شایعات یوزپلنگی؛ از تکذیب تا اقرار

چند ماهی گذشت و زمزمه‌هایی از جفتگیری کوشکی و دلبر تنها یوزپلنگ‌های آسیایی در اسارت منتشر شد تا سرانجام در دوم اردیبهشت ۹۴، علی ﺍﺻﻐﺮ ﻣﻄﻬﺮﯼ ﻣﺪﯾﺮﮐﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﯾﺴﺖ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺷﻤﺎﻟﯽ، زادگاه دلبر، در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از بارداری دلبر داد و موجی از شادمانی در میان دوستداران حیات وحش پدید آورد.

اما چند روزی از انتشار این خبر نگذشته بود که ایمان معماریان،‌ دامپزشک پارک پردیسان و مسئول مستقیم معاینات و مراقبت‌های دامپزشکی از این دو یوزپلنگ ضمن تکذیب خبر بارداری دلبر با بیان اینکه خودش نیز اخبار باردار بودن دلبر را از رسانه‌ها شنیده است اعلام کرد:‌ منبع این خبر نادرست بعضا افرادی هستند که پس از انتقال دلبر و کوشکی به تهران، حتی یک‌بار هم به دیدن آنها نیامده‌اند.

رسانه‌ها، فعالان محیط زیست و حتی کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست که علی‌رغم زمزمه‌هایی که از گوشه و کنار به گوش می‌رسید و حکایت از سقط جنین دلبر داشت تا مدتها تکذیب خبر بارداری دلبر را پذیرفته بودند سرانجام با اقرار هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز آسیایی به بارداری و سپس سقط جنین دلبر غافلگیر شدند.

۱۵ آذر ۹۴، هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز در مراسم روز جهانی یوز، در محل نگهداری از کوشکی و دلبر در حضور معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست و گری لوئیس، نماینده سازمان ملل در تهران، با تاکید بر اینکه جفت‌گیری یوزها در اسارت بسیار دشوار و نیازمند پیش‌شرط‌ هایی است، اقرار کرد: کوشکی و دلبر اسفند ۹۴ یک بار جفت گیری کرده‌اند اما به دلیل مشکلات کلیوی دلبر ناگزیر جنین آنها سقط شد و کارهای درمانی روی او ادامه یافت.

معماریان هم در این مراسم بی‌آنکه اشاره‌ای به چرایی تکذیب خبر صحیح بارداری دلبر در اردیبهشت ماه کرده باشد یادآور شد: عفونت دلبر بعد از سقط، به طور کامل درمان شد اما اگر دلبر به تهران منتقل نشده بود بدون شک مرده بود و تنها یوز ماده در اسارتمان را از دست داده بودیم. مشکلات کلیوی دلبر همچنان پابرجاست و تا آخر عمر نیز باقی خواهد بود اما این موضوع در خیلی از یوزها و به طور کلی گربه‌سانان شایع است و می‌تواند کنترل شود.

بدین ترتیب روشن شد که خبر منتشر شده از باداری دلبر در دوم اردیبهشت صحت داشته و تکذیب آن در نهم اردیبهشت تنها تلاشی برای پنهان کردن خبر سقط جنین که در این فاصله چند روزه رخ داده بوده است.

اکنون نزدیک به دو سال می‌گذرد و  نه تنها خبری از بارداری مجدد دلبر به گوش نمی‌رسد بلکه زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه دلبر به دنبال عفونت ناشی از عمل جراحی سقط جنینش در سال‌های گذشته دیگر قابلیت باردار شدن را ندارد در فضای مجازی منتشر می‌شود. زمزمه‌هایی که سبب شد هومن جوکار هفته گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها با تاکید بر اینکه طبق آخرین معاینات انجام شده روی دلبر، هیچ گونه مشکل رحمی مشاهده نشده  و یوزپلنگ در سلامت کامل به سر می برد یادآور شد: حدود دو سال و نیم پیش که دلبر وارد پردیسان شد، سقط جنین داشت که معاینه‌ها نشان داد عفونت رحم دارد و ممکن است سقط به این علت بوده باشد؛ البته گویا با توجه به طبیعت یوزپلنگ های جوان معمولا در اولین زایمان ممکن است مشکلاتی مانند عفونت رحم ایجاد شود که بعد از معاینه مشخص شد دلبر نیز دچار عفونت رحمی شده است. بعد از آن دلبر در چندین نوبت دارو دریافت کرد و بعد از پایان دوره درمان و انجام معاینه های کامل مشخص شد که درمان کامل شده است و دیگر مشکلی ندارد و تا امروز نیز هیچ مشکلی مبنی بر عفونت رحمی مشاهده نشده است.

جوکار در اظهارات هفته گذشته‌اش همچنان توضیحی شفاف درباره نحوه سقط جنین دلبر به مخاطب ارائه نکرده نمی‌توان به درستی از آن استنباط کرد که جنین دلبر به طور طبیعی سقط شده یا طی یک عمل جراحی. به علاوه جوکار این بار از مشکل کلیوی دلبر که پیش از این آن را عامل سقط جنین عنوان کرده بود سخنی به میان نمی‌آورد و از سلامت کامل حیوان می‌گوید. در حالی که معماریان پیشتر مشکل کلیوی دلبر را تا پایان عمر، همراهش عنوان کرده بود.

اظهارات ضد و نقیض جوکار و معماریان که هیچ‌یک به طور شفاف به نحوه سقط جنین دلبر اشاره ندارند از یک سو، و انتشار برخی گفته‌ها بر اینکه مشکل کلیوی دلبر سبب شده، جنینش را طی یک عمل جراحی سقط کنند و عفونت رحم ناشی از عمل جراحی، امکان بارداری مجدد را از حیوان گرفته از سوی دیگر، دوستداران یوزپلنگ و رسانه‌ها را با تصویری مبهم و غیرشفاف از وضعیت این تو یوزپلنگ که چشم بسیاری از دوستداران حیات وحش در سراسر جهان به آینده آنها دوخته شده روبه‌رو ساخته. تصویری گنگ که نیازمند ابهام‌زدایی و شفاف‌سازی است.

اما آنچه واضح است این است که با توجه به گفته‌های اخیر جوکار مبنی بر تلاش یک گروه آلمانی برای بارور کردن دلبر به روش لقاح مصنوعی و همچنین با در نظر گرفتن تلاش پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی برای شبیه‌سازی یوز در رحم جایگزین شیر، باید از بارداری طبیعی دلبر دست شست.