۶ بیماری‌ مخفی و کشنده را بشناسید

در گوشه‌های این شش ضلعی، شش بیماری خفیف شامل بزرگ شدن شکم، فشار خون، بالا بودن قند خون، کبد چرب، بالا بودن گلیسیرید و کمبود کلسترول خوب جای گرفته‌اند. یک سر این پیکان کشنده، بی تحرکی و خوردن اضافه است و سر دیگرش، تنگ شدن رگ‌های قلبی و مغزی که عامل سکته است، قرار دارد. اما چگونه این ماجرا شکل می‌گیرد؟

وقتی غذا می‌خوریم هورمون انسولین از غده لوزالمعده ترشح می‌شود تا بتواند مواد مغذی را به مصرف سلول‌های بدن برساند. حال تصور کنید غذا بیش ازحد نیاز مصرف شود و فعالیت بدن آن قدر نباشد که بتواند قند حاصل از آن را مصرف کند. به این ترتیب غده لوزالمعده مجبور می‌شود انسولین بیشتری ترشح کرده تا این مواد غذایی اضافی را ذخیره کند. ذخیره مواد غذایی به صورت چربی در نقاط مختلف بدن ازجمله شکم انجام می‌شود.

یکی از معیارهای وجود بیماری متابولیک بزرگی شکم است. بعد از این که شکم بزرگ شد و دیگر توان ذخیره بیشتر چربی را نداشت کم‌کم چربی وارد سلول‌های دیگر مثل لوزالمعده و کبد می‌شود و ما در سونوگرافی تجمع چربی را در کبد می‌بینیم. در این مرحله، کبد چرب در واقع یک نشانه از وجود بیماری متابولیک است که ظاهر شده است.

اکنون فرض کنیم این فرد کماکان به خوردن غذا بیش از نیاز و بی‌تحرکی ادامه دهد. انسولین باید مرتب ترشح شود تا مواد غذایی اضافی را مصرف کند. بتدریج سلول‌های بدن به این انسولین که مرتب ترشح می‌شود، مقاوم و سطح انسولین در خون زیاد می‌شود. زیاد شدن سطح انسولین در خون در بیشتر مواقع هیچ علامتی ندارد و فقط با آزمایش مشخص می‌شود. البته بتدریج با زیاد شدن این مقاومت، قند خون شروع به بالا رفتن می‌کند و به این ترتیب یک عارضه دیگر یعنی زیادی قند خون ظاهر می‌شود. زیادی قند شاید در حد ۱۰۵ یا ۱۱۰ باشد ولی در فرد چاق و بی تحرک نشانه شکل‌گیری بیماری شش گوشه متابولیک است.

زیادی انسولین موجب می‌شود نوعی چربی به نام تری‌گلیسیرید در خون زیاد شود و نوعی چربی به نام لیپوپروتئین متراکم (HDL) کاهش یابد که چربی مفید خون است. از طرفی ال‌دی‌ال نیز به فرمی کوچک و اکسیده شده تبدیل شود. همه این اتفاقات باعث می‌شوند چربی‌ها تمایل بیشتری برای رسوب در رگ‌ها داشته باشند. اکنون نوبت فشار خون است. یکی از دلایل فشار خون ناتوانی انسولین در باز کردن رگ‌هاست که در بیماران دچار مقاومت به انسولین و دیابت رخ می‌دهد و به این ترتیب رگ‌ها در بیماران دیابتی خوب متسع نمی‌شوند و استعداد به فشار خون بالا می‌رود.