“تمایل ایران و عربستان برای بهبود روابط” از نگاه یک روزنامه ترکیه‌ای

به گزارش عصرقائم، روزنامه ینی شفق ترکیه در گزارشی درباره روابط ایران و عربستان سعودی نوشت: تلاش‌های دیپلماتیک برای شکستن یخ روابط ایران و عربستان سعودی، رقبای دیرین منطقه در ماه‌های اخیر افزایش یافته است، با توجه به این که مقامات دو کشور به پیش‌رفت در مذاکرات اخیرشان اشاره کرده‌اند که به واسطه عراق انجام شده بود.

ینی شفق ادامه می‌دهد: از ماه آوریل، چهار دور مذاکرات در بغداد به منظور کاهش تنش‌هایی که اولین بار در ژانویه ۲۰۱۶ و در پی حمله به سفارت عربستان در ایران به خاطر اعدام شدن یک روحانی شیعه در عربستان انجام شده بود، برگزار شده است. حرف‌هایی از موافقت دو طرف برای بازگشایی کنسولگری‌ها به عنوان اولین قدم به سمت از سرگیری روابط دیپلماتیک در میان است، اگرچه هنوز بسیاری از موضوعات بحث‌برانگیز، به ویژه یمن حل نشده باقی مانده‌اند.

این روزنامه می‌افزاید: حسین امیرعبداللیان وزیر امور خارجه ایران در سفر اخیرش به لبنان تایید کرد که مذاکرات با عربستان سعودی «تا حد خوبی پیشرفت داشته‌اند» و ابراز امیدواری کرد که تنش‌ها در منطقه پایان بپذیرند. فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی هم در این باره گفته بود کشورش در مذاکرات با ایران جدی است و پیشرفتی در مذاکرات با ایران حاصل شده است که نشانه‌ای از بهبود روابط میان این دو رقیب منطقه است. او در گفت‌وگو با روزنامه فایننشال تایمز در این باره اظهار کرد: «ما در زمینه مذاکرات جدی هستیم. برای ما، این تغییر جهت بزرگی نیست. ما همیشه گفته‌ایم به دنبال راهی برای ایجاد ثبات در منطقه هستیم».

ینی شفق با مطرح کردن نظر یک تحلیل‌گر آورده است: مذاکرات تهران-ریاض باید در چارچوب تغییر در رویکرد آمریکا نسبت به منطقه خلیج فارس بررسی شود. این تحلیل‌گر به خبرگزاری آناتولی گفته است، گفتمان ایرانی-سعودی از لحاظ کاهش هزینه خروج آمریکا از منطقه در بحبوحه تمرکز افزایش یافته واشنگتن بر چین و روسیه اهمیت دارد. به گفته او، وقتی آمریکا نظامیان خودش را از منطقه خارج کند، کشورهای منطقه مجبور به احیای دیپلماسی خواهند شد.

این روزنامه همچنین آورده است: جالب است که مذاکرات تهران-ریاض در خلال حل‌وفصل موضوع توافق هسته‌ای ایران و تنش‌های شدت‌ یافته میان ایران و اسراییل بر سر اقدامات خرابکارانه اخیر آن علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام می‌شود. یک استاد دانشگاه روابط بین‌الملل در دانشگاه قطر در این باره گفت: تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی که آن‌ها را به حفظ آرامش وا می‌دارد، به ویژه در منطقه خلیج فارس، دو کشور رقیب را به سمت برگزاری این مذاکرت سوق داده است. اگرچه از دیدگاه او روابط این دو کشور همچنان حساب شده و محتاطانه باقی می‌ماند چون هیچ گونه مصالحه استراتژیکی در چشم‌انداز روابط آن‌ها پدیدار نیست. از نظر این استاد دانشگاه، این وضع دلایل مختلفی دارد که عمده آن‌ها، «جدا از برنامه هسته‌ای و موشکی ایران، نقش آن در یمن، عراق، لبنان، سوریه و حمایت آن شبه نظامیان است».

ینی شفق علاوه بر این، به نقل از کارشناس دیگری می‌نویسد: به نظر می‌رسد دولت جو بایدن درباره روابط چین و ایران استراتژی متفاوت‌تری دارد، یعنی قصد دارد با هدف ایجاد شکافی میان آن‌ها، جبهه چین را تضعیف کند. جای تعجب نخواهد داشت اگر در چند ماه بعدی شاهد ملایمت آمریکا نسبت به تهران باشیم که می‌تواند مسیر را برای بهبود روابط میان عربستان سعودی و ایران هموار کند. عربستان سعودی هم به نظر می‌رسد پس از خروج دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا و جرد کوشنر مشاور ارشد او از کاخ سفید و به ویژه هم‌زمانی آن با کنار رفتن بنیامین نتانیاهو نخست وزیر پیشین اسراییل از قدرت، در زمینه برقراری روابط دیپلماتیک فعال‌تر شده است.

این روزنامه در ادامه به نقل از این کارشناس مطرح می‌کند: عوامل زیادی مانند خروج آمریکا از افغانستان و عراق باعث شد کشورهای خلیج فارس از جمله عربستان سعودی پی ببرند استراتژی تازه آمریکا در زمینه تمرکز بر منطقه هند-پاسیفیک و بهبود روابط با ایران، در نهایت به معنای برداشته شدن چتر امنیتی آمریکا از روی منطقه خلیج فارس و رویارویی آن‌ها با ایران خواهد شد،‌ به ویژه آن که اسراییل طبق آن‌چه بسیاری از مقامات ارشد آن تمایل دارند بروز دهند، نمی‌خواهد برای آن‌ها بجنگد.