آخرین سکونتگاه شاه در ایران

به گزارش عصرقائم، کاخ نیاوران با کنکاش در خاطرات شفاهی مردم، روایت کاخ نیاوران در بهمن ۱۳۵۷ را این‌گونه بازگو کرده است: “کاخ‌های پلمب‌شده در بهمن‌ماه ۱۳۵۷ توسط گارد شاهی تحویل نیروهای محلی نیاوران و پیش‌نماز و روحانی معتمد محل، حاج آقا سید مصطفوی داده شد. مردم نه تنها به سمت آوار کردن و بردن نرفتند، بلکه حصار می‌ساختند تا از آن گنجینه حفاظت کنند. علت این امر را باید در باور مردم به ارزش فرهنگی تاریخی این مجموعه و آثار موجود در آن و تعلق خاطر به «نیاوران» برای مردمی که سال‌ها در این محدوده می‌زیسته‌اند، جست‌وجو کرد. آن‌ها ۲۲ بهمن ماه در مسجد گردهم آمدند، کمیته نیاوران را ساختند و در روزهای بعد، پاسدارانِ گنجینه تاریخی نیاوران شدند و پایه موزه‌های آینده را ایجاد کردند.

تا سال ۱۳۶۵ این مجموعه تحویل نماینده دولت وقت (دولت بازرگان) بود و دوره‌ای دیگر نیز کلیه اموال کاخ صورت‌برداری و ارزش‌گذاری شد. براساس لایحه قانونی مربوط به کاخ موزه‌های نیاوران و سعدآباد و نحوه ارزیابی و نگهداری اموال مربوط  مصوب ۲۳/۱۰/۱۳۵۹ شورای انقلاب، تمامی اموال موجود در کاخ‌های فوق‌الذکر توسط کمیسیونی که با عضویت نمایندگان نخست‌وزیری، دادستانی کل کشور و بنیاد مستضعفان (موسوم به هیأت هفت نفره) تشکیل شد، مورد رسیدگی و ارزیابی قرار گفت و تمام اموال ارزش‌گذاری شد و طبق صلاح‌دید این گروه، طلاهای موجود در این کاخ‌ها، تحویل بانک مرکزی داده شد و بعضی اموال دیگر تحویل بنیاد مستضعفان شد و نهایتا پس از تهیه فرم‌ها و فهرست‌های صورتحساب و شناسنامه‌های اموالی و چیدمان موزه‌ای در سال ۱۳۶۵ توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کاخ موزه برای بازدید عموم گشایش یافت.»

خاطرات بیشتر از این کاخ که شاهد واپسین روزهای زندگی خاندان پهلوی در ایران بود، در نمایشگاه “نیاوران در بهمن ۱۳۵۷” به همراه داستانِ “از نیاوران تا جماران” و “چگونگی سقوط این کاخ” بازگو شده است. در بخش دیگری از کاخ، “تصنیف دو انقلاب؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی” نیز به نمایش درآمده و تورهای یک روزه‌ای نیز با عنوان “ناشنیده‌های کاخ نیاوران” به همراه شب خاطره با پیشکسوتان و کتابخوانی تا ۲۲ بهمن‌ماه درحال برگزاری است.

کاخ اصلی نیاوران نیز به نمایشگاه “نادیده‌ها” اختصاص داده شده که هنر نوگرای ایرانی را برای نخستین بار از گنجینه این کاخ رونمایی کرده است. کوشک احمدشاهی هم “میراث فلزی” را به نمایش گذاشته؛ گزیده‌ای از سکه‌های پس از اسلام در ایران که به دوره تیموری و قاجاری تعلق دارد و در گنجینه کاخ موزه نگهداری می‌شد، سکه جلوس ۱۳۲۷ و مدال کمیاب “عزت و غیرت” احمدشاه قاجار از جمله آثار شاخصی است که به نمایش گذاشته شده.

نیاوران این نمایشگاه‌ها را در مناسبت چهل و سومین سالگرد انقلاب اسلامی با عنوان «نیاوران بین دو انقلاب» و بر اساس اختصاصات و اقتضائات این مجموعه از ۱۲ تا ۲۲ بهمن‌ماه برگزار کرده است.

*عکس‌های این گزارش از اینترنت گردآوری شده است.