تنگنای سد «تنگ سرخ»

به گزارش عصرقائم، «تنگ سرخ» روستایی از توابع استان کهگیلویه و بویر احمد است. سد تنگ سرخ در ۳۵ کیلومتری شهر یاسوج – مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد – و ۱۸۵ کیلومتری شهر شیراز قرار دارد. ساخت این سد خاکی  از سال ۱۳۹۰ آغاز شده است ، ۶۶.۵ متر ارتفاع دارد و ظرفیت ذخیره‌سازی ۱۲۵ میلیون متر مکعب آب را خواهد داشت. این طرح تاکنون ۳۶ درصد پیشرفت داشته است و براساس گفته علی اکبر محرابیان – وزیر نیرو – قرار است در سال ۱۴۰۱ آبگیری شود. گفته می‌شود با بهره‌برداری از آن برای ۳۰۰ هزار نفر اهالی استان آب شرب پایدار تأمین می‌شود و بخشی از نیازهای آب کشاورزی، صنعتی و محیط زیستی استان نیز از محل ذخایر این سد تأمین خواهد شد این در حالیست که انتقاداتی به این پروژه وارد شده است و گفته می‌شود با تکمیل و آبگیری آن برخی روستاهای منطقه زیر آب خواهند رفت.

مسعود امیرزاده در گفت و گو با ایسنا خاطرنشان کرد: پروژه سد تنگ سرخ از سال ۱۳۹۰ شروع شد. علت ناتمام ماندن ساخت این سد با وجود گذشت ۱۰ سال، به علت انتقادات جمعی از مردم و کنشگران محیط زیست بوده است.

وی با اشاره به مخاطرات زیست‌محیطی و اجتماعی این پروژه ادامه داد: توسعه مخرب، از تکنیکی به نام «سر کلنگ بند کردن» استفاده می‌کند، بدین معنا که پروژه بدون ارزیابی‌های واقعی و علمی اولیه شروع و زخمی‌شده رها می‌شود. در این پروژه نیز به‌طور دقیق همین روند طی شده است.

این عضو کارگروه آب و انرژی شورای تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی دلایل توقف ساخت سد تنگ سرخ را مشکلات فنی، اجتماعی و زیست‌محیطی خواند و از سرگیری دوباره آن را اشتباه بزرگی عنوان کرد و افزود: احداث این سد و در پی آن از بین رفتن پوشش گیاهی این منطقه به این معناست که حتی با جابجایی باغ و زمین کشاورزی نمی‌توان محصولی برداشت کرد؛ در حالی که گزارش شده در برخی نقاط مسئولان اجرای این طرح باغداران منطقه را مجبور به جابجایی کرده‌اند.

امیرزاده با تاکید بر اینکه احداث این سد به منزله زیر پا گذاشتن حقوق مردم کهگیلویه و بویراحمد است، افزود: همسایگی زمانی مفید است که به هر دو طرف سود و منفعت برسد و این رابطه دوطرفه باشد. در پروژه سد تنگ سرخ عنوان شده است که این سد برای تامین آب استان کهگیلویه و بویراحمد و شهر شیراز احداث می‌شود. آیا منصفانه است که زیست‌بوم حاشیه این سد با قدمت چندهزارساله و مردمی که در مجاورت آن زندگی می‌کنند، بهای توسعه نامتوازن شهر دیگری را بدهند؟

این عضو کارگروه آب و انرژی شورای تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی اضافه کرد: جمعیت شهر شیراز به‌طور مرتب در حال افزایش است و توسعه این شهر متناسب با آب، خاک و فضای آن نیست. این گسترش حساب‌نشده و غیراصولی سبب می‌شود تا شهر برای تامین منابع به اطرف خود چنگ بیندازد.

وی با تاکید بر اینکه شهرها نباید تاوان گسترش نامعقول سایر شهرها را بدهند اضافه کرد: هر شهر باید متناسب با منابع خود توسعه پیدا کند. احداث این سد، معادله‌ای است که در یک سمت آن توسعه افسار گسیخته شهری و در طرف دیگر نابودی محیط زیست استان مجاور قرار دارد.

این عضو کارگروه آب و انرژی شورای تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی با اشاره به راهکار حل این مسئله گفت: مبنا و مقیاس تصمیم‌گیری و اتخاذ راه حل برای این موضوع، حقوق و اخلاق است. این حق‌آبه در طول تاریخ به‌صورت طبیعی تقسیم شده است و با احداث این سد، تقسیم طبیعی منابع به هم می‌خورد. در واقع راه حل این مشکل مراجعه به سوابق قانونی است.

امیرزاده در پایان با تاکید بر لزوم پرداخت حق‌آبه طبیعت گفت: این سدها نیستند که آب تولید می‌کنند بلکه کوه‌ها، بافت گیاهی و محیط زیست ما تولیدکننده آب هستند. محیط زیست برای تولید آب باید خود نیز حق‌آبه‌اش را دریافت کند. در غیر این صورت این سرزمین روز به روز فرسوده تر خواهد شد. اصل باید بر این باشد که در هرنقطه از این سرزمین اگر پروژه‌ای برای محیط زیست خطر ایجاد می‌کند، متوقف شود.