دوست اجتماعی؛ پدیده‌ای ناهنجار برای متاهلین

البته این روابط پنهانی با عناوین مختلف صورت می‌گیرد و خیلی از افراد در زندگی شخصی به خاطر این که سرپوش و توجیهی برای انجام کارهای خود داشته باشند، رفتار پنهانی را در قاب پدیده‌ای به عنوان دوست اجتماعی عنوان می‌کنند.

به اعتقاد جامعه‌شناسان فرهنگی متاسفانه این پدیده در بین زنان و مردان متاهل گسترش یافته است به طوریکه موجب از هم پاشیدن بنیان خانواده‌ها می‌شود.

تهیه و انتشار سریال‌ها و برنامه‌هایی با محتوای نازل در شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی و موجه جلوه دادن این نوع رفتارها باعث می‌شود که حرکت‌ها و ناهنجاری‌هایی به نام دوست اجتماعی در لایه‌های زندگی افراد متاهل نمایان شود.

در واقع وقتی افراد متاهل از این موضوع استقبال کرده و در زندگی متاهلی خود با فرد دیگری به عنوان دوست اجتماعی مراوده دارند، این رفتار نوعی دهن‌کجی به فرهنگ و بنیان خانواده است.

استفاده از عبارت “دوست اجتماعی” نوعی سرپوش گذاشتن به ناهنجاری رفتاری یک زن و مرد متاهل است. چرا که دوست اجتماعی به دوستی دو فرد غیرهمجنس گفته می‌شود که شاید هر دو متاهل باشند یا یکی از آنها متاهل و دیگری مجرد باشد.

متاسفانه با گسترش روزافزون رسانه‌هایی که حالت خصوصی‌تری دارند از جمله گوشی‌های هوشمند، این پدیده در حال گسترش است.

پیش از رواج تلفن همراه و گوشی‌های هوشمند، تمام خانواده از یک تلفن ثابت برخوردار بودند که پیش جمع خانواده با فردی که آن سوی خط است، صحبت می‌کردند ولی اکنون همه افراد به نوعی به صورت خصوصی و در اتاق‌های شخصی خود صحبت می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود ناهنجاری فرهنگی و اجتماعی در جامعه و بین خانواده‌ها افزایش پیدا کند.

گسترش پدیده دوست اجتماعی در بین افراد متاهل فرقی نمی‌کند یک مرد متاهل با زن مجرد یا متاهل باشد و بالعکس در قالب دوست اجتماعی باعث گسست بین اعضای خانواده می‌شود.

مثال‌های زیادی در این زمینه به ذهن می‌آید و می‌توان گفت در تمام قشرهای جامعه نیز به نوعی می‌توان این نوع ارتباط‌ها را مشاهده کرد.

دوستی اجتماعی مدیرعامل شرکت با کارمندان یا حتی منشی شرکت، استاد با دانشجویان،مدیر یک رسانه با خبرنگار جوان خود، پزشک با کادر درمانی و بهداشتی،کارمندان در محیط اداری و ….

اگر پیش از این موضوع دوست اجتماعی در بین دختران و پسران مجرد و دانشجو به چشم می‌خورد ولی متاسفانه امروز شاهد هستیم که زنان و مردان متاهل به بهانه‌های مختلف برای خود دوست اجتماعی دارند.

هر چند نمی‌توان داشتن دوست اجتماعی در بین زنان را منکر شد ولی این موضوع در بین مردان رواج بیشتری دارد.

عبارت «social friend» یا دوست اجتماعی یک عبارت وارداتی در بین فرهنگ ایرانی است.در کشور ما با صبغه فرهنگی و سنتی خود کسی تصور نمی‌کرد که روزی به جایی برسد که زنان و مردان متاهل آن با احساس خلاء عاطفی هر کدام برای خود به دنبال دوست دیگر باشند.

سیده محبوبه موسوی،جامعه‌شناس فرهنگی در خصوص پدیده دوست اجتماعی در بین زنان و مردان به خبرنگار فارس گفت: داشتن دوست اجتماعی یک پدیده مشترک در بین جوامع است و معمولا وقتی افراد خلاء عاطفی داشته و نتوانند نیازهای خود را با وجود داشتن همسر برطرف کنند، به سمت ایجاد رابطه با دیگران سوق پیدا می‌کنند.

وی افزود: این نیازها ممکن است نیاز به سینما رفتن یا نیاز به همدلی و همدردی اجتماعی باشد.

موسوی ادامه داد: به عنوان مثال وقتی همسر مردی علاقه‌ای به سینما رفتن یا کارهای اجتماعی ندارد بنابراین مرد ممکن است بعد از چند بار اعلام نیاز خود تمایل داشته باشد که با زن دیگری به سینما برود و عمدتاً ایجاد رابطه با زن دیگر را به عنوان دوست اجتماعی مطرح می‌کند.

وی تصریح کرد: هرچند که در ظاهر افراد عنوان می‌کنند که داشتن دوست اجتماعی یک رفتار کاملاً طبیعی است و شاید هیچ عاطفه و صمیمیتی در بین افراد حاصل نشود ولی باید گفت ایجاد عاطفه و صمیمیت بین دو جنس مخالف یک رابطه غریزی است و رفته رفته این نوع دوستی‌ها عمیق‌تر شده و چه بسا موجب اختلافات خانوادگی می‌شود.

به گفته موسوی، با وجودی که بسیاری از مردان داشتن دوست اجتماعی را برای خود موضوعی طبیعی می‌دانند ولی همان آقایان راضی نمی‌شوند و اجازه نمی‌دهند که همسر خودشان با فرد دیگری به عنوان دوست اجتماعی رابطه داشته باشد.

این جامعه‌شناس فرهنگی ادامه داد: بنابراین تمایل به دوست اجتماعی ذاتاً امری نکوهیده بوده و مورد پذیرش نیست.

وی، یکی دیگر از عوامل موثر بر تمایل به انتخاب دوست اجتماعی در روابط همسران را روزمرگی بین همسران دانست و افزود: وقتی چندسال از شروع زندگی مشترک سپری می‌شود، همسران نسبت به همدیگر دچار سستی،رخوت و یکنواختی می‌کنند بنابراین ورود افراد جدید به زندگی آنها باعث تغییر و خروج از یکنواختی می‌شود در حالی که ایجاد رابطه جدید نیز بعد از مدتی به سرنوشت همان رابطه قبلی دچار می‌شود.

بعضی وقت‌ها ما برای این که بر روی عواطف، احساسات و زندگی خودمان کلاه بگذاریم به دنبال واژه‌سازی هستیم.

وقتی جرأت گفتن برخی افکار و نیات ذهنی خودمان را نداریم به واژه‌سازی می‌پردازیم و آن موقع است که برای پر کردن خلاء عاطفی، روحی و احساسی خود با یک فرد و دوست غیرهمجنس رابطه برقرار کرده و نام رابطه را دوستی اجتماعی عنوان می‌کنیم و در واقع به دنبال سرپوش گذاشتن بر یک ناهنجاری فرهنگی و اجتماعی هستیم.

فاطمه رضایی،کارشناس و مشاور خانواده نیز به خبرنگار فارس گفت: متاسفانه رشد روزافزون فناوری‌های الکترونیکی خانواده‌های ایرانی را با چالش عمده مواجه کرده است.

وی افزود: پیش از این خانواده‌ها با پیوند عاطفی عمیقی در کنار همدیگر زندگی می‌کردند ولی الان هر کدام از خانواده‌ها به نوعی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند اما علایق و وابستگی‌های عاطفی خود را با افراد دیگر به اشتراک می‌گذارند.

رضایی اظهار داشت: در این میان نمی‌توان نقش رسانه‌ها و سریال‌هایی که در جوامع خارجی برای از هم گسستن خانواده‌های ایرانی تولید می‌شوند، نادیده گرفت.

این مشاور خانواده تصریح کرد: وقتی همسران نمی‌توانند علایق همدیگر را درک کنند و کارهایی که طرف مقابل از آنها می‌خواهد را انجام دهند، رفته رفته این زندگی به سردی می‌گراید و وقتی آنها برای اصلاح این روش تلاش نمی‌کنند، در واقع یک نوع بی‌علاقه‌گی نسبت به همدیگر پدید می‌آید و از همین نقطه پای افراد دیگر به زندگی باز می‌شود و فرقی نمی‌کند یک زن طرح دوستی اجتماعی را با مرد دیگری طراحی کند یا مرد طرح دوستی با زن دیگری را در ذهن خود پرورش دهد.

وی با اشاره به این که خانواده‌ها در جامعه با انواع طلاق‌ها مواجه هستند، افزود: یکی از مهم‌ترین نوع طلاق، طلاق عاطفی است و متاسفانه در بسیاری از موارد که افراد برای مراجعه حضوری  به مرکز مشاوره مراجعه می‌کنند، نمونه‌های گوناگونی را می‌توان مثال زد که افراد با وجودی که زیر یک سقف زندگی می‌کنند ولی در روز به طور متوسط ۱۰ دقیقه با همدیگر صحبت نمی‌کنند و تنها جسم ظاهری آنها کنار هم است.

رضایی خاطرنشان کرد: به چنین پدیده‌هایی در علم مشاوره طلاق عاطفی گفته می‌شود، وقتی زوجین علایق و احساسات درونی خود را با افراد دیگری مطرح می‌کنند، این امر نشانگر گسست و جدایی بین آنان است و این زوجین بنا به ملاحظه برخی شرایط از جمله حضور فرزندان همدیگر را در خانه تحمل می‌کنند.

وی با اشاره به گسترش پدیده دوست اجتماعی ادامه داد: این موضوع یک پدیده نوظهور و یک ناهنجاری اجتماعی است که از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در بین خانواده‌ها جای گرفته و در جامعه ایرانی به دلیل حاکمیت سبک زندگی ایرانی و اسلامی باعث به وجود آمدن مشکلات بسیار در زندگی زوجین می‌شود.

رضایی خاطرنشان کرد: پیش از این پدیده دوست اجتماعی در بین دانشجویان مجرد رواج داشت و برخی از دانشجویان که از شهرهای کوچک و محدود به کلان‌شهر آمده بودند و فضای آزاد را تجربه می‌کردند به دوستی اجتماعی با جنس مخالف تمایل داشتند ولی حالا جدای از دانشجویان متاسفانه این موضوع به درون خانواده‌ها و در میان افراد متاهل گسترش یافته است.

وی گفت: موضوع دوست اجتماعی یک پدیده وارداتی و یک اصطلاح عوام‌فریبانه است بنابرابن زوجین باید در نهایت صداقت و درستکاری با هم رفتار کرده و در زندگی مشترک خود با صمیمیت زندگی کنند.