چرا سکسکه می‌کنیم؟

سکسکه پدیده‌ای است که در برخی موارد حتی با ادامه دار بودن می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. این پدیده حتی در جنین‌ها نیز مشاهده شده است. دانشمندان و محققان، مکانیزم اتفاق افتادن سکسکه را می‌دانند؛ اما اطلاع دقیقی از دلیل آن ندارند.

سکسکه زمانی اتفاق می‌افتد که دیافراگم (ماهیچه‌ای پرده مانند که بخش سینه را از شکم جدا می‌کند) شروع به انجام حرکت‌ها و جابجایی‌های ناگهانی می‌کند. اصطلاح پزشکی که برای سکسکه به کار می‌رود واژه‌ی singultus است. بنابر گفته‌ی محققان دلیل واضحی که باعث سکسکه شود وجود ندارد؛ اما به احتمال زیاد این پدیده زمانی رخ می‌دهد که شما نوشیدنی گازداری خورده، سیگار کشیده و یا غذا را با سرعت بالا خورده باشید.

اما دانشمندان در مورد دلیل این که چرا سکسکه می‌کنیم، سخن قطعی برای گفتن ندارند؛ چرا که به نظر این پدیده، برای هدف خاصی رخ نمی‌دهد و حتی روشی مشخصی برای قطع کردن آن نیز وجود ندارد. شاید روش‌های بسیاری برای قطع سکسکه شنیده باشید که شناخته شده‌ترین آن، حبس نفس در سینه است. این روش حتی اگر عملی هم باشد، پایه‌ی علمی ندارد و براساس تجربیات شخصی افراد پیشنهاد شده است.

بعضی محققان سکسکه را فرمی از صرع می‌دانند. این دلیل در حالی که می‌تواند سکسکه‌های ناشی از بیماری را توجیه کند، اما دلیلی برای سکسکه‌ی افراد سالم نیست.

در تحقیقی که در سال ۱۹۹۷ میلادی مجله‌ی گات منتشر کرده بود، محققانی با نام‌های پیتر کاهریلاس و گوخیانگ شی، بر پایه‌ی مشاهدات خود معتقد بودند که سکسکه در جنین باعث تقویت عضلات تنفسی می‌شود. نظریه‌ی دیگری بیان می‌کند سکسکه می‌تواند به عنوان عاملی مهم برای تمیز کردن اولین مدفوع جنین در حین به دنیا آمدن ایفای نقش کند؛ چرا که در برخی موارد این مدفوع باعث خفگی طفل تازه متولد شده نیز شده است.

دانیل هووس با انتشار مقاله‌ای در سال ۲۰۱۲ میلادی ایراداتی برای نظریه‌ی ذکر شده، بیان کرده است. بنابر تحقیقات او، به نظر نمی‌رسد که سکسکه‌های کوتاه مدت بتوانند تاثیری بر قدرت عضلات تنفسی داشته باشند. اما در مورد مدفوع نیز هووس معتقد است که سکسکه برعکس می‌تواند باعث حرکت بیشتر آن به سمت مجاری تنفسی شود.

در سال ۲۰۰۳ میلادی گروهی از دانشمندان با سرپرستی کریستین استراس تحقیقاتی انجام دادند که براساس آن‌، معتقد بودند که سکسکه به جا مانده از تحول و دگرگونی‌های بشریت در طی زمان است. این دانشمندان برای مثال بر روی تشابه مکانیزم سکسکه انسان با روش تنفس دوزیستان مانند قورباغه‌ها تمرکز کردند. حرکت دیافراگم و بسته‌شدن دهانه‌ی هنجره به تنفس‌کنندگان تکامل نیافته در گذشته‌های بسیار دور اجازه‌ی تنفس هوا را می‌داد. این مکانیزم همچنان در دوزیستان امروزی نیز مشاهده می‌شود. در این جانداران حرکت عجیب دیافراگم که برای ما بسیار آزاردهنده است؛ در واقع نقشی حیاتی در زنده ماندن آن‌ها ایفا می‌کند. آن‌ها با این مکانیزم آب را درون هنجره‌ی خود به حرکت در می‌آورند و در عین حال مانع از ورود آن به شش‌های خود می‌شوند.

در این تحقیق به این نکته نیز اشاره شده بود که در حال حاضر ما از این مکانیزم دوزیستان برای تنفس استفاده نمی‌کنیم؛ اما تنفس قورباغه مانند، از زمان‌های گذشته در عملکرد ذهن ما جای خود را حفظ کرده است و در برخی موارد خود را در غالب سکسکه نشان می‌دهد. استراس و همکاران او با نشان دادن تشابه بین مکانیزم سکسکه و تنفس وزغ‌ها شواهد بیشتری برای ادعای خود ارائه دادند. فرکانس تنفس وزغ‌ها با افزایش غلظت دی‌اکسید کربن در آب کاهش می‌یابد و این باور در مورد سکسکه نیز وجود دارد و برخی معتقدند افزایش غلظت دی‌اکسید کربن باعث کاهش سرعت سکسکه می‌شود؛ به این دلیل است که عده‌ای برای قطع سکسکه توصیه می‌کنند که درون پاکت کاغذی‌ تنفس کنید.

اما ما پستانداران چرا این ارث باقی مانده از نسل‌های اولیه‌ی خود را همچنان حفظ کرده‌ایم؟ محققان معتقدند که سکسکه به طفل پستانداران یاد می‌دهد تا چگونه از مادر خود شیر بخورند. استراس و همکاران او معتقدند مکانیزم خوردن شیر در اطفال و مکانیزم سکسکه یکسان است و بسته شدن هنجره مانند آن چه که در سکسکه تجربه می‌کنیم به طفل شیرخوار کمک می‌کند تا از ورود شیر به شش‌های خود جلوگیری کند.

با این وجود هووس با نظریه‌ی استراس و همکارانش مخالف است و می‌گوید عضلات درگیر در سکسکه با عضلاتی که در هنگام شیر خوردن فعال هستند، متفاوت است. هووس معتقد است حضور هوا در شکم باعث تحریک دیافراگم و وقوع سکسکه می‌شود. در اطفال شاهد سکسکه‌ی بیشتری نسبت به بزرگسالان هستیم، هووس معتقد است این اتفاق باعث می‌شود که اطفال شیر بیشتری را هضم کنند. او معتقد است مکانیزم سکسکه باعث می‌شود تا هوای بلعیده شده توسط اطفال از شکم آن‌ها خارج شود و این اجازه را به آن‌ها بدهد تا شیر بیشتری مصرف کنند.

با وجود این که نظریه‌های ذکر شده دلایل جالبی برای سکسکه ارائه می‌دهند، اما هیچ کدام پاسخی قطعی برای آن نیستند و محققان همچنان در تلاش برای یافتن دلیلی محکم برای اتفاق افتادن این پدیده‌ی عجیب هستند./ج

منبع: زومیت