چه کسانی مراقب خطر سکته مغزی باشند؟

دکتر احسان شریفی‌پور، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب و استادیار دانشگاه علوم پزشکی قم نیز معتقد است در بسیاری از موارد با تغذیه سالم و انجام ورزش و تحرک می‌توان حتی تا ۱۷ برابر از سکته مغزی جلوگیری کرد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: ۲۵ درصد سکته‌های مغزی منشأ قلبی دارد و بر اثر مکث لخته از قلب به مغز رخ می‌دهد. در واقع، یک‌چهارم سکته‌های مغزی از طریق لخته‌ای که از قلب به سمت مغز حرکت می‌کند، رخ می‌دهد.

در واقع ۹۰ درصد سکته‌های مغزی بر اثر تشکیل لخته در عروق مغزی به وجود می‌آید و ۱۰ تا ۱۵ درصد سکته‌های مغزی بر اثر پاره شدن رگ مغزی است.

وقتی بخش بزرگی از مغز سکته می‌کند

متاسفانه سکته‌های مغزی وسیع در بیشتر موارد با از دست رفتن جان بیمار یا به‌جا ماندن عوارض فیزیکی وسیع همراه است .

این متخصص در این باره توضیح می‌دهد: انسداد عروق مغزی بزرگ طبیعتا منجر به ایجاد سکته‌های مغزی وسیع‌تری می‌شود. این افراد معمولا دارای عوامل خطر متعدد آترواسکلروز (تصلب شرایین) مانند فشارخون بالا، چربی بالا، مصرف سیگار و سایر دخانیات، تنگی شریان‌های کاروتید مغزی، دیابت و… هستند .

وی می‌افزاید: متاسفانه این عوامل بخوبی کنترل نشده‌اند و بتدریج عروق بزرگ مغزی آنها توسط پلاک‌های آترواسکلروز گرفتار شده و در نتیجه زمینه‌ساز انسداد ناگهانی این عروق توسط لخته خون و ایجاد سکته مغزی بزرگ می‌شود. همچنین افرادی که دارای اختلالات قلبی اصلاح نشده مانند آریتمی‌ها (نامنظمی) یا اختلالات ساختاری مانند نارسایی ماهیچه یا دریچه‌های قلبی هستند نیز مستعد بروز سکته‌های مغزی وسیع با منشأ آمبولی‌های قلبی بزرگ هستند.

عوارض غیرقابل جبران سکته‌های وسیع

در صورت بروز سکته‌های مغزی خفیف، امکان بازیابی قسمت عمده‌ای از صدمات حرکتی یا… ناشی از آسیب مغزی با کمک روندهای اصلاحگر عملکرد مغزی، داروها و اقدامات توانبخشی وجود دارد، ولی متاسفانه سکته‌های بزرگ مغزی بسیار مرگ‌آور هستند و در صورت زنده ماندن نیز فرد دچار نقایص شدید حرکتی و فلج اندام‌ها، نقایص شناختی و اختلالات هوشیاری و… می‌شوند.

در حالی که بروز سکته‌های مغزی کوچک‌تر و نیز در نواحی کمتر حساس‌تر مغزی طبعا خطرات کمتری دارد و برعکس سکته‌های بزرگ‌تر یا درگیر کننده مراکز حیاتی مغز مانند مراکز کنترل تنفس و نظارت بر قلب و هوشیاری حتی با اندازه کوچک نیز می‌تواند گذرا باشد.

اقدامات فوری برای نجات جان بیمار

به گفته دکتر شریفی‌پور، مهم‌ترین اقدام فقط یک کار است: اطلاع فوری به اورژانس شهری در سریع‌ترین زمان ممکن و در صورت عدم دسترسی به آن، انتقال بیمار در اسرع زمان به نزدیک‌ترین مرکز مجهز درمانی، مهم‌ترین نکته توجه به زمان و انتقال هرچه سریع‌تر بیمار به مراکز درمانی مجهز به امکانات درمان سکته مغزی است که خوشبختانه به همت سال‌های اخیر وزارت بهداشت و انجمن سکته مغزی کشور و استادان نورولوژی سراسر کشور هم‌اکنون بیش از ۵۰ مرکز در سراسر کشور، به صورت شبانه روزی آماده ارائه خدمات به این بیماران هستند. این متخصص مغز و اعصاب تاکید می‌کند: نکته مهم اینجاست که بیماران پس از سکته مغزی در زمان طلایی کمتر از ۴/۵ساعت به مراکز درمانی برسند. مساله بسیار مهم بعدی نیز پرهیز جدی از اقدامات اضافی نظیر خوراندن دارو به بیمار، ماساژ دادن، زدن سوزن به بدن بیمار و‌… است.

بیماری قلبی، سکته مغزی را آسان می‌کند

بیماری‌های قلبی که باعث سکته مغزی می‌شوند بیماری‌های آریتمیک (‌بی‌نظمی ضربان قلب‌) هستند. یعنی نامنظم بودن ضربان قلب و تپش‌های قلب نامنظم موجب ایجاد لخته می‌شود که این لخته به سمت عروق مغزی حرکت می‌کند. به همین دلیل، کسی که بیماری قلبی دارد باید تحت نظر پزشک متخصص قلب باشد. عمده‌ترین مشکلات قلبی که در بروز سکته‌های مغزی مؤثر هستند با یک نوار قلب ساده نیز قابل تشخیص است و نیاز به انجام تست‌های تخصصی در تشخیص اولیه نیست مگر این که پزشک متخصص درخواست تست‌های تخصصی‌تر داشته باشد.

چه کسانی مراقب خطر سکته مغزی باشند‌؟

کسانی که سبک زندگی صحیح و سالم ندارند‌. یعنی تغذیه شان خوب نیست، ورزش منظم روزانه نمی‌کنند، استرس‌های عصبی زیادی دارند و با کنترل ریسک فاکتور‌هایی چون فشارخون، دیابت، مصرف سیگار، چربی بالا، بی‌تحرکی و بیماری قلبی بیگانه‌اند یا نسبت به آنها کم‌توجه هستند در معرض جدی خطر سکته مغزی و قلبی قرار دارند. توجه داشته باشید فشار خون بالا احتمال بروز این بیماری را پنج شش برابر افزایش می‌دهد.