شاخص‌های ارزیابی رفتارهای مذهبی دانشجویان وضعیت خوبی دارد/انسجام بیشتر جامعه با بازنگری روش‌ها

به گزارش قائم آنلاین، محمد رضا مخبر دزفولی در گفت‌وگویی مشروح با گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس از مباحث فرهنگی دانشگاه‌ها گفت و تاکید کرد که نجیب‌ترین اقشار جامعه با قاطعیت استادان و دانشگاهیان ما هستند.

وی  بر اصلاح و بازنگری  روش‌ها برای منسجم‌تر کردن جامعه تاکید کرد و گفت:‌ دانشگاه‌ها از نظر فرهنگی شرایط مناسبی دارند و شاخص‌های ارزیابی رفتارهای مذهبی دانشجویان وضعیت خوبی است.

دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی در این گفت‌وگو گفت: من فکر می‌کنم برخی از روش‌هایی که در بعضی از کارهای فرهنگی به کار می‌گیریم شاید روش‌های درستی نبوده و پاسخ عکس در جاهایی داده، باید اینها را اصلاح کنیم. اتفاقا اصلاح و بازنگری در روش‌هاست که می‌تواند جامعه را منسجم‌تر، متحدتر و یکپارچه‌تر کند. در این شرایط که در صحنه بین‌المللی اینقدر دشمن داریم، جزو ضروریات انقلاب اسلامی است و ما باید این کار را بکنیم.

گفت‌وگوی فارس با مخبردزفولی را در زیر ارایه می‌شود.

فارس: قطعا اولین کارکرد یک دانشگاه بحث فرهنگی است. نظر شما درباره وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها چیست؟

مخبر دزفولی:  مگر دانشگاه یک کل منسجم نیست؟ چرا ما یک جزء را می‌گیریم. هر موجودی یک قوت‌ها و یک ضعف‌هایی دارد. در کل دانشگاه‌ها در خدمت انقلاب و نظام است. نقطه‌ای که همه مسئولان با گرایشات سیاسی گوناگون، با ادعاهای متفاوت در مورد آن اتفاق نظر دارند، علم و فناوری است. می‌توانید بگویید این کار را چه کسی کرده است؟ فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کرده‌اند. می‌توانید بگویید این در استقلال کشور ما نقش نداشته است؟ نمی‌توانید این را بگویید. استقلال امروز ما و ادعای ما در صحنه جهانی، در زمینه اینکه می‌توانیم با شما هماوردی کنیم در همه زمینه‌ها به واسطه این قدرتی است که شما در علم و فناوری به‌دست آورده‌اید.

این قدرت، واقعی است و من به‌عنوان یک کارشناس به شما می‌گویم. اصلا قدرت تصنعی نیست. اصلا قدرت اینکه تصور کنید پوشالی است، نیست. یک قدرت درونی شکل یافته در حقیقت از نتایج و رویش‌ها و ساخت انقلاب است. این یعنی انقلابی. دانشگاه انقلابی ماموریت اصلی‌اش این است.

دانشگاه انقلابی باید بتواند کشورش را اداره کند و امروز شما در بحث هسته‌ای می‌بینید. در بسیاری از رشته‌های علوم می‌بینید. الان کشورتان در زمینه‌های پزشکی به غرب احتیاج دارد؟ نه اینکه با غرب تعامل نداریم، نه اینکه با کشورهای دیگر نباید تعامل کنیم، ما با غرب و کشورهای پیشرفته باید تعامل کنیم و بده‌بستان علمی ‌داشته باشیم. ما باید برویم و بیاییم. دانشجو، استاد و دانشمند ما و همه این اتفاقات باید بیفتد. پس این دانشگاه سرجمعش در خدمت نظام است.

این دانشگاه نقص ندارد؟ چرا دارد مثل همه ما که نقص داریم. مگر جاهای دیگر نقص ندارند؟ من بنا ندارم از رهبری معظم نکاتی را به‌عنوان شاهد بیاورم اما حقیقتا گاهی وقت‌ها آدم فکر می‌کند ایشان کلماتی می‌گوید که خیلی شفاف است.

چند سال قبل در دیدار اساتید ماه مبارک رمضان خدمت مقام معظم رهبری بودیم، وقتی بحث و صحبت ایشان شروع شد، ۱۳، ۱۴ موضوع را در ظرفیت‌های دانشگاه‌ها مطرح کردند و کارهای دانشگاه‌ها را بعد از انقلاب برشمردند. بعد در آخر هم فرمودند البته من نمی‌خواهم مناقب دانشگاه‌ها را بگویم اما امروز هر مسئولی که می‌خواهد در مذاکرات پُزی در مقابل بیگانگان بدهد، از دانشگاه مثال می‌آورد. این دانشگاه شماست. دانشگاه شما، دانشمند تراز یک جهانی دارد. اینها دستاوردهای انقلاب اسلامی است. من این حرف را برای کسانی می‌زنم که دائما حرف‌های ناامیدانه و منفی می‌زنند. این دانشمندان شما بخش عمده‌ای‌‌شان، جوانان اول انقلاب‌اند. یعنی نسلی هستند که با انقلاب رشد علمی ‌پیدا کرده‌اند و نه قبل از انقلاب. امروز برخی از این افراد جزو یک درصد دانشمندان برتر دنیا هستند.

چه کسانی در صنایع دفاعی‌ الان کارهای مطالعاتی و علمی ‌و تحقیقاتی انجام می‌دهند؟ غیر از دانشمندان هستند؟ این دانشمندان فارغ‌التحصیل کجا هستند؟ چه کسانی در صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای کشور کار می‌کنند؟ غیر از فارغ‌التحصیلان و دانشمندان همین دانشگاه‌ها هستند؟ من می‌خواهم بگویم که اینها قوت‌های دانشگاه است.

ما سه برنامه از اول انقلاب برای تحولات علم در کشور تعریف کرده بودیم و امروز میوه‌اش را می‌گیریم. برنامه اول این بوده که ساخت وابسته دانشگاه را تبدیل به یک ساخت مستقل در صحنه علمی و جهانی کنیم. این را امام در پیام انقلاب فرهنگی‌شان فرمودند.

* نجیب‌ترین اقشار جامعه با قاطعیت استادان و دانشگاهیان ما هستند

دوم، گفتند استاد الهی، متن مادی را هم استاد الهی درس می‌دهد. استاد مادی، متن الهی را هم درس می‌دهد. یعنی استاد مهم بود. هم‌اکنون ۹۰ هزار تا ۱۰۰ هزار استاد دانشگاه دارید. نجیب‌ترین اقشار جامعه با قاطعیت استادان و دانشگاهیان ما هستند.

فارس: قبول؛ اما مباحث فرهنگی در دانشگاه‌ها رو به کم رنگ شدن هستند.

مخبردزفولی: من شما را به شب‌های احیاء ارجاع می‌دهم. شب‌های احیاء مسجد دانشگاه تهران را دیده‌اید که جا نیست؟ در مسجد شریف جا نیست. عمده اینها همه دانشجو هستند. شما را به اعتکاف ارجاع می‌دهم. مراجعه کنید و ببینید. دانشجوی تخصصی دارم، دانشجوی عمومی دارم. حالا اینکه در ساعت ظهر همه با هم به نماز جماعت نمی‌آیند، دلیل بر این نیست که نمی‌خواهند،‌ بلکه گاهی نمی‌توانند.

* شاخص‌های ارزیابی رفتارهای مذهبی دانشجویان وضعیت خوبی دارد

براساس بررسی به‌عمل آمده در دانشگاه‌‌ها، بیش از ۹۰ درصد دانشجویان معتقدند که نماز عامل پیشرفت در زندگی است. همچنین حدود ۸۰ درصد دانشجویان نماز می‌خوانند و این روند طی سال‌های اخیر تقریبا سیر صعودی داشته است. در بررسی نگرش‌ها و رفتارهای مذهبی دانشجویان که نتایج آن اخیرا اعلام شد، شاخص‌های مورد ارزیابی اکثرا وضعیت خوبی داشتند.

فارس: اما در عین حال مسائل و مشکلات فرهنگی دانشگاه‌ها زیاد است، مسئله فقط نماز نیست.

مخبردزفولی: سوال من این است که شما این مجموعه‌ای که برایتان گفتم را پذیرفتید؟

فارس: بله، پذیرفتم.

مخبردزفولی: خب، این مجموعه همان‌طور که به شما گفتم ممکن است نقص هم داشته باشد. منتها شما اگر از یک جزء برسید به آن کل و آن کل را نبینید، اگر به خدمات دانشگاه بعد از انقلاب ‌بی‌توجهی کنید، به این می‌رسیم که ما می‌توانیم در گوشه یک پیکره بزرگ در جایی هم یک مشکلات و آسیب‌ها و نارسایی‌هایی را ببینیم و برای برطرف‌کردن آن تلاش کنیم و به وضعیت فعلی حتما بسنده نکنیم.

باید توجه کرد که دانشگاه ما بخشی از جامعه ماست. اما این قشر فرهیخته وضعیت بهتری در شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی دارند. به‌عنوان نمونه نزدیک به ۹۴ درصد دانشجویان با ثبت رسمی ازدواج موافق هستند و ۸۸ درصد نیز خانواده‌ها را حامی ‌خود می‌دانند که این نشان از تعلق آنها به خانواده است. در خصوص دیگر شاخص‌ها آمار نشان می‌دهد که وضعیت آسیب‌های اجتماعی در دانشگاه‌ها در مقایسه با جامعه یا وضعیت بهتری دارد یا در برخی موارد یکسان است. این موضوع در دانشگاه‌ها غالب است.

 عنصر علمی ‌که از دین جدا نیست. اتفاقا مباحثه ما همین است که می‌خواهم بگویم اگر شما به علم متعهد نباشید، چه دلیلی دارد که بچه‌های دانشمند شما بایستند و بگویند ما خودمان باید سانتریفیوژ درست کنیم. این یعنی دین، یعنی غیرت، یعنی انقلابی‌بودن و استقلال کشور. هر کدام از اینها معنا دارد.

الان از من بپرسید در دانشگاه کسانی از دانشگاهیان هستند که نسبت به این موضوعات ‌بی‌تفاوتند؟ بنده می‌گویم بله. هستند آدم‌هایی که نسبت به این موضوعات عرق ملی و دینی دارند و منافع دینی را با قاطعیت، جرات و جسارت دنبال می‌کنند؟ فراوان‌اند و اینها از نظر من مومن‌اند.

باز از آقا نمونه بیاورم آقا می‌فرماید: «جوانی که شب‌های احیاء قرآن سر می‌گیرد از نظر من حزب‌اللهی است». چه در نماز جماعت او را ببینید یا نبینید. متاسفانه بعضی وقت‌ها آنچنان آدم‌ها را دچار دوگانگی شخصیتی می‌کنیم، شاید آن جوان آن ساعت نمی‌خواهد که نماز بخواند و ساعت دیگری به نماز‌خواندن می‌پردازد. مگر دین ما گفته که همه باید اول وقت نماز بخوانند؟ واجب کرده است؟ کجای دین ما گفته که همه باید سر اذان نماز بخوانند؟ گفته‌اند فضیلتش بیشتر است، ثوابش بیشتر است. اما اگر یک جوانی به هر دلیلی این کار را بکند، بهتر است و ما بیشتر خوشحال می‌شویم. اما اگر این کار را نکرد، غیرحزب‌اللهی است؟ نه. یک یا دو ساعت دیگر نمازش را می‌خواند. بسیاری از استادها در اتاقشان نمازشان را می‌خوانند. من می‌بینم تعداد زیادی را. بله، قلیلی هم وجود دارد که ممکن است کاهل باشند. می‌خواهم بگویم که آدم باید واقعیت‌ها را سرجمع ببیند.

فارس: کمی از نظرسنجش‌ها بگویید.

مخبردزفولی: آخرین آمار بر‌اساس گزارشی که حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقای محمدیان، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری داده‌اند بالای ۸۰ درصد اهل نماز هستند. بعد هم ما باید حمل بر صحت کنیم. یعنی کسی را که از او سوال می‌کنیم، اهل نماز هستی؟ با روش‌های مختلف این را در می‌آورید. می‌گویند من نماز می‌خوانم یک عده هم می‌گویند که من گاهی وقت‌ها نماز می‌خوانم که تعدادشان کم است. ما باید قبول کنیم.

من می‌خواهم بگویم ما سیاه مطلق و سفید مطلق نداریم. ما در یک مرحله‌ای هستیم که یک تعداد قابل توجهی از جوانان دانشگاهی و دانشجویی ما اهل نماز و مناسک هستند در عین حال ریش خود را هم می‌زنند. یا دختر دانشجوی ما ممکن است حجاب خیلی جامع و کاملی نداشته باشد اما واقعیت این است که موقع مراسم احیاء و اعتکاف، همان‌ها هستند.

خواهشم این است که گروهی را به دانشگاه بفرستید. اصلا چهره را که ببینید باورتان نمی‌شود که اهل نماز باشد ولی نه‌تنها نماز می‌خواند بلکه در شب‌های اعتکاف تهجد دارد. خیلی این قابل تقدیر است.

البته ما آسیب داریم. مثلا فرض کنید جمعیت بسیار قلیلی که نسبتش با جمعیت دانشجوی کشور معنادار به لحاظ آماری نیست ممکن است متاسفانه دچار اعتیاد باشند. ممکن است دچار آسیب‌های دیگری باشند که آنها را درآورده‌ایم. که قابل ارائه است و باید تجزیه و تحلیل شود. مصداقا و به صورت مشاهده‌ای، ممکن است موارد چندتایی در کلاس و غیرکلاس هم ببینید که آنها هم قابل پذیرش نیست. اما به من بگویید در نگاه کلان دانشجو و دانشگاه ما این‌طور است؟ می‌گویم، خیر.

شواهد نظرسنجی‌ها و پیمایش‌ها آنچه به شما گفتم را نشان می‌دهد. بالای ۸۰ درصد دانشجویان اهل نماز هستند. در تمام نظرسنجی‌های دولتی و غیردولتی، مستقیم و غیرمستقیم بحث حجاب، بالای هفتاد و چند درصد جامعه اصل حجاب را قبول دارند. اینکه چقدر عمل می‌کنند آن فاصله وجود دارد. یعنی کسی که یک خرده هم حجابش نقص دارد، خودش را باحجاب می‌داند و حجاب را قبول دارد. ما چرا باید اصرار کنیم که نه، قبول ندارد. ما باید تلاش کنیم که بهتر شود با محبت، برنامه و جاذبه.

از جناب سردار آقای حاج قاسم سلیمانی، عزیزمان ذکرخیر کنم. ایشان گفتند این‌قدر جامعه را بدحجاب و باحجاب و اصلاح‌طلب و اصولگرا نکنید. همه عضو جامعه ما هستند. من خیلی خوشحال شدم از اینکه یک آدمی ‌در این تراز یک الگو و اسوه نه‌تنها در صحنه ملی که در صحنه بین‌المللی ماست. او محبوب است، مثل یک طبیب که اگر درد و بیماری هم می‌بیند می‌گوید این بیماری را باید همه با هم کمک کنیم که درمان شود چون جزو من است، جزو خانواده من و جزئی از اجزای ملت من است. ما باید اینگونه با مردم رفتار کنیم. اشکالات را باید با خود مردم همفکری کنیم.

* اصلاح و بازنگری  روش‌ها می‌تواند جامعه را منسجم‌تر، متحدتر و یکپارچه‌تر کند

در خیلی از موارد من فکر می‌کنم برخی از روش‌هایی که در بعضی از کارهای فرهنگی به کار می‌گیریم و شاید روش‌های درستی نبوده و پاسخ عکس در جاهایی داده، باید اینها را اصلاح کنیم. اتفاقا اصلاح و بازنگری در روش‌هاست که می‌تواند جامعه را منسجم‌تر، متحدتر و یکپارچه‌تر کند. در این شرایط که در صحنه بین‌المللی اینقدر دشمن داریم، جزو ضروریات انقلاب اسلامی است و ما باید این کار را بکنیم.

حالا در حوزه فرهنگ هم این اشکالات را با کمک خود مردم و با بازنگری در برنامه‌ها برای آینده باید برطرف کنیم که مردم احساس کنند که ما یک حرف جدیدی برایشان داریم طراحی می‌کنیم و خودشان بپذیرند. البته در این کار نشریات مکتوب ما، نشریات دیداری و شنیداری و دیجیتالی و اینترنتی همه نقش دارند.