علت روی آوردن کشورهای عربی به ایران از دید سی‌ان‌ان

به گزارش عصرقائم، وبگاه شبکه سی‌ان‌ان در گزارشی درباره تعاملات اخیر کشورهای عربی با ایران نوشت: از آن‌جایی که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در حال از دست دادن اعتمادشان نسبت به تعهد آمریکا در قبال امنیت خود هستند، دو رقیب بزرگ منطقه‌ای سعی دارند کنترل امور را به دست خود بگیرند.

سی‌ان‌ان ادامه داد: ایران روز دوشنبه اعلام کرد که پنجمین دور از مذاکرات با عربستان سعودی را اوایل هفته پیش انجام داده است. طبق گفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، مذاکرات میان این دو قدرت منطقه‌ای «رو به جلو و مثبت» بوده است. عربستان سعودی هنوز نظری در این باره ارائه نکرده است. سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین گفت مذاکرات برای اعزام ۴۰ هزار زائر ایرانی به سفر حج در سال جاری در جریان است.

این شبکه می‌افزاید: در حالی که مذاکرات تا به امروز بر مسائلی نسبتا جزئی مانند سفرهای زیارتی متمرکز بوده و مقامات در سطح اطلاعاتی در آن شرکت کرده‌اند، احتمال ورود مقامات در سطح وزارت خارجه دو کشور در مذاکرات آتی می‌تواند نشانگر پیشرفتی چشم‌گیر و تمایل به نتیجه رساندن برخی از سخت‌ترین مناقشات منطقه باشد. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۶ و در پی یورش معترضان ایرانی به سفارت این کشور در تهران، روابط با ایران را قطع کرد.

در گزارش سی‌ان‌ان آمده است: کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در حالی که از شاهد بودن تمایل رو به افول آمریکا به مسائل امنیتی‌شان ناامید شده‌اند، اخیرا سعی داشته‌اند خودشان کنترل امور را به دست بگیرند و به دشمنان و رقبایشان روی آورده‌اند تا اختلافاتی را حل کنند که می‌تواند اقتصادشان را با نابسامانی و اخلال مواجه کند.

این شبکه با طرح ادعاهایی علیه نقش ایران در منطقه نوشت: تاسیسات نفتی عربستان و امارات متحده عربی، هر دو در سال‌های اخیر توسط عواملی که تصور می‌شود تحت حمایت ایران هستند، از جمله حوثی‌های یمن، مورد حمله قرار گرفته‌اند. در هر دو مورد، کشورهای حاشیه خلیج فارس از واکنش آمریکا دل‌سرد شده و به فکر تجدید نظر در رکن دیرینه روابط آمریکا-خلیج فارس افتادند که توجه اعراب به نیازهای انرژی آمریکا را در ازای تضمین امنیت آن‌ها، تضمین می‌کرد.

در این گزارش همچنین مطرح شد: آمریکا تعهد خود نسبت به امنیت کشورهای حاشیه خلیج فارس را با تقویت توانمندی‌های منطقه‌ای در قبال حملات موشکی تکرار کرده است. رئیس جمهور بایدن، روز جمعه مایکل رتن، دیپلماتی حرفه‌ای را به عنوان سفیر بعدی آمریکا در ریاض برگزید. او در صورت تایید، اولین دیپلمات حرفه‌ای در سه دهه اخیر خواهد بود که به این سمت در عربستان سعودی می‌رسد.

سی‌ان‌ان در ادامه می‌نویسد: بارزترن نمود این تجدیدنظر، واکنش بی‌سروصدای کشورهای حاشیه خلیج فارس به جنگ در اوکراین بود. این متحدان آمریکا از صمیم قلب از موضع دولت بایدن در جنگ روسیه در اوکراین حمایت نکردند و مقامات منطقه‌ای این درگیری را به عنوان تغییر در نظم جهانی تلقی کرده‌اند که در آن ممکن است غرب کمتر از گذشته حرفی برای گفتن داشته باشد.

این گزارش می‌افزاید: عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان و امارات متحده عربی درخواست آمریکا را برای افزایش تولید نفت برای پایین آوردن قیمت نفت خام رد کرده‌ و در عوض اتحاد با روسیه، صادر کننده همکار را برای بالا بردن تدریجی تولید ترجیح داده‌اند. محمد بن سلمان، ولیعد عربستان سعودی و جو بایدن با گذشت بیش از پانزده ماه از دوران ریاست جمهوری‌اش هنوز باهم صحبت نکرده‌اند.

سی‌ان‌ان نوشت: با این حال، هم امارات متحده عربی و هم عربستان سعودی در حال ترمیم روابط‌شان در منطقه هستند. در دو هفته اخیر، عربستان سعودی از طریق آتش‌بسی نادر، از گستره جنگش در یمن کاسته و پس از گسست نادر روابطش با لبنان در سال گذشته، دوباره سعی کرده است با این کشور ارتباط برقرار کرده و به آن نزدیک شود. این دو کشور عرصه درگیری‌های نیابتی میان ریاض و تهران هستند.

این شبکه ادامه داد: به گفته محمد مرندی، استاد دانشگاه تهران و مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین، بزرگ‌ترین مانع برای گرم‌کردن روابط، از دیدگاه ایران، جنگ در یمن بوده است. به گفته او، « الان که این مذاکرات متوقف شده است، حداقل فعلا، امید واقعی به بهبود وضعیت وجود دارد» و ایران فقط آماده مذاکره درباره موضوعاتی است که ماهیتی دوجانبه دارند، نه «مذاکره به نیابت از» حوثی‌های یمن.

سی‌ان‌ان علاوه بر این نوشت: ازسرگیری مذاکرات [تهران-ریاض] هم‌زمان با رسیدن مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی به مرحله‌ای پیشرفته برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ انجام شده است. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به دلیل عدم پرداختن به نگرانی‌های آن‌ها راجع به ایران در این مذاکرات ناامید شده‌اند و بر این باورند که اعمال نفوذشان روی تهران در قیاس با اهرم فشاری که آمریکا به کار می‌بندد، تاثیر چندانی ندارد.

این شبکه ادامه داد: الهام فخرو از اعضای اندیشکده چتم هاوس لندن در این باره می‌گوید، «کشورهای حاشیه خلیج فارس بر این باورند که آمریکا باید سر میز [مذاکرات] حضور داشته باشد تا ایران به هر وعده‌ای که به آن‌ها می‌دهد، عمل کند». اما به گفته او، دولت بایدن مصر بوده است که این مذاکرات باید به صورت جداگانه میان ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام شود.

در گزارش سی‌ان‌ان آمده است: مذاکرات مستقیم با ایران تلاشی از سوی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برای انجام دادن همین کار است اما تحلیل‌گران در توانایی آن‌ها در رسیدن به نتایجی که برای هر دو طرف رضایت‌بخش باشد، تردید دارند.

این شبکه همچنین نوشت، محمد الیحیا، یکی از اعضای اندیشکده هادسون مدعیست، «این مذاکرات محکوم به شکستند. در اصل، مشکل میان ایران و عربستان سعودی نیست، میان ایران و آمریکاست. ایران به عربستان سعودی حمله می‌کند چون فکر می‌کند این کشور مشتری نظم امپراتوری آمریکاست.»

در ادامه گزارش سی‌ان‌ان مطرح شد: اما سید حسین موسویان، یک مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین ایران و استاد دانشگاه پرینستون می‌گوید، دو کشور[ایران و عربستان] اهرم فشار کافی برای تضمین مذاکرات را دارند. به گفته او، «مسئله اصلی برای هر دو طرف، تضمین دوجانبه از طرف مقابل برای عدم برقراری هژمونی منطقه‌ای است». از نظر او، عربستان از حمایت آمریکا برخوردار است و «ایران دارای نفوذ شگرف مردمی در کشورهای منطقه است که می‌تواند تهدیدی طولانی‌مدت برای سعودی‌ها باشد.»

گزارش این شبکه می‌افزاید: اما این حمایت آمریکاست که اخیرا زیر سوال رفته است. نارضایتی از آمریکا آن‌قدر در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس عمیق شده است که برخی به جای این که نقش واشنگتن در منطقه را ضامن صلح و ثبات بدانند آن را بر هم زننده صلح می‌دانند.

سی‌ان‌ان نوشت: الیحیا در این باره می‌گوید، «کشورهای خلیج فارس سیاست مماشات آمریکا در قبال ایران در دهه گذشته را مسئول تشدید اقدامات ایران می‌دانند» و افزود، این سیاست آمریکا «آتش‌هایی را در منطقه برافروخته است که ممکن است به خانه ما سرایت کند».