«ایران» موضوع توافق قدرتهای خارجی عصر ششمین پادشاه قاجار. تزار روس و پادشاه بریتانیا برای مهار قدرت و نفوذ آلمان در اروپا و خاورمیانه، در سن‌پترزبورگ قراردادی امضا کردند که علاوه بر حل مناقشات‌شان مستعمراتی خود در مرزهای شرقی و جنوب شرقی ایران، بی‌سر و صدا و محرمانه شمال و جنوب ایران را بین خود تقسیم کردند و محمدعلی شاه قاجار و صدراعظم‌هایش جز تماشا، کاری از پیش نبردند و بریتانیا و روسیه تیر خلاص را زدند و با تشکیل ارتش در شمال و جنوب ایران، پاسبانِ غنائم به چنگ آورده در ایران را ثبیت کردند.