۱۷ "خط قرمز دشمن" که در مذاکرات شکست

موضوع هسته‌ای کشور پس از ۱۲ سال مذاکره، با بیانیه پایانی که روز گذشته توسط خانم موگرینی و آقای محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان قرائت کردند وارد مرحله‌ای نو شد. در ۱۲ سال گذشته، فراز و فرودهای بسیار مهمی در مسئله هسته‌ای به وقوع پیوست و سرانجام متن “جمع‌بندی” مذاکرات هسته‌ای در ۱۵۹ صفحه منتشر شد که بررسی کامل جزئیات آن نیازمند زمانی درخور و مناسب است. با این حال آنچه در این متون بیش از هرچیز دیگر شفاف و روشن به نظر می‌رسد، “شکسته شدن برخی خطوط قرمز دشمن” طی ۱۲ سال است.
به عبارت دیگر، در ۱۲ سال گذشته جمهوری اسلامی ایران با ایستادگی بر قریب به اتفاق خطوط قرمز خود، موفق شد غرب و آمریکا را مجبور به شکست خطوط قرمزشان کرده و در نهایت به توافقی متوازن از نظر داده‌ها و ستانده‌ها دست یابد. اگر صرفاً همین مسئله را نیز به عنوان یک فاکتور در ارزیابی آنچه در وین نهایتاً به دست آمده در نظر بگیریم، در این بخش حاکی از یک دستاورد در احقاق نسبی حقوق ملت ایران است.

هرچند صرف نشستن ۶ قدرت بزرگ مادّی جهانی در برابر ایران در میز مذاکرات و شکسته شدن رکورد وقت‌گذاری وزیر خارجه کشوری همچون آمریکا که خود را ابرقدرت بلامنازع دنیا می‌داند، فی‌نفسه یک موفقیت برای کشور به شمار می‌رود، اما موضوع فوق‌الذکر(شکسته شدن خطوط قرمز دشمن بر اثر ایستادگی و مقاومت ملت، دولت و رهبری ایران و همچنین پیشرفت‌های فنی هسته‌ای کشور) بویژه آنجا بیش از پیش رخ می‌نماید که بدانیم آمریکا و ۳ کشور اروپایی در سال ۸۲ حتی اجازه داشتن یک سانتریفیوژ به جمهوری اسلامی ایران را نداده و “تعلیق تمام مراحل مربوط به غنی‌سازی” را “پیش شرط” هرگونه نشست و برخاست مذاکراتی با ایران عنوان می‌کردند.

حجت‌الاسلام روحانی رئیس جمهور، در سخنان خود پس از قرائت بیانیه پایانی توسط آقای ظریف و خانم موگرینی، به بخشی از ایستادگی‌های رهبری، دولت و ملت ایران که موجب عقب‌نشینی‌هایی از سوی طرف‌های مقابل مذاکره‌کننده شد، اشاره کرد. ایستادگی هایی که جملگی پیرو تعیین هوشمندانه و دقیق “خطوط قرمز” که ناشی از محاسبه راهبردی و فوق‌العاده رهبر معظم انقلاب از مذاکرات بود، به وقوع پیوست.

رئیس جمهور در این باره تاکید کرد: آنچه از همه چیز مهمتر بود، ایستادگی، مقاومت و صبر و تحمل مردم شجاع ایران بود که امسال بحمدالله صوم استقامت و مقاومت با افطار فتح و ظفر توام گشت. این ایستادگی مردم و مقاومت بود که طرف مقابل را به خوبی پای میز مذاکره آورد.

روحانی همچنین تاکید کرد که “در این ۲۳ ماه برای اینکه خط قرمزها مراعات شود و بتوانیم به اهدافمان دست یابیم، تلاش فوق العاده‌ای از طرف دیپلمات‌ها و حقوقدانان ایرانی، اقتصاددانان ایرانی و همچنین دانشمندان هسته‌ای ادامه یافت.

وی در ادامه به بخشی از کشمکش‌های حیاتی در مذاکرات ۲۳ ماه اخیر نیز اشاره کرد و با اشاره به تعیین خط قرمز ۱۰۰ سانتریفیوژ توسط آمریکا، به نحوه شکسته شدن این خط قرمز دشمن پس از ایستادگی تیم مذاکره کننده بر خط قرمزهای تعیین شده توسط رهبر معظم انقلاب پرداخت.

۱- روزهای اولیه مذاکره طرف مقابل به ما می‌گفت در دوران محدودیت که این دوران امروز ۸ سال در این توافق تعیین شده است، ایران فقط ۱۰۰ سانتریفیوژ داشته باشد.

۲- بعد از بحث های فراوان رسیدند به ۱۰۰۰ تا(سانتریفیوژ)

۳- بعد از مقاومت‌های فراوان آخرین حرفی که می‌گفتند دیگر قابل تغییر نیست ۴۰۰۰ سانتریفیوژ بود. امروز در شرایطی توافق انجام شده است که بیش از ۶ هزار سانتریفیوژ که بیش از ۵ هزار آن در نطنز و بیش از هزار آن در فردو خواهند بود باقی می مانند و همه سانتریفیوژهای نطنز به غنی سازی ادامه می‌دهند.

۴- آنها می‌گفتند دوران محدودیت شما ۲۰ سال به‌علاوه ۲۵ سال باشد.

۵- بعدها می‌گفتند دوران محدودیت یک ۲۰ سال و یک ۱۰ سال باشد

۶- و گفتند حرف آخر ۲۰ سال(محدودیت) است و کوتاه نمی آییم. ولی در مذاکرات روزهای آخر به ۸ سال تقلیل یافت.

۷- درباره تحقیق و توسعه می‌گفتند فقط داشتن ماشین‌های IR1 برای ایران امکان پذیر است. حرفی بود مضحک و غیرمعقول. چون این را که داشتیم و تحقیق و توسعه معنایی درباره اش نداشت.

۸- بعدها گفتند حداکثر IR2 . اما ما توافقی می‌خواستیم که در روز اجرای توافق تزریق گاز به IR8 آغاز شود و ما امروز به همین دست یافتیم.

۹- راجع به اراک می‌گفتند رآکتور باقی بماند ولی آب سنگین معنا ندارد و خط قرمز قطعی ماست. امروز در شرایطی توافق شده است که در توافق مشترک به صراحت از آب سنگین رآکتور اراک یاد شده است و راکتور اراک با همان ماهیت آب سنگین با ویژگی‌هایی که در توافق آمده تکمیل می شود.

۱۰- نسبت به فردو می‌گفتند نام فردو بردن هم سخت است و شنیدنش سخت تر. نه شما بگویید و نه ما می شنویم…

۱۱- بعد گفتند در فردو هیچ سانتریفیوژی نباشد و مرکز تحقیقات ایزوتوپ خواهد بود.

۱۲- بعد از ماه ها رایزنی گفتند فقط یک آبشار ۱۶۴ تایی در فردو باشد…

۱۳- خلاصه کنم امروز در فردو بیش از ۱۰۰۰ سانتریفیوژ استقرار خواهد داشت و بخشی از فردو درباره تحقیق و توسعه درباره ایزوتوژهای پایدار خواهد بود.

۱۴- درباره تحریم‌ها می گفتند باید ماه‌ها بگذرد و اعتماد یابیم تا به تدریج بعدش تحریم‌ها نه لغو که تعلیق کنیم. اسم لغو را نبرید. در سال‌های بعد اگر آژانس گزارش مثبت داد و اعتماد کردیم قدم به قدم لغو شود. امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق در روز اجرای توافق تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی و اشاعه‌ای هم به صورتی که در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های مالی و بانکی و مربوط به بیمه و حمل و نقل و مربوط به پتروشیمی و فلزات گران‌بها و تمام تحریم‌های اقتصادی به طور کامل لغو و نه تعلیق خواهد شد.

۱۵- حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته می شود. برای ۵ سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو می شود.در زمینه اشاعه‌ای هم کالاهای دو منظوره در کمیته ای مورد بررسی قرار میگرد.

۱۶- نسبت به لغو قطعنامه های سازمان ملل می‌گفتند قطعنامه ای که اجرا نکردید چطور لغو کنیم؟ لا اقل برای ۶ ماه اجرا کنید. طبق توافق امروز در روزهای آینده که در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب می رسد تمام ۶ قطعنامه قبلی لغو خواهد شد.

۱۷- در زمینه اینکه پرونده ایران به طور کامل از شورای امنیت برای همیشه خارج شود می‌گفتند باید آژانس گزارش دهد و اول ۲۰ سال و بعد ۱۵ سال. امروز بدون در نظر گرفتن آژانس بعد از اجرای توافق ۱۰ سال بعد به طور کامل پرونده در شورای امنیت نخواهد بود.