آخرین وضعیت طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از خلیج‌فارس

به گزارش عصرقائم، شرکت بهره برداری و پشتیبانی انتقال آب خلیج فارس توضیحاتی درباره گزارش ایسنا با عنوان آخرین وضعیت طرح‌های انتقال آب ارایه کرد که به شرح زیر است:

“ایران کشوری نیمه‌خشک با میانگین بارندگی حدود ۲۵۰ میلیمتر در سال است و این میزان بارندگی که حدوداً یک سوم میانگین بارندگی جهانی است و همین میزان بارندگی نیز به طور یکسان در کشور توزیع نشده‌است. در جنوب و جنوب شرق و شرق کشور به‌ شدت با کاهش شدید بارش مواجه هستیم. متأسفانه در چنین شرایطی در ۵۰ سال اخیر با برنامه‌ریزی و مدیریت مناسبی نسبت به مقوله آب مواجه نبوده‌ایم.

فقدان برنامه‌ریزی‌ها در بستر برگرفته از استعدادها و داده‌های آماری آمایش سرزمینی هزینه‌های سنگین اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی را به کشور تحمیل کرده است. برداشت بی‌رویه آب، سفره‌های زیرزمینی و آبخوان‌ها را در ۳۰۰ دشت کشور خالی و مواجه با فرونشست‌های غیر قابل‌ برگشت و از دست رفتن دائمی مخازن سفره‌های آب زیرزمینی کرده است. در مناطقی نظیر دشت‌های کرمان، تهران، مشهد، اصفهان، قزوین، سمنان و غیره؛ تأسیسات،  زیرساخت‌های صنعتی، مسکونی، راه‌ها و سایر ابنیه در معرض تهدید و تخریب قرار گرفته‌اند.

از طرف دیگر برنامه انتقال آب حوضه به حوضه هزینه‌های بسیار سنگین اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را برای کشور رقم زده است. به‌عنوان مثال دشت‌های مستعد کشاورزی و تالاب‌های استان خوزستان به‌شدت آسیب‌دیده‌اند. از طرفی بخش مهمی از پهنه‌های تولید ثروت و اشتغال یعنی معادن و مراکز صنعتی در شرق و جنوب شرق و مرکز کشور واقع شده‌اند و این ظرفیت‌های بالقوه با کمبود آب و در نتیجه محدودیت در برنامه‌های توسعه‌ای مواجه‌اند.

۹۰ درصد از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که تنها ۱۷ درصد اشتغال را ایجاد می‌کند ولی حدود ۵۰ درصد از اشتغال کشور در بخش معدن و صنعت ایجاد شده‌اند و قابلیت توسعه نیز دارند. این در حالی است که بخش صنعت و معدن فقط دو درصد از منابع آب کشور را مصرف می‌کنند.

سه مجموعه بزرگ معدنی و صنعتی کشور یعنی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و مجتمع مس سرچشمه در منطقه‌ای واقع شده‌اند که برنامه توسعه آنها به‌شدت با افت شدید سفره‌های زیرزمینی دچار معضل کمبود آب بوده‌اند.

بر اساس مطالعات طرح جامع تأمین آب که توسط مهندسین مشاور یکم و بند آب انجام شده‌ امکان تأمین آب چه از منابع زیرزمینی و چه از طریق آب‌های سطحی میسر نبوده است، جمع‌بندی و نتیجه مطالعات، منتهی به اجرای طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از دریا و خلیج‌فارس با صرف هزینه توسط بخش خصوصی و بدون استفاده از منابع دولتی و منابع در اختیار وزارت نیرو و بدون ایجاد محدودیت برای منابع اختصاص یافته به بخش آب صورت گرفته است.

در حال حاضر در دیگر کشورها از جمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس جهت تأمین آب تجدیدپذیر و پایدار برای صنایع و شرب روزانه اقدام به نمک‌زدایی و انتقال حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب نمک‌زدایی شده از آب دریا می‌کنند، امکان تأمین فقط ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب در سال برای آب مورد نیاز سه واحد معدنی و صنعتی پیش‌گفته و برنامه‌های توسعه‌ای آن‌ها در منطقه فلات مرکزی به‌هیچ‌ وجه میسر نبوده است. به همین دلیل استفاده از آب غیر متعارف، یعنی نمک‌زدایی و انتقال آب دریا به‌عنوان تنها منبع تامین پایدار آب مورد توجه و مد نظر مدیران وقت این مجموعه‌های عظیم صنعتی قرار گرفته است.

اشاره می‌شود تأمین آب برای شرب و صنعت و بخش خدمات برای مناطق ساحلی کشور در برنامه ششم توسعه کشور نیز از طریق نمک‌زدایی و استفاده از آب دریا پیش‌بینی شده است، مضافاً همه مطالعات و ارزیابی‌های زیست‌محیطی و گزارش‌های تهیه شده با اخذ مجوز از مراجع ذی‌صلاح از جمله سازمان حفاظت محیط‌ زیست و نیز پایش مداوم از طریق مراکز معتبر دانشگاهی از جمله دانشگاه تهران و دانشگاه هرمزگان چه قبل از عملیات اجرایی و چه حین عملیات اجرایی و چه در مرحله بهره‌برداری و چگونگی دفع پساب حاصل از عملیات نمک‌زدایی به طور مستمر انجام می‌پذیرد”.