سیاست‌گذاری‌های اجتماعی نمی‌تواند از بالا به پایین باشد

به گزارش عصرقائم، سید حسن موسوی چلک در نشست نقد و بررسی کتاب «رفاه اجتماعی و سیاست‌گذاری میان دارانه به قلم روزبه کردونی» اظهار کرد: ما در حوزه اجتماعی نیاز به گفت‌وگوی اجتماعی کاربردیِ فراوانی داریم. مهم است که تجارب و دانسته‌هایمان را ثبت کرده و به اشکال مختلف به اشتراک بگذاریم، چراکه فرصت ذی قیمتی برای سیاست‌گذاری اجتماعی به نحو مناسب‌تری است.

وی افزود: وقتی از سیاست‌گذاری در حوزه رفاه سخن می‌گوییم چرخه سیاست‌گذاری اجتماعی مناسب در حوزه رفاه باید مدنظر ما باشد. در چرخه سیاست‌گذاری اجتماعی مناسب، باید چند ملاحظه را مدنظر داشته باشیم، نخست تحلیل درست از وضعیت موجود است در غیراینصورت نمی‌توانیم گام اول چرخه سیاست‌گذاری را به درستی برداریم. دوم لزوم ارتقای تعامل مستمر و مستقیم تصمیم گیران با حوزه‌های علمی، دانشگاهی، انجمن‌های تخصصی، ذینفعان و تشکل‌هایی هستند که در این حوزه فعالیت می‌کنند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه سیاست‌گذاری اجتماعی نمی‌تواند از بالا به پایین انجام شود گفت: در سیاست‌گذاری میان‌دارانه، همین موضوع را دنبال می‌کنیم. در این رویکرد ضروری است تعاملی میان همه ذینفعان برقرار باشد تا سیاست‌گذاری‌ها را مبتنی بر شواهد موجود را انجام دهیم. از جمله آثار سیاست‌گذاری میان‌دارانه، کاهش تعارضات خواهد بود. معتقدم که عموماً سیاست‌گذاری‌های ما از بالا به پایین است و به همین دلیل تعارضات بیشتر می‌شود.

موسوی افزود: نکته دیگر نقش مؤثر سیاست‌گذاری‌های میان دارانه در پیشگیری از بروز مسائل اجتماعی است؛ تحقق این مهم، مستلزم اهمیت دادن بیشتر به میانجی‌گران یا میانه‌دارانی است که از روی تمایل وارد عرصه سیاست‌گذاری می‌شوند تا تعادلی میان ذینفعان حوزه سیاست‌گذاری ایجاد کنند. لذا در این رویکرد، پرهیز از جانبداری سیاسی در سیاست‌گذاری‌ها مطرح است و توجه به نیاز و خواسته جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد. به عنوان مثال تصمیم گیری درباره اقشاری چون بازنشستگان بدون اینکه این ذینفعان درگیر باشند اثرگذار نخواهد بود.

به گفته وی، اگر تصمیمات با رویکرد میان‌دارانه اتخاذ شود می‌تواند اثربخشی بیشتری در جامعه ذینفعان به همراه داشته باشد. حتی گاهی مواقع ذینفعانی را داریم که دارای نیازهای خاص هستند و در چنین شرایطی توجه به رویکرد میان‌دارانه در سیاست‌گذاری می‌تواند دغدغه این قشر را برطرف کند و برمیزان رضایتشان بیفزاید که در نهایت منجر به افزایش تعلق و همبستگی اجتماعی در جامعه خواهد شد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با تاکید بر اینکه حرکت به سمت اتخاذ سیاست‌گذاری‌های اجتماعی با رویکرد میان‌دارانه منجر به افزایش امید، سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی می‌شود اظهار کرد: رویکرد میان‌دارانه، به نوعی ترویج مدارای اجتماعی است که می‌تواند همراهی ذی‌نفعان را بیشتر کرده و از تعارضات بکاهد.

غلامرضا ظریفیان، استاد دانشگاه نیز با بیان اینکه عمدتاً مسئله «امر اجتماعی» تحت تأثیر سیاست و در برخی عرصه‌ها تحت تأثیر سیاست زدگی قرار گرفته است گفت: هنوز و به هردلیلی امر اجتماعی را در بسیاری از سیاست گذاری‌های خودمان نپذیرفته‌ایم و آنجا که به امر اجتماعی اهتمام کرده‌ایم نیز گویی اجبار ما را به این سمت برده است.

وی افزود: هرچه قدر بتوانیم ادبیات امر اجتماعی را در جامعه خودمان فربه کرده و آن را جا بیندازیم رو به جلو حرکت کرده‌ایم. طی سالیان گذشته پس از انقلاب، امر اجتماعی را در برنامه‌های کلان، کم اثر و در حاشیه می‌بینیم.

ظریفیان در ادامه بر ضرورت مفهوم‌سازی و فهم مسئله اجتماعی تاکید کرد و گفت: در هر عرصه‌ای که امروز ورود کنیم می‌توانیم فهرست بلندبالایی از مشکلات را ارائه دهیم؛ اما آنچه مغفول مانده این است که این مشکلات ما را کمتر به سمت طرح مسئله برده است. به نظر می‌رسد در عرصه مفهوم سازی، فهم مسئله و بعد اجماع نسبی روی آن در عرصه‌های مختلف بخصوص در حوزه اجتماعی با مشکل روبرو هستیم. مسئله‌های ما روشن نیستند و اگر هم در برخی موارد توانسته‌ایم مسئله‌هایی را مطرح کنیم، نتوانسته‌ایم به اجماع نسبی در آن برسیم. سیاست‌گذاری میان‌دارانه می‌تواند کمک کند که مشکلاتمان را در دستگاه مفهومی برده و بعد به مسائل روشن تبدیل و سپس اولویت بندی کنیم تا به سمت راهبردها برویم.