بن بست کُردهای سوریه در استراتژی جدید آمریکا

نشست سوچی با حضور سه کشور روسیه و ترکیه و ایران باعث افزایش نگرانی کردها شده است، این نگرانی تنها به علت تلاش ترکیه برای دور کردن کردها از روند معادلات سیاسی نیست، بلکه به علت نامشخص بودن سرنوشت معامله‌هایی است که در رابطه با تسلط کردها بر برخی مناطق و شهرها به دست می آید. در سوی دیگر مکالمه تلفنی بین دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و رجب طیب اردوغان همتای ترک وی و مغالطه های صورت گرفته در رابطه با ادامه حمایت آمریکا از نیروهای دموکراتیک باعث افزایش ترس کردهای سوریه از شبیه سازی سناریو کرکوک برای آنها شده است.

علاوه بر اینها کنفرانس ریاض ۲ شامل مخالفان دولت سوریه به فعالیت‌های خود پایان داد و هیئت واحدی را برای ورود به مذاکرات ژنو معرفی کرد، بدون اینکه حزب اتحادیه دموکراتیک کردها نماینده ای در این هیئت داشته باشد.

آمریکا به عنوان متحد نظامی حزب، مانند روسیه رفتار نکرد. روسیه فشار زیادی وارد کرد تا مسکو و قاهره سهم اساسی در تشکیلات هیئت مخالفان دولت داشته باشند. این موضوع کردها را در برابر یک بحران دوجانبه قرار می‌دهد که از یک سو اقدامات نظامی ضد گروه تروریستی داعش به پایان رسیده و این به معنای توقف امتیازاتی است که آنها به علت ایفای نقش در این مبارزه به آن دست پیدا کرده بودند. از سوی دیگر آنها هیچ نقش سیاسی در مرحله آینده، نه در مذاکرات سوچی و نه در ژنو و حتی آستانه ندارند.

از سوی دیگر پروژه فدرالیسم این جریان که قرار است در مرحله دوم و ابتدای دسامبر شاهد برگزاری انتخابات برای آن باشد، بیش از هر زمان دیگر به عنوان یک پروژه منزوی مطرح است که از هیچ حمایتی از سوی طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار نیست. تناقض زیادی بین پروژه نیروهای دموکراتیک سوریه و برنامه‌ریزی‌های آمریکا برای مناطق شرق سوریه به وجود آمده است. روزنامه آمریکایی واشنگتن پست از تصمیم آمریکا برای تشکیل دولت مستقل از پایتخت سوریه خبر می‌دهد، این در حالی است که کسانی که به دنبال پروژه فدرالیته سازی شمال سوریه هستند، می‌گویند که طرح آنها طرحی جدایی‌طلبانه نیست.

این اتفاقات در شرایطی است که آمریکا برای اعلام تعداد نیروهای نظامی خود در سوریه آماده شده است. به نظر می‌رسد تعداد این نیروها بیشتر از ارزیابی های گذشته بود که از استقرار چند صد نیروی نظامی و نخبه آمریکایی خبر می داد. آن چیزی که تاکنون روشن شده، نشان از آن دارد که این تعداد کمتر از دو هزار نیروی ویژه آمریکایی نیست و این تعداد قابل افزایش هست.

خبرگزاری کرد زبان باسنیوز که در منطقه اقلیم کردستان عراق فعالیت می‌کند، به نقل از منابع خود در منطقه تأکید دارد که تعداد نیروهای آمریکایی در شرق رود فرات بالغ بر چهار هزار نیروی نظامی است.

اهمیت اعلام آمریکا در رابطه با نیروهای دموکراتیک سوریه در این موضوع است که این بیانیه می‌تواند تکرار اعلامیه‌های صادر شده از طرف‌های مختلف مبنی بر پایان یک مرحله و آغاز مرحله‌ای جدید باشد. آمریکا به صورت شفاف و واضح از تعداد نیروهای خود سخن نگفته است، بلکه تنها از نقش نظامی خود در سوریه سخن گفته و سعی کرده میزان حضور خود در این عرصه را به اثبات برساند. آمریکا همچنین اعلام می‌کند که مرحله جدیدی در راستای مبارزه با نفوذ ایران در منطقه آغاز شده است.

خطر این موضوع برای نیروهای دموکراتیک کرد از این منظر قابل توجه است. چرا که آنها را در برابر دو گزینه سخت قرار می‌دهد: اول اینکه با اهداف آمریکا همراهی کرده و به ابزاری در راستای اجرای برنامه‌های کاخ سفید تبدیل شده و پروژه امت دموکراتیک که عبدالله اوجالان آن را طراحی کرده است را رها کنند. گزینه دوم این است که این همراهی را رد کنند و در نتیجه از حمایت آمریکا بی‌بهره شوند.

مشکل بزرگی که در مسیر این نیروها قرار خواهد داشت، این است که این نیروها متشکل از نیروهایی نامتجانس هستند که رویکرد کردی باعث جمع شدن آن ها شده است. حرکت آنها به سمت همراهی با آمریکا باعث افزایش فشارها بر این ائتلاف نامتجانس می شود و احتمال تجزیه و شکاف در میان آنها را افزایش می‌دهد. هنوز موضوع انشقاق طلال سلو سخنگوی رسمی نیروهای دموکراتیک کرد از ذهن ها پاک نشده است.

برخی گروه‌ها و یگان‌های وابسته به نیروهای دموکراتیک کرد، خارج از ساختار کردها هستند  و قرار گرفتن زیر چتر حمایتی آمریکا برای ورود به جنگ نامشخص با نفوذ ایران را رد خواهند کرد. حتی برخی جریان‌ها در داخل حزب اتحادیه دموکراتیک و شاخه نظامی آن و یگان‌های حفاظت مردمی کرد نیز با تبدیل شدن این گروه به ابزاری برای مقابله با ایران مخالفت خواهند کرد.

بنا بر اعلام یک کارشناس مسائل کردها، این جریان جدا شدن از حزب را به مردن در مسیر اهداف آمریکایی ترجیح خواهد داد. این کارشناس که نخواست نامش فاش شود، در مناطق تحت سلطه نیروهای دموکراتیک کرد زندگی می‌کند. وی به  مناسبات قدیمی میان ایران و این جریان اشاره کرده و می‌گوید که حمایت آمریکا توانست طی سال‌های گذشته این مناسبات را مخفی کند، اما این به معنای متوقف شدن این مناسبات نیست و ایران همچنان در درون حزب تأثیرگذار است. وی به استعفای جوان ابراهیم از فرماندهی جریان آسایش بعد از طرح ادعاهای ضد ایرانی در گفت‌وگو با روزنامه سعودی عکاظ اشاره کرده و آن را دلیلی بر این موضوع دانست که این جریان همچنان در زمان مناسب می تواند اقدام لازم را انجام دهد.

باوجود ابراز خرسندی ترکیه از محتوای مکالمه تلفنی بین اردوغان و ترامپ و اصرار وزیر خارجه ترکیه مبنی بر مطالبه  از واشنگتن برای اجرای محتوای این تماس تلفنی در توقف حمایت از حزب اتحادیه دموکراتیک، منابع کرد این اتحادیه گزارش می دهند که موضوع تازه ای در این مکالمه تلفنی مطرح نشده و این مکالمه در جهت تکمیل اظهارات دونالد ترامپ پس از آزادسازی شهر الرقه صورت گرفته که ترامپ در آن زمان از آغاز مرحله‌ای جدید خبر داد. این منابع تأکید کردند که یکی از شاخص‌های مرحله جدید تغییر مبانی حمایت و روش‌های آن است و همانطور که مسئولان ترک می گویند، قطع این روابط مد نظر نیست. پیش‌ از این نیز سخنگوی ائتلاف بین‌المللی صحت اظهارات مقامات ترک در رابطه با قطع حمایت از نیروهای دمکراتیک کرد را رد کرده بود، اما در عین حال نسبت به اظهارات نقل شده از زمان رئیس‌جمهور آمریکا هیچ واکنشی نشان نداد.

از آنچه که گفته شد به نظر می‌رسد محاسبات أردوغان در حساب کردن بر اختلاف‌افکنی بین دولت آمریکا و نیروهای دموکراتیک کرد دقیق نیست و نتایج مثبتی به دنبال نخواهد داشت، اما در عین حال نسبت به اهداف آمریکا از ادامه حمایت نظامی این کشور از نیروهای مذکور سؤالات و تردیدهایی را ایجاد می کند. همچنین باید دید آیا نیروهای دموکراتیک کرد آمادگی پذیرش تبعات همراهی با دیکته‌های آمریکا در منطقه را دارند؟