ارتقای جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۲۲ میلادی

به گزارش عصرقائم، به نقل از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، در این گزارش ۱۳۲ کشور ارزیابی و در سیاهه پایانی رتبه‌بندی شده‌اند. ایران در گزارش سال ۲۰۲۱ میلادی این شاخص، در رتبه ۶۰ جهان در میان ۱۳۲ کشور جای گرفته بود.
«شاخص جهانی نوآوری» آمیزه‌ای ازبیش از ۸۰ سنجه است که برای پایش و سنجش نوآوری در کشورها به کار می‌رود. این سنجه‌ها در ۲۱ شاخص و هفت بُعد دسته‌بندی شده اند. بهترین رتبه ایران در سنجه «اظهارنامه های ثبت علائم تجاری» (۱ از ۱۳۲ )به دست آمده است. این در حالی است که جایگاه ایران در سنجه «اظهارنامه های ثبت اختراع» در شاخص جهانی نوآوری ۱۰ گزارش شده است. پایین‌ترین رتبه ایران نیز در سنجه «کیفیت قانونگذاری» (۱۳۱ از ۱۳۲ ) هستند.

به عبارتی می توان گفت که جایگاه ایران در سنجه‌هایی که به علم و پژوهش پیوند دارند، بهتر از سنجه‌های وابسته به فضای کسب وکار و قانونگذاری است. روند پیشرفت جایگاه ایران در بُعدهای «پیشرفتگی بازار» و «آثار خلاقانه» چشمگیر است؛ به گونه‌ای که اکنون در این دو بُعد در میان ۴۰ کشور برتر جهان است. در بُعد «پیشرفتگی کسب وکار» جایگاه ایران بدون تغییر مانده است. در حالی که در چهار بُعد دیگر شاخص جهانی نوآوری، جایگاه ایران افت داشته است.

نظر به اهمیت شاخص جهانی نوآوری بهتر است توجه درخوری به این شاخص وجود داشته باشد و در راستای بهبود جایگاه ایران در این شاخص برنامه ریزی شایسته انجام شود. توجه بیشتر به توسعه «نظام ملی نوآوری» )[NIS [System Innovation National ) می تواند در این زمینه یاریگر باشد.

گفتنی است که بهبود چشمگیر جایگاه ایران در ویرایش ۲۰۲۲ شاخص جهانی نوآوری مرهون رشد جهشی ایران در بُعد «پیشرفتگی بازار» است؛ برای پیشرفت پایدار در این شاخص لازم است که به همة بُعدها توجه شود و برنامه‌هایی بلندمدت برای رشدشان در دستور کار باشد. در این میان، توجه به فضای قانونگذاری و سیاستگذاری، تسهیل فرایندها، و آسان‌سازی کسب وکار، به منظور بروز نوآوری در کشور، می‌تواند راهگشا باشد. پیشنهاد می‌شود که از سنجه‌های زیرمجموعة شاخص جهانی نوآوری در فرایندهای ارزیابی علم، فناوری، و نوآوری در کشور نیز بهره‌برداری شود.

با توجه به ارتباط مثبت و معناداری که میان رشد اقتصادی کشورها و جایگاه آنها در شاخص جهانی نوآوری هست، برای حفظ جایگاه ایران در ویرایش‌های آتی این شاخص نیاز به کوشش‌های بیشتری در بُعدهای گوناگون آن است.