لباس‌های مجاز و لباس‌های غیرمجاز کدام‌اند؟

برخی افراد فکر می‌کنند که مثلا اسلام به‌طور کلی با آرایش مخالف است، درحالی‌که اینطور نیست؛ اسلام به قاعده‌مندبودن این «آرایش» دستور دهد و اتفاقا در زمینه پوشش و آرایش احکامی را وضع کرده است. نکته بعدی هم این است که برخی فکر می‌کنند که احکام پوشش و آرایش فقط مخصوص خانم‌هاست، این تصور هم غلط است و آقایان هم مخاطب این احکام شرعی هستند. در این صفحه سعی کرده‌ایم علاوه بر بیان حکم کلی پوشش و آرایش برای خانم‌ها و آقایان، سراغ مصداق‌های این روزهای جامعه برویم.

 حد شرعی پوشش برای خانم‌ها و آقایان

حکم کلی: هم خانم‌ها و هم آقایان باید حد شرعی پوشش و آرایش را رعایت کنند که در جدول زیر به تفکیک آمده است:

جنسیت – میزان پوشش و آرایش

زنانن- بانوان و دختران در برابر نامحرم باید تمام بدن را باید بپوشانند غیراز ۲ موضع که واجب نیست پوشانده شود؛ البته درصورتی که آرایشی یا زیوری نداشته باشد. آن ۲ موضعی که واجب نیست؛ یکی گردی صورت است به مقداری که در وضو لازم است شسته شود و یکی هم دست‌ها از نوک انگشتان تا مچ. این مقدار هم البته اگر آرایش و زینتی داشته باشد حتما باید پوشانده شود.

مردان- اصل پوشش درباره آقایان پوشاندن عورتین است، اما اگر در جایی قرار می‌گیرند که در معرض نگاه شهوت‌آلود دیگران است یا به‌گونه‌ای است که طرف انگشت‌نما می‌شود، باید به مقدار لازم و متعارف بدن را بپوشاند.

نکته ۱: برخی‌ها تصور می‌کنند که حد مجاز پوشش خانم‌ها، همان مواضعی است که نپوشاندن آن‌ها برای نمازخواندن مجاز شمرده شده است، درحالی‌که اینطور نیست. در نماز ۳ بخش بدن برای خانم‌ها استثنا شده که پوشاندن آن واجب نیست؛ «گردی صورت» به مقداری که در وضو شسته می‌شود، «دست‌ها تا مچ» و «پا‌ها تا مچ، به شرط اینکه نامحرمی نباشد».

نکته ۲: شاید این سؤال مطرح شود که مصداق آرایش برای خانم‌ها چیست؟ مصداق آرایش را باید عرف تعیین کند؛ یعنی عموم مردم- افرادی که در محل زندگی شخص هستند- اگر کاری را آرایش بدانند و خانمی آن آرایش را داشته باشد باید از نگاه نامحرم بپوشاند. مثلا معمولا کرم ساده و معمولی را کسی آرایش نمی‌گوید.

ماجرای لباس شهرت چیست؟

حکم کلی: علاوه بر نکاتی که درباره میزان پوشش در اسلام بیان شده، کیفیت آن هم مدنظر قرار گرفته است. یکی از موارد اصلی که از نظر شرعی پوشیدن آن اشکال دارد، لباس شهرت است. لباس شهرت لباسی است که پوشیدن آن برای شخص، به‌خاطر رنگ یا کیفیت دوخت یا مندرس‌بودن آن و علل دیگر مناسب نیست، به‌طوری که اگر آن را در برابر مردم بپوشد توجه آن‌ها را به‌خود جلب‌کرده و انگشت‌نما می‌شود.

پوشیدن ساپورت و لباس چسبان

اینطور نیست که فقط پوشش در اسلام مدنظر باشد و کیفیت آن اهمیتی نداشته باشد. برای پوشش شرایطی ذکر شده، ازجمله اینکه برجستگی‌های بدن مشخص نباشد. در مورد ساپورت و لباس‌های چسبان، اینگونه است که تمام هندسه بدن مشخص است؛ بنابراین حجاب کاملی نیست. از طرفی میزان چسبان‌بودن لباس نباید به حدی باشد که موجب جلب توجه نامحرم یا انگشت‌نماشدن شود.

تی‌شرت‌های آستین کوتاه برای مردان

به‌طورکلی اگر انسان لباسی بپوشد که مثلا کوتاه است یا قسمتی از بدن پیداست و یا شکل و شمایل خاصی دارد و جلب توجه می‌کند و ممکن است انگشت‌نما شود و مردم بگویند این چه وضعیت و لباسی است، اگر در آن حد باشد حرام است. درخصوص پوشیدن پیراهن‌های آستین کوتاه برای مردان هم باید گفت که اگر پوشیدن این پیراهن باعث ایجاد فسادی نشود، جایز است، در غیراین صورت جایز نیست.

میزان آرایش باید چقدر باشد؟

برخی خانم‌ها با اصطلاحی به نام «آرایش کم» ماجرای آرایش‌کردن مقابل مردان را توجیه می‌کنند، اما باید بدانیم که از نظر شرعی فرقی بین آرایش کم و زیاد نیست. اگر خانم کاری کرده که عرفاً می‌گویند آرایش کرده مثلا ابرو‌ها یا چشم را مداد کشیده و یا رژ لب زده است و مقابل نامحرم نپوشانده، حرام است. اما اگر در حدی نیست که عرفاً بگویند آرایش کرده مثلا کرمی زده است، پوشاندنش از نگاه نامحرم واجب نیست.

ریش‌تراشیدن مردان و ریش پروفسوری

حکم کلی این مسئله این است که میزان کوتاه‌کردن ریش باید طوری باشد که از نظر عرف، گذاشتن ریش صدق کند. به عبارتی تراشیدن با تیغ یا وسایل و ماشین‌هایی که مثل آن می‌تراشند بنا بر احتیاط جایز نیست، اما اصلاح گونه‌ها و زیر گلو اشکالی ندارد و ریش به‌اصطلاح پروفسوری بنابر احتیاط جایز نیست. یادتان باشد که تراشیدن مقداری از ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد.

پوشیدن لباس‌هایی با رنگ‌های خاص

این روز‌ها پوشیدن لباس‌های رنگی عجیب و غریب هم رایج شده است. این رنگ در موضوع همان لباس شهرت قرار می‌گیرد؛ یعنی اینکه رنگش نباید به‌گونه‌ای باشد که فرد انگشت‌نما شود و به‌اصطلاح لباس شهرت نباشد. در ضمن نکته دیگری هم در مورد لباس وجود دارد که این لباس نباید مروج فرهنگ ابتذال یا فرهنگ دشمنان باشد. مسلما شاخص تشخیص این موضوعات هم عرف جامعه است.

آرایش ابرو برای مردان و پسران

رواج ابروبرداشتن در بخشی از جامعه مردان هم این روز‌ها انکار‌ناپذیر است. به‌طور کلی از نظر شرعی باید گفت: آرایش زنانه برای مردان و آرایش مردانه برای زنان حرام است. از نظر اسلام آن شخصیت و تشخص مردانه برای مردان باید حفظ شود و آن شخصیت زنانه هم برای زنان؛ همچنان‌که گفته‌اند لباس خاص خانم‌ها را بنابر احتیاط واجب آقایان نپوشند و لباس خاص مردان را زنان نپوشند، مگر برای یک غرض عقلایی مثلا اجرای فیلم یا نمایش.

تتوکردن اندام بدن برای زنان و مردان

یکی از ملاک‌های میزان آرایش این است که برای بدن ضرر نداشته باشد. تتوکردن اگر برای بدن ضرر قابل توجهی داشته باشد یا تصاویر مستهجن و یا مطالب باطلی را بر بدن تتو کنند جایز نیست؛ اما اگر برای بدن ضرری نداشته باشد و مطالبی که نوشته‌شده، مطالب یا نماهای حرامی نباشد و باعث فساد دیگری نشود اصلش اشکالی ندارد؛ اگرچه مستحب و پسندیده هم نیست.

تتو‌کردن و آرایش ابرو برای زنان

اگر آرایش ابرو برای زنان به حدی است که عرفاً می‌گویند آرایش یا رنگ کرده و یا ابرو برداشته، باید از نگاه نامحرم بپوشاند، اما اگر نه، مختصر است که عرفاً نمی‌گویند آرایش کرده، پوشاندنش واجب نیست. درخصوص مانع‌بودن تتو برای وضو هم باید گفت که آن تتوکردنی که امروزه متداول است که معمولا جوهر زیر پوست می‌رود، مانع نیست و وضو و غسل فرد اشکالی ندارد.

کفش هم جزو پوشش است؟

قطعا وقتی درباره پوشش صحبت می‌شود همه بخش‌ها و ازجمله کفش را هم در‌بر‌می‌گیرد. مثلا اگر خانم کفش پاشنه بلندی بپوشد که موجب جلب توجه نامحرم شود یا او را انگشت نما کند این کفش از نظر شرعی جایز نیست، اما اگر در آن حد نباشد اشکالی ندارد. جوراب نازک هم اگر باعث شود پا در معرض دید نگاه نامحرم قرار بگیرد، مصداق کامل‌نبودن حجاب محسوب می‌شود.