ضرورت توجه ویژه دانشگاه‌ها به انسان‌شناسی، علوم خانواده و علوم اجتماعی

به گزارش عصرقائم، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نشست مسئولین استانی امور زنان و خانواده به ارائه سخنرانی با موضوع «زن، خانواده، منازعه گزاره‌ها» پرداخت و گفت: در حوادث اخیر کشور شعار «زن، زندگی و آزادی» مطرح شده و ما امروز با جنگ گزاره‌ها مواجه هستیم.

وی ادامه داد: شعار «زن، زندگی، آزادی» یک گزاره است، ساده انگاری است که اگر تصور کنیم این مفهوم در «پ ک ک» به یکباره خلق شده و سپس در نگاه حزب کومله آمده و پس از آن به یک شعار در زبان کردی و سپس به زبان فارسی تبدیل شده است. عقبه این شعار بسیار متفاوت است. در این شعار زن، زندگی و آزادی، آن مفاهیمی نیستند که به آن فکر می‌کنیم، بلکه در واقع این شعار در مقابل شعار «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» مطرح شده است.

دکتر طهرانچی بر ضرورت بررسی کاستی‌ها در نظام تعلیم و تربیت تأکید کرد و با ارائه گزارشی از سیاست علم در دنیا گفت: سیاست علم توسط سیاستمدارها اتخاذ می‌شود، سیاست علم توسط دانشمندان تعیین نمی شود، چیزی که ما امروز به آن مواجه هستیم، خواست سیاستمداران جامعه غربی است. مثال آن این است وقتی که در سال ۱۹۴۶ سیاست علم نوشته شد، رئیس جمهور مسئول اجرای این سیاست علمی شد که باید به کنگره گزارش می‌داد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه ما دو مفهوم سیاست برای علم و علم برای سیاست را داریم، گفت: علمی که امروز وجود دارد، علم برای علم نیست. همچنین علم، تلاش دانشمندان برای شناخت انسان، طبیعت، اجتماع و پاسخ دهی به سؤالات جامعه علمی نیست. علم حاصل از هدایت و جهت‌دهی سیاستمداران است. علم امروز امری تحول یافته در بستر تمدن غرب است و سیاست علم مبتنی بر ارزش‌ها و گشوده به سمت مباحث عمومی جامعه است.

وی در ادامه با بیان اینکه امروه حکمرانی در ذهن حکمرانان غربی یک حیطه بندی خاصی دارد، گفت: این حکمرانی شامل حکمرانی در اقتصاد، سیاست، محیط زیست، دفاع و امنیت، علم و فناوری، اجتماعی، سلامت، فرهنگ است.

دکتر طهرانچی ادامه داد: یک زمانی علم در سیاست نقش‌آفرین بود و جهت دهی می‌کرد، اما امروز سیاست برای علم تعیین تکلیف می‌کند و تصمیم‌گیری در مورد نحوه تأمین مالی یا ساختار دادن به جستجوی روشمند دانش توسط سیاسیون انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: غرب یک مفهوم به عنوان جامعه دارد که ذیل آن مسائلی از جمله آسیب‌های اجتماعی، جوانان، خانواده، زنان، کیفیت زندگی گروه‌های اجتماعی ورزش شهروندی و سیاست اجتماعی مطرح می‌شود، همچنین مفاهیم دیگری دارد که یکی از آن مفاهیم سلامت است که یکی از موضوعات ذیل آن سلامت روان است. مفهوم فرهنگ نیز مطرح است که یکی از موضوعات ذیل آن مذهب و هنر است. غرب در راهبری این مسائل سیاست گذاری می‌کند و این سیاست گذاری فقط ملی نیست، بلکه سیاستگذاری عمومی، سیاستگذاری علمی و بعد سیاست آموزش عالی را در بر می‌گیرد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه نقشه علم دنیا اشاره و تصریح کرد: نقشه علم دنیا را وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم یک قاعده و ارتباط خاصی وجود دارد که ماحصل یک نگاه خاص است. مرکز نقشه علم دنیا، پزشکی است که یک طرف علوم طبیعی و طرف دیگر مابقی علوم قرار دارد. ماحصل سیاست آمریکایی‌ها در نیمه دوم قرن بیستم این بود که پزشکی بزرگترین حجم محققان و مقالات را به خود اختصاص دهد. آنها سندی داشتند که براساس آن تعیین کرده بودند علم در ۵۰ سال پیشرو در سه موضوع سلامت، کامیابی و رفاه و امنیت پیشرو باشد.

دکتر طهرانچی در ادامه با اشاره به حوادث اخیر کشور و شعار «زند، زندگی، آزادی» گفت: سوالی که مطرح می‌شود این است که دعوا به خاطر چه موضوعی است؟ آیا این دعوا به خاطر شعار «زن، زندگی، آزادی» یا کنشگران صحنه است؟ خیر. پاسخ درست این است که دعوا به خاطر سیاستگذاری، پارادایم و ساحت علم است، علمی که در آن خدا جایی ندارد. دعوا بر سر مسأله حجاب نیست، در واقع ما در دانشگاه و نظام تعلیم و تربیت آن طور که باید عمل نکردیم و باید روی این مسأله اقدامات لازم صورت بگیرد.

وی تأکید کرد: منطقه منازعه کف خیابان نیست، بلکه انتهای دانشگاه است. این موضوع باید بررسی شود.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه پوشش واقعی یک عادت نیست، بلکه باور و کنش است، گفت: پوششی که سر عادت باشد با یک هجمه کنار گذاشته می‌شود، اما پوششی که براساس باور باشد، هیچگاه کنار نمی رود. امروز دعوا بر سر باورهاست. پشت باورها، علم است و علم کارخانه آدم سازی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه نظام تعلیم و تربیت علم را می‌سازد، گفت: نظام تعلیم و تربیت که مبانی نداشته باشد، به مشکل بر می‌خورد. مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۷ بیانیه ای دادند و تأکید کردند که چله دوم انقلاب اسلامی باید بر هفت پایه ساخته شود، پایه اول آن علم و پژوهش و پایه آخر آن سبک زندگی بود. دعوای امروز در خیابان بر سر سبک زندگی است. سبک زندگی حاصل از منازعه تمدنی است. این دعوا در واقع یک دعوای تمدنی است.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی آغازگر عصر جدیدی از علم است که دو گانه اسلام و استکبارستیزی را به وجود آورده است، دعوا سر این موضوعات است که باید به آنها توجه شود.

وی افزود: مقام معظم رهبری در بند علم و پژوهش بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تأکید کرده اند که حواستان باشد غرب تهی دست با تقلیل سبک زندگی غربی در جوامع عقب مانده از علم دارد کار خودش را می‌کند، این موضوع بسیار مهم است. در این زمینه باید جهاد کرد، برای جهاد تحول در نگرش لازم است و تحول با مبانی انجام می‌شود. مبانی نیز از نظر مقام معظم رهبری قرآن و کلام اهل بیت (ع) است. این موضوع بسیار حائز اهمیت است که باید نظام فکری خود را از قرآن و اهل بیت بگیریم. قرآن کتاب هدایت است که به پدیده‌ها توجه دارد.

دکتر طهرانچی با اشاره به یکی از آیات سوره نسا در قرآن گفت: در این آیه آمده است «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا». در این آیه خداوند به سه موضوع اول فرد، سپس خانواده و پس از آن جامعه تأکید می‌کند. این سلسله در سوره روم نیز به آن اشاره شده است.

وی ادامه داد: دانشگاه نشانه‌شناس و آیه‌شناس است و باید در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد. بنابراین ما باید انسان شناسی، علوم خانواده و علوم اجتماعی را در دانشگاه داشته باشیم.

دکتر طهرانچی تأکید کرد: نمی شود دعوای گزاره‌ها را حل کرد، قبل از اینکه دعوای نظریه‌ها حل شود.

وی در ادامه با بیان اینکه ملاک اعتبار نظریه این است که همخوانی با اصول موضوعی قرآن داشته باشد، به برخی از گزاره‌های الهی در این زمینه اشاره کرد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اهمیت خانواده گفت: خانواده در آیات قرآنی نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. خانواده کانونی است که مولد نسل صالح و فرزند طیب است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، وی همچنین ادامه داد: تأکید بر هویت و مسئولیت فرد در خانواده و تأکید بر رهبری و مسئولیت در اجتماع حتی دو نفره در قرآن مورد توجه قرار گرفته است. همچنین «مودت» عنصر محوری در هسته خانواده و «عدالت» عنصر مکمل در خانواده است.