌زایی در مقایسه با هزینه‌های هنگفت ایجاد منطقه آزاد، عدم بررسی دسترسی به بازارهای کشورهای همسایه با توجه به جمعیت کم کشورهای همرز آبی با مازندران و ده‌ها موارد کارشناسی دیگر از جمله چالش‌ها و ایرادات کارشناسان و اساتید دانشگاهی در تحقق مطالبات عمومی در ایجاد مناطق سه گانه آزاد مازندران است.

غلامرضا شریعتی رییس مجمع نمایندگان مازندران در گفت‌وگو ، در خصوص آخرین وضعیت منطقه آزاد در مازندران و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی تحقق این مطالبه کهنه مردمی اظهار کرد: یک تصور عامه‌ای مردم بومی از منطقه آزاد دارند که اینکه منطقه آزاد جایی است که هر گونه خودرو در این مناطق آزاد می‌شود و خدمات و رفاه بهتری نسبت به وضع فعلی در این مناطق پدیدار می‌شود.

وی افزود: آنچه برای مناطق آزاد سه گانه مازندران در نظر گرفته شده است شامل یک هزار و ۶۰ هکتار در داخل بندر امیرآباد، ۴۰۰ هکتار چپکرود و ۶۰ هکتار نیز در نوشهر است و مناطق آزاد تنها در این محدوده محصور است.

رییس مجمع نمایندگان مازندران خاطرنشان کرد: نکته دوم در این ماجرا این است که آن تصوری که مردم در خصوص مناطق آزاد دارند برداشته شده است، یعنی آزادسازی واردات خودرو و ورود انواع و اقسام کالا و خرید و فروش آن نیز برداشته شده است.

نماینده شرق مازندران ادامه داد: در استان مازندران، بندر امیرآیاد از میان سه گزینه پیشنهادی، منطقه ویژه بود و ما تنها یک گام تا منطقه آزاد فاصله داشتیم؛ یعنی روال بر این است که ابتدا بندری تشکیل می‌شود، سپس به منطقه ویژه تبدیل و در نهایت هم به منطقه آزاد ختم می‌شود.

شریعتی بیان کرد: ماموریت در منطقه ویژه اقتصادی این است که شما در این منطقه، واحدهای صنعتی ایجاد و از طرق مقابل مواد اولیه وارد و به محصول جدید تبدیل شود و در نهایت به صادرات ختم شود تا شاهد ایجا اشتغال و ارزش افزوده باشیم.

وی عنوان کرد: بنابراین اگر بخواهیم از نظر نگاه اقتصادی و نفع به مردم منطقه به این ماجرا نگاه کنیم، به عبارتی شاید حتی ضرر هم داشته باشد؛ علت هم این است که خود نام منطقه آزاد یک بار روانی را در اذهان مردم ایجاد می‌کند که تبعات آن، افزایش سطح قیمت‌ها چه در زمین، چه در ملک، چه در خدمات و چه در اقلام و کالاهای اساسی است که در نهایت موجب فشار اقتصادی به مردم بومی منطقه خواهد شد.

رئیس مجمع نمایندگان مازندران، اعلام کرد: در سال ۹۸ که ایجاد مناطق آزاد در مازندران و به ویزه بندر امیرآباد، رسانه‌ای شد، به یکباره قیمت‌های زمین و املاک در این منطقه رشد چشمگیری پیدا کرد و این در حالی بود که برای مردم منطقه، هیچ آورده‌ای نداشت.

نماینده شرق مازندران، گفت: مع‌الوصف، نمی‌شود هم گفت که منطقه آزاد هیچ سود و منفعتی هم ندارد؛ حتما فوایدی در مناطق آزاد مترتب است.

شریعتی افزود: آنچه که در شرایط فعلی با آن مواجه هستیم اولا مطالبه عمومی است که در ذهن عامه مردم ایجاد شده است و منتظرند تا این موضوع به سرانجام برسد.

وی در خصوص آخرین پیگیری‌های نمایندگان مازندران و وضعیت فعلی این پرونده در مجلس، پاسخ داد: در حال حاضر نمایندگان مازندران، ایرادات ۱۰ گانه‌ای که شورای نگهبان در این خصوص گرفته است را در کمیسیون‌های مجلس به ویژه کمیسیون اقتصادی مورد بررسی قرار داده‌اند و آن درخواست‌هایی که شورای نگهبان داشت مرتفع شده است و در ادامه کارشناسان کمیسیون اقتصادی مجلس از نزدیک از این مناطق بازدید کرده‌اند و جمع بندی این گزارش تنظیم و پس از طرح در صحن مجلس، ایرادات شورای نگهبان رفع و سپس مجددا مورد رای گیری قرار بگیرد و در نهایت به شورای نگهبان برای قانومند شدن، ارجاع داده شود.

رئیس مجمع نمایندگان مازندران، اذعان کرد: اگر مردم عامه بدانند که در این منطقه آزاد، خبری از خودروهای لوکس ارزان قیمت و برخی تصورات این چنینی نیست، حتما با خود می‌گویند که خوب، شکل گرفتن منطقه آزاد چه دردی می‌خورد؛ اما از نظر یک کارشناس بدور از این ذهنیات، دغدغه این است که نکند این بنادر به جای اینکه قطب صادرات شوند به سمت بنادر واردات محور پیش بروند.

نماینده شرق مازندران، مطرح کرد: البته در بررسی شورای نگهبان و ایرادات اعلام شده، تا اندازه‌ای عدم واردات محوری این بنادر، دیده شده است تا این اتفاق رخ ندهد؛ولی با همه این اوصاف، شاید اگر برای آحاد مردم روشن شود که این منطقه آزاد آن منطقه آزادی که شما دنبال آن هستید، نیست؛ عطایش را به لقایش ببخشند.

شریعتی تاکید کرد: به هر حال تقاضا برای منطقه آزاد تنها مختص مازندران نیست و خیلی از استان‌ها در حال پیگیری این موضوع هستند؛ به هر منظور مجلس گذشته استان این موضوع را پیگیری کردند تا استان مازندران نیز از این امتیاز برخوردار شود.

وی افزود: هر دو استان همسایه ما یعنی گلستان و گیلان، منطقه آزاد دارند و تلاش‌ها بر این بود تا مازندران نیز از این دو استان، جا نماند.

رئیس مجمع نمایندگان مازندران،  متذکر شد: ایرادات شورای نگهبان متمرکز دو لکه نوشهر و چپکرود است و ایراد جدی از سوی شورای نگهبان بر روی منطقه ویژه امیرآباد نیست و در نهایت امیدواریم در ادامه رای گیری مجلس و ارجاع به شورای نگهبان، این دو لکه دچار خدشه نشود.

نماینده شرق مازندران، تصریح کرد: نمایندگان مازندران به واقع تحت فشار افکار عمومی برای تحقق منطقه آزاد در مازندران هستند و این فشار را کاملا لمس می‌کنیم؛ و لذا اگر شما به عنوان نماینده با آن ذهنیتی که عامه مردم از منطقه آزاد دارند مخالفت کنید، مردم شما را ترد می‌کنند.

شریعتی اظهار کرد: کارشناسان و اساتید دانشگاهی معتقدند هیچ یک از مناطق آزاد کشور با وجود گذشت بیش از سه دهه از عمر مناطق آزاد در کشور به اهداف خود نرسیدند و ما هم در این مسئله با آنان هم عقیده‌ایم؛ ما معتقدیم که جدا از فوایدی که تحقق این موضوع دارد، مردم عادی در این ماجرا متضرر می‌شوند.

وی افزود: از سویی دیگر، مناطق آزاد یک تبعات فرهنگی را نیز بدنبال دارند، که با فرهنگ دینی و بومی ما همخوانی ندارد و لذا بنده به شخصه معتقدم که بهترین کار همان تحقق مناطق ویژه اقتصادی و توسعه این بنادر است؛ چرا که در این بنادر، کنترل خیلی از موضوعات ممکن است.

رئیس مجمع نمایندگان مازندران، خاطرنشان کرد: خوشبختانه شورای نگهبان و کمیسیون اقتصاید مجلس به ریز در این موضوع ورود کرده است و ایراداتی را وارد دانسته است که به هر حال، دل نگرانی‌های از این دست را به حداقل می‌رساند.

نماینده شرق مازندران، تاکید کرد: بنده معتقدم این مناطق، هرگز نمی‌توانند به منافع ملی، خدمت جدی کنند و لذا ایرادات وارده از سوی اساتید دانشگاهی و کارشناسان را تایید می‌کنم.

شریعتی یادآور شد: در مجموع باید بگویم که ایراداتی که شورای نگهبان به مسئله منطقه آزاد مازندران واد دانسته است، ناظر به همان نقدهایی است که اساتید دانشگاهی به این موضوع دارند و لذا من معتقدم که عمده دل نگرانی اساتید در رفع ایرادات شورای نگهبان، مرتفع می‌شود.

گفتنی است با نگاه به آمار‌های جهانی  در می‌یابیم که مناطق آزاد کارایی لازم را نداشته و فقط تعداد محدودی از این مناطق و آن هم در آسیا، سهم قابل ملاحظه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی را به خود تخصیص داده‌اند؛ در عین حال نمونه‌های متفاوتی در کشور داریم که تجربه شکست طرح مناطق آزاد در ایران را به وضوح نشان می‌دهند.