انتقاد به شیوه مرمت یک امامزاده در قزوین

به گزارش عصرقائم، بنای امام‌زاده سلطان سیدمحمد در شهر قزوین، آن‌چنان که در برخی منابع اشاره شده است قدمتی قاجاری دارد، گنبد این امام‌زاده نیز در دهه ۵۰ ساخته شده که نمایی آجری با سطحی کاشی‌کاری‌شده داشته و به نوعی با دیگر آثار تاریخی ـ مذهبی شهر قزوین در همخوانی بوده است. کاشی‌های گنبد در سال ۱۳۹۹ به بهانه مقاوم‌سازی تعویض می‌شود، طرح کاشی‌ها مشابه مسجد گوهرشاد (مشهد) بود و گنبد هویت دیگری پیدا می‌کند. حالا دو سال از آن شیوه مرمت نگذشته که کاشی‌های گنبد، دوباره درحال تعویض است، بی‌آنکه دلیلش مشخص باشد.

سعید زارع‌پور ـ کنشگر میراث‌فرهنگی قزوین ـ معتقد است مرمت این گنبد با توجه به هویت و ارزش تاریخی و معنوی که دارد باید زیر نظر میراث‌ فرهنگی انجام شود. او در گفت‌وگو با ایسنا یادآور شد: امامزاده سلطان سید محمد یکی از بناهای مذهبی و معروف قزوین است که در مراسم‌هایی مانند عاشورا محل برگزاری آیین‌های مختلفی است. گنبدی روی این امامزاده قرار داشت که اوایل انقلاب ساخته شده بود. سعی کرده بودند گنبد هویت بناهای تاریخی قزوین را حفظ کند، یعنی طرح و چینش کاشی‌ها و آجرهای لعاب‌دار گنبد دقیقا شکل مابقی گنبدهایی بود که در شهر قزوین وجود داشت.

زارع‌پور که به شیوه مرمت گنبد این امام‌زاده انتقاد دارد، ‌ افزود: حدود دو سال روی این گنبد را به اسم مرمت پوشانده بودند و در سال ۱۳۹۹ از آن پرده‌برداری کردند، درحالی‌که طرح گنبد عوض شده بود، گنبد دیگری با طرحی متفاوت و البته تکراری شبیه مسجد گوهرشاد جایگزین کرده بودند. مسؤولان میراث‌فرهنگی قزوین آن زمان با اعلام این‌که این امامزاده بنای ثبتی نیست، گفته بودند “این مرمت به ما مربوط نبوده است و سازمان اوقاف آن را انجام داده است. ” اوقاف هم بیانیه‌ای در این باره منتشر کرد که تغییر طرح و کاشی‌های این گنبد به دلیل استحکام‌بخشی و مقاوم‌سازی بوده است، اما اشاره‌ای نشده بود که چرا طرح این گنبد عوض شده است؟ همچنین نامی از پیمانکار این پروژه آورده نشده بود.

این دوستدار میراث فرهنگی گفت: این مدت، گنبد جدید مانند وصله‌ای به این محله تاریخی قزوین چسبانده شده بود تا این‌که دوباره در حال تراشیدن کاشی‌های این گنبد هستند. الان این پرسش مطرح است چرا پس از دو سال دوباره کاشی‌های گنبد را می‌تراشند؟

او همچنین اظهار کرد:‌ اُرسی‌های این امامزاده که همزمان با گنبد آن ساخته شده است، با مشارکت میراث‌ فرهنگی مرمت شده بود، اما درباره مرمت گنبد درحالی که میراث فرهنگی می‌توانست اظهار نظر کند، کاری انجام نداد و به نظر می‌رسد در عملکرد میراث فرهنگی نسبت به مرمت این امام‌زاده یک تناقض وجود دارد.

این کنشگر میراث‌فرهنگی درباره قدمت و ارزش تاریخی بنای امامزاده سلطان سید محمد، گفت: این امامزاده در فهرست میراث ملی ثبت نشده است، پس نمی‌توانیم در این‌باره نظر دهیم که این بنا چه قدمتی به لحاظ تاریخی دارد، اما به دلیل عناصری که در امامزاده به کار رفته همچون گچ‌بری‌ها، آیینه‌کاری‌ها و ارسی‌ها، حتما واجد ارزش و هویت است.

امامزاده سلطان سیدمحمد در خیابان  تبریز و در مجاورت بنای تاریخی مسجد ـ‌ مدرسه «سردار» قرار گرفته که اهالی آن را به نام سلطان سیدمحمد، یکی از نوادگان امام جعفر صادق (ع) می‌شناسند.

پیش‌تر، حسن تقی‌پور ـ رئیس اداره بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه استان قزوین ـ درباره تغییر شکل گنبد امامزاده سلطان سید محمد در سال ۱۳۹۹، گفته بود: معماری گنبد این امامزاده حدود ۲۰ یا ۳۰ سال پیش طراحی‌ شده بود و در واقع، سازه آن به دوره خاص تاریخی مربوط نمی‌شود. معماری جدید این گنبد مورد تایید اوقاف است. این گنبد مشکلات سازه‌ای داشت و برای مقاوم‌سازی و استحکام لازم بود کاشی‌ها و نوع آن تغییر کند.

همان موقع معاون میراث‌ فرهنگی استان قزوین درباره دخیل نبودن میراث فرهنگی در مرمت این بنا گفته بود: بنای امامزاده «سلطان سیدمحمد» قزوین در فهرست میراث ملی به ثبت نرسیده و اداره کل میراث‌فرهنگی نظارتی بر اجرای پروژه بازسازی آن ندارد.

احسان نورانی ـ‌ معاون میراث‌فرهنگی استان قزوین ـ اما اوایل سال ۱۴۰۰ درحالی‌که به درخواست هیات امنای این امامزاده، مرمت بخشی از این بنا به عهده میراث فرهنگی گذاشته شد، درباره مرمت‌هایی که درحال انجام بود، چنین گفته بود: این امامزاده از بناهای ارزشمند مذهبی قزوین به شمار می‌رود که به منظور ساماندهی تزئینات چوبی بنا، طرح مرمت دو قاب چوبی دارای تزیینات گره‌چینی و دو درب چوبی ورودی صحن حرم و حسینیه امامزاده به درخواست هیات امناء در دستور کار قرار گرفت. در این پروژه ترمیم شیشه‌ها، آلت‌ها و موم روغن‌کاری دو قاب چوبی و همچنین مرمت تزئینات و ترمیم شکستگی دو در چوبی امامزاده که از آثار استاد علی‌اکبر گیلک در سال ۱۳۵۵ است، توسط علی قربانی بامی از استادکاران عرصه مرمت و هنرمندان صنایع‌دستی دارای درجه هنری کشوری در رشته گره‌چینی چوب در حال انجام است.