لزوم عرضه ۱۰۰ درصد تولید خودروساز در بورس و توقف قرعه‌کشی‌

به گزارش عصرقائم، موضوع تنظیم بازار خودرو طی چند سال اخیر به یک پازل پیچیده تبدیل شده و سیاستگذاری‌ها و راهکارهای مختلف وزارت صمت و خودروسازان هنوز نتوانسته رضایت مردم را جلب کند.

البته یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری بازار پرنوسان ومتلاطم امروز خودرو، عرضه قطره‌چکانی خودروسازان داخل از چند سال پیش تاکنون است که بالاخره توانستند در بازاری انحصاری، با کاهش عرضه و شکل‌گیری روزافزون تقاضا و بدون پاسخگویی به نهادهای نظارتی، محصولات خود را با چندین برابر قیمت مصوب در بازار آزاد به فروش برسانند.

از جمله سیاست‌های چند سال گذشته وزارت صمت و خودروسازان برای تنظیم بازار خودرو، عرضه خودرو به شیوه قرعه‌کشی بود که این شیوه هنوز هم در جریان است اما هیچگاه رضایت مشتریان را جلب نکرد چون معمولا در این شیوه خودرو کمتر به دست متقاضیان واقعی می‌رسد و تخلفاتی در این‌باره رخ می‌دهد که در آینده بیشتر به آن می‌پردازیم.

* رئیس سازمان بورس: قرعه‌کشی ایران‌خودرو لاتاری و بخت‌آزمایی بود

در عرضه اخیر ایران‌خودرو به شیوه قرعه کشی حدود ۱۰ میلیون نفر برای حدود ۲۰ هزار دستگاه خودرو ثبت‌‌نام کردند و رکورد تقاضا برای خرید خودرو داخلی در کشورمان شکست، چیزی که باب میل خودروسازان داخل بود چون به هر حال توانسته‌اند در این بازار انحصاری، با عرضه محدود، تقاضا را به وفور افزایش دهند.

‌مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در واکنش به شکستن رکورد ثبت‌نام خودرو داخلی گفته است: ‌ثبت نام و حضور ۱۰ میلیون نفر در آخرین قرعه‌کشی خودروی ایران خودرو، لاتاری و بخت آزمایی به تمام معنا بوده و به طور قطع این روش محکوم به شکست است.

البته دولت سیزدهم تلاش کرد در راستای شفاف‌سازی بازار خودرو موضوع عرضه و فروش خودرو در بورس کالا را دنبال کند و این موضوع امروزبه صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است؛ در چند ماه اخیر عرضه خودرو در بورس کالا در حال اجرایی شدن است البته ‌این مسأله موافقان و مخالفانی دارد مثلا به تازگی  ۱۱ نماینده مجلس در نامه‌ای به شورای رقابت اعلام کردند شیوه کنونی عرضه خودرو در بورس کالا به دلایل متعدد غیرقانونی و ضد رقابتی است و یا رئیس شورای رقابت در نامه‌ای به بورس خواستار توقف عرضه کالاهای انحصاری شد.

* وزیر صمت: عرضه خودرو در بورس قیمت خودروهای دست دوم را هم کاهش داد

‌سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در این‌باره می‌گوید: ‌عرضه خودرو در بورس کالا، قیمت خودروهای دست‌دوم را هم کاهش داد؛ مهمترین اثر مثبتی که عرضه خودرو در بورس کالا دارد و به آن توجهی نشده، این است که با کاهش قیمت خودروهای نو، قیمت خودروهای دست دوم که اتفاقا بیشترین میزان گردش مالی در بازار خودرو را دارند، کاهش چشمگیری داشته و به این صورت منافع مصرف‌کنندگان، هزاران برابر بیش از اعدادی که اعلام می‌شود، حفظ شد.

* وزیر اقتصاد: عرضه خودرو در بورس بهترین راهکاری در شرایط فعلی است

همچنین سید احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، نیز درباره عرضه خودرو در بورس کالا می‌گوید: ‌‌به هر حال در شرایط فعلی، عرضه خودرو در بورس کالا، بهترین کار است، ‌در حال حاضر خود ما واقعا نمی‌دانیم که یک سال دیگر هم باید همین مسیر را ادامه دهیم یا خیر و چه بسا، با کاهش وابستگی صنعت خودرو به واردات قطعات و ارزبری و اصلاح ساختار مالکیتی و سایر موارد پنج سال دیگر در یک نقطه تعادلی بهینه‌تری باشیم که نیازی نباشد از ساز و کار فعلی برای فروش استفاده کنیم.

* مدیرعامل ایران خودرو: بورس کالا ۲۸۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته ما‌ را کاهش داد

یکی از مزایای عرضه خودرو در بورس کالا، خلاصی خودروسازان داخل از نرخ‌های مصوب و فروش با نرخ رقابتی در بورس کالا است؛ مهدی خطیبی؛ مدیرعامل ایران خودرو در این‌باره می‌گوید:  با عرضه محصولات این شرکت در بورس کالا ۲۸۰۰ میلیارد تومان از زیان انباشته این شرکت کاسته شد.

* عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان: ضرر و زیان خودروساز از قیمت گذاری دستوری است

بنابراین گزارش با وجود حمایت مسوولان دولت و برخی کارشناسان از ‌عرضه خودرو در بورس کالا بابت کوتاه‌ شدن دست دلالان و واسطه‌ها از بازار خودرو و حذف رانت، ‌عده‌ای نیز با این شیوه عرضه خودرو مخالف هستند؛ سعید صبوری، عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگان نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور با انتقاد از شیوه فعلی عرضه خودرو در بورس کالا به خبرنگار فارس گفت: در هیچ کشوری در دنیا خودرو در بورس عرضه نمی شود، با این شیوه عرضه خودرو در بورس، فقط یک دلال به دلال‌های خودرو اضافه شده است.

وی‌ قیمت‌گذاری دستوری را معضل خودرسازی کشور دانست و افزود‌: وقتی برای خودرو قیمت تعیین می‌شود و اجازه نمی‌دهند خودروساز خودرو را با قیمت واقعی بفروشد، موجب ضرر و زیان خودروساز و در نتیجه افزایش زیان انباشته آن می‌شویم.

به عقیده صبوری لازم نیست برای عرضه خودرو راهکار بدهیم، راهکار وجود دارد، کافی است به خودروساز اجازه بدهیم که خودرو را با قیمت واقعی بفروشد، وقتی یک خودرو‌ با قیمت کارخانه ای ۲۰۰ میلیون تومان، در بورس به عنوان مثال ۳۳۰ میلیون تومان کشف قیمت می‌شود و به فروش می رسد، خوب اجازه دهیم خودروساز به همان قیمت کشف شده در بورس بفروشد، آن وقت خودرو کمتر سرمایه‌ای می شود و مصرف کنندگان واقعی برای خرید اقدام می‌کنند.

عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور می‌گوید: از روزی که قیمت گذاری دستوری برای خودرو اجرا شد، خودروساز نیز دچار ضرر و زیان شد در حالی که خودروساز باید با قیمت تمام‌شده و سود خودرو را بفروشد.

در کنار کارشناسان اقتصادی و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، یکی از نهادهای‌ مخالف فروش برخی خودرو‌ها در بورس، شورای رقابت است. این شورا با این استدلال که تولید خودرو در کشور انحصاری است و مطابق قانون باید خودرو از کارخانه و با قیمتی که این شورا تعیین می کند به فروش برسد، مخالف عرضه خودرو در بورس کالا است؛ اخیرا نیز رئیس شورای رقابت در نامه ای به سازمان بورس عرضه خودروهای دنا، پژو ۲۰۷ و شاهین را انحصاری دانسته و اعلام کرده است باید از بورس کالا خارج شود که البته اینت موضوع سپس از سوی وزارت اقتصاد رد و مقرر شد عرضه‌ها در بورس ادامه یابد.

به گزارش فارس کاربران سامانه «فارس من» نیز با ثبت پویشی با عنوان «فروش خودرو در بورس کالا را متوقف کنید» عنوان کرده اند که در هیچ جای دنیا خودرو صفر را در بورس کالا آن هم به روش مزایده نمی فروشند؛ در کشور ما بورس کالا بستری شد برای فشار به مردم برای خرید خودروهای بی کیفیت با قیمت های نجومی.

مخاطبان نوشته‌اند: قیمت‌های خودروهای داخلی در بازار توسط دلالان به بهانه‌های واهی بالا می‌رود و عاملی می‌شود برای عرضه قیمت‌های نجومی در بورس کالا؛ متاسفانه برخی از عوامل خودروسازان نیز، در روز عرضه، قیمت پایه را بالا تعیین می کنند و مردم را را تشویق می‌کنند تا جهت برنده شدن، نرخ خود را بالاتر از نرخ پایه ببرند، آیا این روش تخلف نیست؟ آیا این روش حمایت از مصرف کننده است؟ موضوع دیگر نیز تعداد عرضه خودرو در بورس کالا در بورس است که اصلا قابل توجه نیست.

‌در مجموع عرضه خودرو در بورس کالا موافقان و مخالفان زیادی دارد برخی معتقدند که عرضه خودرو در بورس منافع عده‌ای را به خطر انداخته و همین امر موجب مقاومت دلالان در برابر عرضه خودرو در بورس شده است؛ برخی هم معتقد هستند دولت چون نخواسته در چشم مردم قیمت خودرو را افزایش دهد، با ابزار بورس کالا قیمت را برای خودروسازان بسیار افزایش داده است.

* کاهش قیمت خودرو فقط با عرضه مستمر، منظم و متنوع محقق می‌شود

اما در مجموع آنچه مسلم است برای اینکه نتایج مثبت عرضه خودرو در بورس کالا بیشتر آشکار شود باید عرضه خودرو در بورس به‌صورت مستمر، منظم و متنوع باشد و عرضه قطره چکانی فقط به نفع خودروساز است.

در این حوزه اگر قصد، متعادل شدن بازار خودرو و کاهش قیمت‌ها است  ضرورت دارد خودروساز داخل ۱۰۰ درصد ظرفیت را وارد بورس کالا کرده و شیوه قرعه‌کشی که به نوعی رانت محسوب می‌شود را متوقف کند.

‌دست‌اندرکاران و مسئولان این حوزه برای اقدامی که نسبت به اثرات مثبت آن تاکید دارند باید برنامه ریزی دقیقی داشته باشند و با فراهم آوردن شرایط و ملزم کردن خودروساز به عرضه مستمر و بدون وقفه در بورس کالا نتایج مثبت از این شیوه حاصل کنند و مردم نیز نتایج این تصمیم جدید را با کاهش قیمت خودرو درک کنند.