ناهاری که شب به دست رزمندگان می‌رسید

به گزارش عصرقائم، با تصرف ارتفاع گرده‌رش و عبور از رودخانه عریض قلعه چولان در عملیات «نصر ۸»، امکان گسترش وضعیت خودی در منطقه غرب این رودخانه و برداشتن گام‌های اساسی به‌طرف سلیمانیه فراهم شد. به همین منظور، می‌بایست ارتفاعات قمیش، دولبشک و الاغلو تصرف می‌شد.

با فرارسیدن فصل زمستان، ارتفاعات منطقه را برف می‌پوشاند و اجرای هر عملیاتی دشوار به نظر می‌رسید، درحالی‌که وضعیت موجود جنگ اقتضا می‌کرد عملیات موردنظر هرچه سریع‌تر آغاز گردد. زیرا نیروهای معارض عراقی که متحد ایران بودند، در معرض خطر هجوم ارتش عراق قرار داشتند و چنانچه مناطق وسیع تحت نفوذ آنان به اشغال دشمن درمی‌آمد، بسیاری از راهکارهای خودی بسته می‌شد. با توجه به این ضرورت، سپاه پاسداران عملیات بیت‌المقدس ۲ را در تاریخ ۱۳۶۶/۱۰/۲۵ در جبهه شمال غرب، طراحی و اجرا کرد.

در این عملیات نیروهای خودی باوجود سرمای شدید و دشواری مسیرهای طولانی تعیین‌شده، موفق گردیدند حدود ۷۰ درصد از اهداف اراضی منطقه، همچون ارتفاعات ویولان، قمیش و گلاله را به تصرف خود درآورند.»[۱]

شرایط سخت جوی

«یکی از اصلی‌ترین مباحث عملیات، مسائل مربوط به عقبه و جاده بود که این امر با توجه به شرایط فصلی و بالا بودن میزان بارندگی و تأثیر آن بر جاده‌های منطقه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.

قبل از عملیات از جاده گرده‌رش، تنها به‌عنوان عقبه قرارگاه نجف نام ‌برده می‌شد که این جاده به علت عرض کم، پیچ‌های تند و کوتاه و شیب زیاد که سر بعضی از پیچ‌ها به ۴۵ درجه می‌رسید، مناسب بودن جاده به‌عنوان یک عقبه مطمئن را که پاسخگوی نیاز یگان‌های این قرارگاه باشد، مورد تردید قرار داده بود.

بارندگی‌های قبل و حین عملیات که به‌طور متناوب ادامه داشت، باعث جاری شدن آب باران و برف‌ها و شسته شدن خاک‌های سطح جاده و به وجود آمدن گل‌ولای فراوان شد که وضع جاده خصوصاً در محل پیچ‌ها را روزبه‌روز نامناسب‌تر و تردد را با مشکلات جدی‌تری مواجه می‌کرد.

با تغییر مانور قرارگاه قدس که باعث عدم دستیابی به عقبه مورد نظر این قرارگاه شد، بنا به‌ضرورت، یگان‌های تحت امر این قرارگاه نیز از عقبه گرده‌رش استفاده کردند که این امر موجب افزایش تردد شد و درنتیجه به ترافیک سنگین جاده افزود.

استفاده یگان‌ها از راننده‌های کم‌تجربه در جاده گرده‌رش باعث می‌شد؛ روزانه تعدادی ماشین در جاده‌ها مانده، ایجاد راه‌بندان نمایند. از طرفی نامناسب بودن شرایط جوی و ممکن نبودن استفاده از هوانیروز برای کمک به ترابری، نیاز یگان‌ها به استفاده از جاده گرده‌رش را به‌عنوان تنها جاده دو قرارگاه بیشتر می‌کرد.

ناهاری که شب به دست رزمندگان می‌رسید!

مجموعه این عوامل باعث بالا بودن حجم تردد شده بود و در اغلب اوقات شبانه‌روز، راه‌بندان‌های طولانی چندین کیلومتری که تا پاسگاه پلیس ادامه می‌یافت، در منطقه ایجادشده و یگان‌ها در انتقال نیرو و امکانات دچار مشکلات جدی بودند. به‌این‌علت از مرحله دوم به بعد، یگان‌ها غالباً نیروهای خود را از پل امام رضا (ع) در زیر گرده‌رش تا منطقه به‌صورت پیاده منتقل می‌کردند که در کاهش توان نیروها، تأثیر قابل‌توجهی داشت و روزهای آخر عملیات، رساندن غذای نیروها که از صبح زود آماده شده بود؛ به‌عنوان یکی از مشکلات مطرح می‌شد که در اغلب موارد ناهار یگان‌ها شب به دست نیروها می‌رسید.

با وجود تمامی تدابیر، مانند یک‌طرفه کردن جاده و به کار گرفتن نیروهای دژبانی در سر هر پیچ، مشکل عقبه مرتفع نشد و تا آخر عملیات کماکان باقی بود. خرابی جاده در روزهای آخر به حدی زیاد شد که جاده در محل چند پیچ، به‌صورت پله‌ای درآمد.

اختلاف ارتفاع (جاده) به حدود نیم تا یک متر می‌رسید و حرکت ماشین از پایین به بالای ارتفاع بدون بکسل کردن به‌وسیله لودر غیرممکن شده بود.

نگاه رسانه‌های خارجی به بیت‌المقدس ۲

عملیات بیت‌المقدس ۲ در نظر تحلیل گران سیاسی –نظامی، نوعی فریب و یا تجزیه نمودن ارتش عراق از جبهه جنوب قلمداد شده است.

روزنامه انگلیسی ایندی پندنت نوشته است: ایران برخلاف معمول، در سرمای شدید دست به عملیات زده، درحالی‌که قبلاً در فصل زمستان حملات خود را در جنوب متمرکز می‌کرد. به گفته منابع غربی؛ هدف ایران از این حمله، وادار کردن عراق به گسترده کردن بیش‌ازحد واحدهای زرهی‌اش می‌باشد.

روزنامه رای العام، چاپ کویت نیز در سرمقاله خود نوشت: هدف حمله ایران در کردستان عراق، منحرف ساختن توجه از بسیج عمده نیروهای ایران در جبهه‌های جنوبی عراق می‌باشد.

رادیو بی‌بی‌سی نیز با تحلیلی نزدیک به روزنامه ایندی پندنت، عملیات ایران در جبهه‌های شمالی را مقدمه اقدام در جنوب قلمداد کرد و گفت: عملیات نیروهای ایران در شمال احتمالاً مقدمه حمله تازه‌ای علیه شهر بصره می‌باشد.»[۲]

منابع:

[۱] رشید، محسن، اطلس جنگ ایران و عراق: فشرده نبردهای زمینی، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ چهارم، ۱۳۹۹، صفحه ۹۷

[۲] اردستانی، حسین، ایزدی، یدالله، روزشمار جنگ ایران و عراق: نبرد بزرگ زمستانی در جبهه شمالی (عملیات بیت‌المقدس ۲) جلد ۵۳-۱، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، ۱۳۹۸، صفحات ۱۵۴، ۱۸۲.