شعار سال دستمایه بوقچی‌ها و رانت‌خوارها نشود

نکته مهمی که با توجه به شرایط سال ۹۷ به نظر اولویت‌دارترین مورد در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی است، از سوی مقام معظم رهبری به عنوان شعار امسال انتخاب شد. به نحوی که انتخاب مجدد عنوان اقتصادی برای چندمین سال پیاپی به طیف‌های مختلف سیاسی نشان داد که باید به جای دعواهای متداول سیاسی بر اولویت‌های اقتصادی به‌خصوص تولید داخل توجه بیشتر داشته باشند.

بلافاصله پس از بیان شعار «حمایت از تولید ملی» همه وزارتخانه‌ها حتی وزارت امور خارجه در بیانیه‌ها و نشست‌های اولیه سال خود از این انتخاب حمایت کردند. بیانیه‌ها اما به گونه‌ای اغراق‌آمیز تنظیم شده بود که گویا حمایت از تولید چیز جدیدی است. در حالی که فحوای سخن مقام معظم رهبری عملیاتی‌کردن این شعار است «حمایت از کالای ایرانی»!

نسخه‌ای که در عین سادگی مردم، مسئولان و فعالان اقتصادی در این سال‌ها نشان داده‌اند که منافع شخصی، گروهی، حزبی، صنفی به آنها اجازه تحقق را نداده است و به جای آن فساد، اختلاس، مؤسسات مالی غیرمجاز، واردات محصولاتی که قادر به تولید آنها هستیم، رخ داده است!

بنابراین به نظر می‌رسد برای تحقق این شعار بیش از همه باید راه‌های بی‌فایده و رفته گذشته را تکرار نکرد، راه‌هایی که می‌توان به آنها به ترتیب زیر اشاره کرد.

۱ – شعار سال نان دانی برخی نشود! اگر چه حمایت از کالای ایرانی در دو حوزه فرهنگی و اقتصادی باید مورد توجه قرار گیرد، اما باید برای این منظور برنامه‌ریزی صحیحی داشت.

متأسفانه شعارهای سال برای برخی «بوق‌چی»‌ها و کسانی که به منابع مالی دسترسی دارند، تبدیل به نان‌دانی شده است. برگزاری همایش‌ها،فستیوال‌ها و نمایشگاه‌های بی‌مورد و بی‌اثر یا گسترده‌کردن و جامعیت بخشی این شعار به همه بخش‌های تولید کشور به‌خصوص در بخش‌هایی که اصلاً صرفه تولید وجود ندارد و کالاها هم کیفیتی ندارد، غیر از لوث‌کردن شعار ثمری ندارد، بنابراین به نظر دستگاه‌ها برای این منظور باید و حتماً بخشنامه‌هایی برای جلوگیری از چنین پدیده‌هایی به‌خصوص از جیب بیت‌المال صادر کنند.

۲- حمایت از تولید ملی در وزارت صنعت از یک‌ماه پیش کلید آن زده شده بود. اما نکته کلیدی اتفاقاً در همین وزارتخانه است که شامل کمپین مذکور نیز می‌شود. زیرا مسئولان این وزارتخانه باید بدانند که حمایت از تولید فقط حمایت از خودروساز و فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها نیست.

۳- حمایت از تولید به منظور سرپا نگه داشتن بنگاه‌های زیان‌ده کم بهره‌وری و بدون کارایی نیست. متأسفانه در این سال‌ها نگاه دولت به حقوق‌بگیران نگاه نان‌خور بوده نه نان‌آور، بنابراین باید مراقب بود این شعار به حفظ نان‌خورها و عمق بخشی این نوع تفکر نینجامد.

۴- این شعار دستمایه پوشش بی‌کفایتی‌های شرکت‌های دولتی زیان‌ده نشود، به عبارت بهتر حمایت فقط از جیب و جان مصرف‌کنندگان نباشد.

۵- مسیر تحقق شعارهای اقتصادی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که مسئولان و کارشناسان تقریباً هر کاری را که انجام می‌دهند، در قالب شعار سال آن را معرفی می‌کنند و آنقدر حجم و وسعت کار را برای تحقق شعار سال گسترده می‌کنند که در عمل مصداق «ضرب‌المثل سنگ بزرگ نشانه نزدن است» می‌شود. به‌خصوص که فضای موجود اقتصاد و ساختارها به گونه‌ای است که معمولاً برای ایجاد رانت حتی از نامگذاری شعارهای سال هم دریغ نشده است، بنابراین پیشنهاد می‌شود نه فقط مراقب رانت‌های هزینه‌کردی در ترویج حمایت از کالای ایرانی بود، بلکه با ایجاد کمیته‌ای موقت (و نه دائمی!) برای کالاهای دارای مزیت منطقی (اعم از کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش مناسب) شناسایی و حمایت از آنها در دستور کار قرار گیرد. بدیهی است این حمایت‌ها نیز باید مشروط و در یک بازه‌زمانی به سمت صفر میل کند و کالاها قابل رقابت در بازارهای جهانی شود.

۶- اما شاید در تحقق شعار سال مهم‌ترین نکته بهبود محیط کسب‌وکار و اعمال سیاست‌های پولی، بانکی و مالیاتی است. به طوری که صرفه تولید بیشتر از بخش‌ها باشد. بی‌توجهی پنج ساله به قانون بهبود محیط کسب‌وکار نشان می‌دهد، همچنان توزیع نابرابر ثروت و درآمد و مانور طبقه نوکیسه در حال رشد است که خود نیز مصرف تجملاتی ضد تولید داخل را تشدید می‌کند که نیاز به توزیع بیشتر دارد…